دالر مبادلهای از 3500 تومان عبور کرد

بررسی تغییرات نرخ ارز آزاد و مبادلهای در جهت سیاست یکسانسازی

دالر مبادلـــهای دیـــروز بـــا عبـــور از مرز 3500 تومـــان از ســـوی بانـــک مرکزی 35 هـــزار و 57 ریال قیمـــت خورد که باالترین نرخ دالر رسمی تاکنون است.

بانک مرکزی در راســـتای سیاســـت یکسانســـازی نرخ ارز بخصوص در دو سال اخیر به صورت تدریجی نرخ دالر مبادلهای را که هر روز تعیین میشـــود افزایـــش داده اســـت، ولـــی با نوســـان ماههای اخیـــر بـــازار آزاد ارز، همچنان فاصله این دو نـــرخ (مبادلهای و آزاد) زیـــاد اســـت. به طـــوری که روزگذشـــته فاصله دالر مبادلهای 3500 تومانی با دالر آزاد که 4072 تومان قیمت خورده بود، 567 تومان بود.

نهـــاد ناظـــر بازاربراســـــــــــــــــــاس سیاســـتهای تعریف شـــده سعی دارد با نزدیـــک کـــردن فاصله ایـــن دو نرخ، شـــرایط را برای نرخ یکســـان ارز فراهم کنـــد. در ماههـــای اخیر و پس از نوســـان دی مـــاه ســـال گذشـــته کـــه دالر در بازار آزاد به بـــاالی 4100 تومان رســـید، یکبار دیگرقیمتها در این بازار صعودی شد. دالرآزاد ســـالجاری را بـــا کانال قیمتی 3700 تومـــان آغاز کرد اما از ابتدای مهر مـــاه بتدریج وارد کانالهای باالتر شـــد و درپایـــان این ماه به کانـــال 4 هزار تومان ورود پیدا کردکه با اندکی نوسان درهمین محدوده باقی مانده است. ■ رشد 326 تومانی دالر مبادلهای

بررســـی قیمتهای دالر مبادلهای در دورههای زمانی مختلف مؤید روند صعـــودی این ارز اســـت کـــه در برخی از دورههـــا این روند کنـــد و در برخی از دورهها تندتر بوده اســـت. در یک هفته اخیر(11آبان تا 15 آبان) دالر مبادلهای از 34 هزار و 950 ریال به 35 هزار و 57 ریال رســـیده است که رشـــد 107 ریالی این ارز را نشان میدهد.

تغییـــرات قیمتـــی یک ماهـــه دالر مبادلهای نیز حکایـــت از افزایش هزار و 55 ریالـــی آن دارد. درحالی که در 14 مهـــر ماه نرخ دالر رســـمی 34 هزار و 2 ریال بوده دیروز به 35 هزار و 57 ریال رسیده است.

در سه ماهه اخیر یعنی 15 مرداد تا 15 آبان نیز دالر مبادلهای با رشـــد هزار و 271 ریالـــی مواجه شـــده اســـت. دالر رســـمی در ابتدای این دوره 33 هزار و 786 ریـــال بوده اســـت. دالر مبادلهای در دوره شـــش ماهه 30( اردیبهشت تا 15 آبان) هم رشد 2 هزار و 617 ریالی را تجربه کرده اســـت. در ابتدای این دوره هر دالر مبادلـــهای 32 هزار و 440 ریال قیمت خـــورده بود که دیروز به بیش از 35 هزار ریال رسیده است.

درصورتـــی کـــه میـــزان تغییـــرات قیمتی دالر مبادلهای را از ابتدای سال تاکنون محاســـبه کنیم، رشـــد 2 هزار و 642 ریالـــی 264( تومانـــی) بـــرای این ارز اتفاق افتاده اســـت. در نخستین روز کاری امسال یعنی هشتم فروردین ماه دالر مبادلـــهای از ســـوی بانک مرکزی 32 هـــزار و 415 ریـــال قیمتگـــذاری شـــده بود. از یکســـال پیش تاکنون نیز دالر رســـمی با افزایش 3 هـــزار و 262 ریالی 326( تومان) همراه بوده است. 16 آبـــان ماه ســـال گذشـــته نـــرخ دالر مبادلـــهای 31 هـــزار و 795 ریـــال بوده اســـت که دیروز به 35 هزار و 57 ریال افزایش یافته است.

زمانـــی کـــه مرکـــز مبـــادالت ارزی راهانـــدازی شـــد دالر بـــا نرخـــی حدود 2400 تومـــان مورد مبادلـــه قرار گرفت و رونـــد تغییـــرات آن عمدتـــاً بســـیار کنـــد پیـــش میرفـــت، ولی به مـــرور و بویـــژه در یکـــی دو ســـال گذشـــته روند افزایش دالر مبادلهای با شـــیبی تندتر پیـــش رفته اســـت بـــه گونـــهای کـــه از حدود 2400 تومان در نیمه سال 1391 بـــه 2341 تومـــان در نیمه ســـال 1396 رســـیده است که در مجموع رشد بیش از 1000 تومـــان را بـــرای این ارز نشـــان میدهد.

دالر رســـمی بهعنوان مهمترین ارز مرجع در بازار ایران، در 25 سال گذشته نیز تغییرات بسیاری داشته است. این ارز در ســـال 5( 1371 فروردیـــن) هزار و 439 ریـــال 1439( تومـــان) به فروش میرســـد ولی رفته رفته این نرخ بیشتر شـــد تـــا اینکـــه دیـــروز از 3500 تومان عبور کرده اســـت. مقایســـه این نرخ در ربع قرن اخیر نشـــان دهنـــده افزایش 33 هزار و 618 ریالـــی یا 3 هزار و 361 تومانی آن است. ■ چند گام تا یکسانسازی نرخ ارز

هرچنـــد در دوره فعالیـــت دولـــت یازدهم و چندماهی کـــه از عمر دولت دوازدهـــم میگذرد، گاهـــی اوقات نرخ ارز در بازار آزاد با نوســـان روبهرو شـــده اســـت، ولی بررســـی رونـــد حرکتی این ارز نشـــان دهنده این اســـت که نوسان ناچیزی داشته است.

پیـــش از آغـــاز فعالیـــت دولـــت یازدهـــم، دالرآزاد نرخـــی درمحدوده 3700 تومان داشـــت که بـــا تزریق جو امید بـــه آینده و شـــروع بـــه کار دولت جدیـــد ایـــن نرخ ســـیر نزولی بـــه خود گرفت و حتی در مهر ماه سال 1392 به کمتر از 3 هزار تومان رســـید. پس از آن دالر در محـــدوده 3100 تومان به ثبات نسبی رســـید و با نوسان 10 درصدی به کار خـــود ادامه داد. رفته رفته با رشـــد قیمتهـــا در بـــازار آزاد بـــرای مـــدت طوالنـــی دالر امریـــکا در کانال 3 هزار و 500 تومـــان آرام گرفت ولـــی در ادامه این نرخ باالتر رفت.

ســـال گذشـــته نیز برای مدتی نرخ دالر آزاد به باالی 4 هزار تومان رسید که پس از چنـــد روز دوباره به کانال 3700 تومان بازگشت.

حـــال در راســـتای حـــذف نظـــام چند نرخـــی ارز، بانک مرکزی از ســـال گذشـــته به صورت جدی یکسانسازی نـــرخ ارز را در دســـتور کار خود قرار داد، گرچه ســـال گذشـــته شـــرایط برای ارز یکســـان تـــا حـــدودی فراهم بـــود ولی برقرار نشدن کامل مبادالت بانکهای ایرانـــی بـــا جهان خـــارج باعث شـــد تا اجرای این طرح به تعویق بیفتد.

برهمیـــن اســـاس مســـئوالن بانک مرکـــزی بـــا تأکیـــد براینکـــه گســـترده شـــدن روابـــط کارگـــزاری بانکـــی بـــا بانکهـــای خارجـــی یکـــی از شـــروط اصلـــی یکسانســـازی نرخ ارز اســـت، پایـــان ســـالجاری را بـــرای دســـتیابی به ایـــن مهـــم هدفگـــذاری کردهاند تا برای ســـومین بار اقتصـــاد ایران طعم ارزتک نرخی را بچشد.