بازی تازه عربستان در جهان عرب
نکته جالب توجه این است که حصول اطمینان از درون کشورجهتایفاینقشیتأثیرگذاردرمنطقهبحرانخیز خاورمیانه امری ضروری اســت. لذا در عربســتان شاهد حذف مهرههایــی که در تضاد با سیاســت و برنامههای حاکمانقرارداشتند،بودیم. .2 تــاش ریــاض جهــت انطباق با مناســبات جدید محیط بینالمللــی و تحوالت منطقــهای به منظور تأمین حداکثــری منافع ملی ســعودیها دارای پسلرزههای غیرقابــل انــکاری اســت. مقاومت یا تــاش در جهت ایجاد تغییر در ســیر طبیعی حوادث بینالمللی توسط سعودیها امری ناشدنی به نظر میرسد. اما آنچه باید برای آنان دچار تغییرات شــود، مظروف این ظرف یعنی سیاســتها و راهبردهای آناناستوازاینجالزومتطبیقبامحیطپیرامونیوچاالکسازیبرنامههادرعرصه برون مرزی شــاهزاده جوان ســعودی آشــکار میشــود. اعمال تغییرات در ساختار حکومتسنتیبابوروکراسیصلب،همراهبارعایتآنچهکهتوجهنهادهایدینیبا درجهجمودیبهمراتبباالترازسلطنتاست،پیامدهاییراسببشدکهعربستان را در کانون توجه رسانههای دنیا قرار داده است. نبود سازوکارهای دموکراتیک برای انتقال قدرت بهصورت دورهای و عدم دخالت و نقش بدنه اجتماعی در هرم توزیع قــدرت، بر دامنه پیامدهای خشــونتبار رقابــت قدرت در میان ســعودیها افزوده است. .3 اما در بعد خارجی و از حیث آنچه که به رقبای این کشور مربوط میشود باید گفت چگونگی و عمق تاشهای ریاض در فضای جدید مناسبات بینالمللی در منطقه تابع مؤلفهای به نام افزایش نفوذ ایران در حوزههای امنیتی و ژئوپلیتیکی عربستان پس از انقابهای عربی اســت. «گســتردگی حضور ایــران» و «اهمیت همه جانبه مناطــق تحت نفــوذ تهران بــرای ریــاض» دو عنصــر تأثیرگذار جهت نــوع تعامل سعودیها در این مناطق و حتی مقابله به مثل در سایر مناطق است و میتوان ادعا کرد، عمده تناسبسازی ریاض با وجود ایجاد تنشهای سیاسی در داخل و مرزهای عربستان،معطوفبهاینمورداست. .4 در شــرایط فعلی شــاید بتوان مهمترین جغرافیای مورد اهتمام ریاض را لبنان دانســت کــه فعاً خــود را در قالــب حذف یا حداقــل تضعیف حــزباهلل از صحنه بازیگری و تأثیرگذاری معادالت این کشور و حتی منطقه نشان میدهد تا جایی که میتوان یکی از دالیل مجبور ساختن سعد حریری برای استعفا از نخستوزیری این کشــور، از سوی سعودیها را عدم موفقیت وی در تحقق اهداف مورد انتظار ریاض یعنیمهارنفوذایرانوتضعیفحزباهللتفسیرکرد. بحران بعدی خاورمیانه پس از فتنه داعش (با رویکرد عمدتاً نظامی) و ســناریوی جداییکردستانازعراق(بارویکردعمدتاًسیاسی)،یکبحراناقتصادی-سیاسی بوده که در قالب تحریم مضاعف بر حزباهلل و همچنین ایران و ســایر همپیمانان تهران با رهبری ریاض در حال شــکلگیری اســت. در نگاه ســعودیها اعمال فشار اقتصادی بر لبنان، مردم این کشور را تحت فشار قرار داده و موجب تضعیف پایگاه مردمی مقاومت میشود. هر چند هماکنون شواهد و قرائنی دال بر تحرکات نظامی علیهحزباهللمشاهدهنمیشودامااینتحریمهاوتضعیفهامیتواندمقدمهیک اقدام نظامی نه از سوی عربستان که بخوبی دریافته غیبت و عدم ایفای نقش فعال در شرایط گذار کنونی به مثابه حذف از معادالت آینده خاورمیانه خواهد بود، بلکه توسطهمپیمانپنهانآنیعنیرژیمصهیونیستیباشد.