سفر رفتن نیازی به پول ، ویزا و زبان ندارد

باید امکان و جرأت ماجراجویی را به مردم بدهیم

«رضا پاکروان» طول کره زمین از شـــمال تا جنـــوب را با دوچرخه رکاب زده اســـت. او دو دهـــه از زندگـــیاش را ماجراجویـــی کـــرده اســـت. از انقراض میمونها از وســـط آمـــازون خبر دارد. صحـــرای آفریقا را رکاب زده اســـت. اعتقاد دارد برای ســـفر رفتن نیاز به هیچ چیزی از جمله ویزا و زبان دانســـتن نیســـت. پاکروان بزودی بـــه تهران میآید تـــا در برنامه «تراول تهران شـــو» تجربه 20 سال ســـفر ارزان و بدون مانع خود را برای تهرانیهای عالقهمند بازگـــو کند. همین بهانه «ایـــران» برای گفتوگو با ایـــن ماجراجوی پرماجراســـت. پاکـــروان همچنین مـــدار دامنههای آناپورنا، جنگلهای آمازون از شرق به غرب وکوههای اطلس در آفریقای شـــمالی را رکاب زده، بیابـــان پاتاگونیـــا را پیـــاده طی کـــرده و در مناطق دورافتاده ماداگاسکار زندگی کرده است.

■ آدم خیلی پولداری هستید که مدام سفر ■ میروید؟

من هم در دورهای وضع مالی بســـیار خوبی داشـــتم اما امروز برای سفر هایم، برندها و کمپانیها اسپانســـر میشـــوند و زندگـــی را از ایـــن راه میگذرانـــم. بـــه ســـفرهای میـــان قـــارهای مـــیروم، در همایشهای مختلف صحبت میکنم و فیلم میسازم.

■ چی شـــد که تصمیـــم گرفتیـــد «تراول تهران شو» را در ایران برگزار کنید؟

خیلـــی از ایرانیهـــای عزیـــز نامـــه ■ مینوشـــتند و میگفتند کـــه میخواهیم کار ماجراجویـــی بکنیـــم، مشـــکل ویزا و پول داریم. تعداد این ایمیلها زیاد شده است.من میآیم و در همایش در ایران، همه این مسائل را یکجا حلش خواهیم کرد.

■ یعنـــی همـــه ایـــن مســـائل یـــک جـــا حلشدنیهستند؟

بله ســـفر رفتن نیاز به پول ندارد. ما با پول کم و با پاسپورت ایرانی میتوانیم به همه دنیا سفر کنیم.

■ به همه دنیا؟

نزدیـــک بـــه 35 کشـــور هســـتند کـــه ایرانیهـــا راحت میتوانند به آنها ســـفر کنند. ایرانیها باید روی سفر به امریکای جنوبی، امریکای مرکزی، آسیا ...و تمرکز کنند.

■ شـــما ایـــن ادعـــا را داریـــد کـــه در یک همایش مشکل زبان ایرانیها که بهدنبال ماجراجویی هستند حل میشود؟

مســـألهای کـــه بســـیاری از ایرانیهـــا بـــه آن توجـــه نمیکننـــد ایـــن اســـت که گردشـــگران زیادی هم به ایران میآیند اما زبان نمیدانند. االن برای بســـیاری از ایرانیها ســـفر به خـــارج از ترکیه و دوبی مشکل است. ما باید به مردم این امکان و جـــرأت را بدهیم که چطـــور میتوانند، ماجراجویی کنند.

■ به چند زبان آشنایی دارید؟

انگلیســـی و کمـــی هـــم اســـپانیولی. خـــب اســـپانیولی بـــه ایتالیایـــی نزدیک اســـت. متأســـفانه امـــروز پـــول، وقـــت نداشـــتن، کارمند بودن، نداشتن کردیت کارت(کارت اعتبـــاری) بهانـــه خیلـــی از آدمهـــا برای ســـفر نرفتن اســـت. ســـفر کردن، پـــول خیلی زیـــادی نمیخواهد. شـــیوههای مختلفی وجـــود دارد. فرمول خاصـــی دارد که به شـــما میگوید چطور میتوانید ارزان سفر بروید.

■ مثالً اقامـــت در هاســـتل و کار کردن در مزارع؟

تکنیکهـــای کوچکی در ســـفر وجود دارد که شما میتوانید هزینه سفر را پایین بیاورید.مثالًاینکهقبلازسفرچطوربلیت ارزانتهیهکنیدتاهزینهتانکاهشیابد.

مثال ً بگردید ببینید که کدام بلیت ارزان است، بخرید و سفر بروید؟

نـــه. شـــما هرکجـــای دنیا سهشـــنبه بلیـــت بگیریـــد بـــا ارزانتریـــن قیمت خریدهاید. یـــا مثالً بـــا هواپیماهای کم بار ســـفر کنید. اگـــر مقدار چیـــزی را که حمـــل میکنیـــد، پاییـــن بیاورید ســـفر ارزانتـــر میشـــود. «هیچهایک» یکی از روشهایـــی اســـت کـــه در آن ارزان میشود، سفر کرد. سفر با دوچرخه هم از ارزانترین سفرهاست.

ارزانترین سفری که رفتید چقدر هزینه برد؟

آن موقـــع هیچی نداشـــتم. دانشـــجو بـــودم و واقعاً عاشـــق این بودم که ســـفر کنم. راههای خالقهای پیـــدا کردم. برای نخســـتین بار که میخواستم بروم آفریقا 250 پوند خرج کردم.

■ چه مدت طول کشید؟ دو ماه

■ هزینه آن را چطور تأمین کردید؟

با یک مؤسســـه غیردولتی (انجیاو) شـــروع بـــه کار داوطلبانـــه کـــردم و از آن طریق ســـفر میکردم. برای سفر راههای معمولی که در ذهن است را میتوانید باز کنیـــد و راههای خالقانه و متفاوتی را پیدا کنید. کار داوطلبی بکنید. پیاده مســـافت طوالنـــی بروید. فرمـــول واحـــدی وجود ندارد برای همه. بعضیها دوست دارند چـــادر بزننـــد. بعضی در مســـیر متوقف میشوند و کار میکنند.

■ شـــما از کدام روشها بیشـــتر استفاده میکنید؟

کار داوطلبانـــه انجـــام میدهـــم. هنوز پـــول جمع میکنم. من ســـفرهای بســـیار طوالنی انجام میدهم. از قارهها میگذرم و با قبیلههای دور دست دیدار میکنم. مســـیرهای عجیـــب را انتخاب میکنم. وسط آمازون میروم از صحرای آفریقـــا میگـــذرم. فیلـــم میســـازم و میفروشم. این شـــیوه را تبدیل به روش زندگیام کردهام.

■ گفتیـــد کار داوطلبانه میکنیـــد و فیلم میسازید، به کجا میفروشید؟

اکثر شبکهها و تلویزیونیهای جهانی. تلویزیونهـــای اروپـــا و امریکا، اســـترالیا ...و مثـــ ًال فیلمهـــای ســـفر به آمـــازون را بـــه 01شـــبکه مختلـــف دنیـــا فروختـــم. همایشها، چاپ کتاب و فیلمســـازی به من امـــکان میدهد که حرفـــهای زندگی کنم.

■ پـــس ســـوژهها ســـفر شـــما را تعییـــن میکنند؟

بله. ماهها روی آن ســـوژهها تحقیق و برنامهریزی میکنم.

■ معمـــوالً چـــه ســـوژههایی را دنبـــال میکنید؟

■ در این مردممســـیرشناسی و گروهمحیطحرفـــهایزیستفیلمبردار شما را بلهگروهی همراهیکهمیکند؟بتوانند در ســـرما وگرما و شرایط سخت دوام بیاورند. ما بهدنبال آدمهـــا و انســـانها در نقاط دور دســـت میرویم. باید از وســـط صحـــرای آفریقا یـــا از دل آمازون رد شـــوی. بایـــد بتوانی رودخانههای وحشـــتناک را پشـــت ســـر بگذاری.

■ در این مسیر برای شما اتفاق تلخی هم افتاده؟

خیلـــی زیـــاد. دو بـــار ماالریـــا گرفتم. دچار گرما زدگی خیلی وحشتناکی شدم. تفنـــگ روی صورتـــم کشـــیدند. 17 روز متوالی زیر باران بودم. یک بار قایق ما در رودخانهای وسط کروکودیلها و مارهای سمی چپ کرد.

■ چطوری از تفنگی که روی صورت شـــما کشیده شده نجات پیدا کردید؟

با یک سیگار. ■ واقعاً ؟

بلـــه. هرجایی کـــه درگیـــری و ناامنی هست یک پاکت ســـیگار با خود میبرم. من ســـیگار نمیکشـــم اما اعتقـــاد دارم که ســـیگار درهـــای زیادی را بـــاز میکند. طرف تهدیدآمیز جلو میآید و من به او ســـیگار تعارف میکنم. همه چیز عوض میشود.

■ چطور از دســـت کروکودیلها و مارهای سمی رهایی پیدا کردید؟

ما داشیتم به سمت قبایلی در آمازون کـــه تا حاال تماســـی با انســـانهای مدرن نداشـــتند و در جنگل زندگـــی میکردند، میرفتیم. جریان آب خیلی شـــدید شد. قایـــق ما جون نداشـــت، برخالف جهت آب شدید به ســـمت باال رفت در همین هنـــگام تنـــه یک درخـــت افتاد و وســـط رودخانه را پرکرد. ما نه راه پس داشـــتیم

و نـــه راه پیش. خوشـــبختانه در آن موقع کروکودیلی دیده نشـــد. قایق را به سمت ساحل کشاندیم.

■ کجا بود که توانستید با یک نخ سیگار از مرگ نجات پیدا کنید؟

مصر بـــود. با دوچرخه از وســـط دره اخوانالمسلمین و ارتش مصر رد شدم. اشـــتباهی وســـط درگیری افتـــاده بودم. راهـــم را گم کرده بـــودم. یکـــی با لباس شخصی هفت تیر به صورتم کشید. یک ســـیگار درآوردم و همه چیز یکهو تغییر کـــرد. با دوتا کلمه عربی داســـتان عوض شد.

■ نگفتید که مشکل زبان را برای کسانی که زبان نمیدانند چطور حل میکنید؟

مـــن یـــک برنامـــه شـــخصی دارم. هرجایی که میروم، یکســـری لغات را از قبل یاد میگیرم.

■ مثالً ؟

مثالً یک تا 10 را بایـــد به آن زبان بلد باشی. یا از قبل یکسری غذاها را که مردم آنجا میخورند؛ فهرســـت کنی. ســـالم و خداحافظـــی را به زبان آنهـــا یاد بگیری. یـــک چیزهایی جـــزو احتیاجهـــای اولیه هستند، باید بلد باشی.

■ یعنی یادگرفتن یک تـــا01 خیلی کمک میکند؟

بله خیلـــی کمک میکنـــد. به خاطر اینکـــه کســـی نمیتواند ســـر شـــما کاله بگـــذارد و نمیتوانـــد زیادتر از شـــما پول بگیـــرد. چـــون میداند که یـــک مقدار با زبان آشـــنا هســـتی. مثل کسی نیستی که چیزی حالیش نیست.

■ وقتی مشـــکلی برای شما پیش میآید، اسپانسرها چه کمکی به شما میکنند؟

معموالً گروه را بیمـــه میکنند. البته تجربه به من ثابت کرده که این کار بیخود است و خرج زیادی دارد. وسط آمازون و وســـط صحرای آفریقـــا، کاری از دســـت آنهـــا برنمی آید. حتـــی آنجایی که تلفن ماهوارهای هم داری تا بخواهد کمک به تو برسد 10 روز طول میکشد! یعنی اینکه فکر کنی گیـــر بیفتـــی و تلویزیون میآید و شـــما را از مخصمـــه بیرون میکشـــد، ممکن نیســـت. خود گروه بایـــد توانایی داشـــته باشد از مخمصه نجات پیدا کند. مثالً من وســـط کنیـــا «ماالریـــا» گرفتم. تلویزیون چه کار میتوانست بکند؟ باید بتوانی خودت گلیمات را بیرون بکشی.

■ شما چطور گلیمتان را بیرون کشیدید؟

رفتـــم دکتر محلـــی. بیمارســـتانی با ابتداییترین امکانات. در حدی که وقتی زخم های سرم رادرمان می کرد، زخم را با کاغذ توالت پاک کرد!

■ شرایطخوبینبوده!

یکـــی از ویژگیهای این تیپ زندگی و شغل است.

■ شـــده در کشـــوری بـــه مشـــکل قانونی برخوردکنید؟

بیشتر کارم در طبیعت است، معموالً از شـــهرها نمیگـــذرم، ایـــن داســـتانها خیلی کم پیش میآیـــد. من روی قبایل و فرهنگهای بســـیار دور دست متمرکز هستم. کسی با آنها کاری ندارد.

■ مث ًال مشـــکالتی که ممکن است در یک کشوری مثل کره شمالی پیدا کنید؟

نه. من کره شمالی نرفتهام. عالقهای هـــم نـــدارم. ســـفر بـــه شـــهرها گاهـــی مشـــکالتی دارد. اما در قبایل دور دســـت معموالً مشکلی به وجود نمیآید.

■ مشـــکل زبـــان را در قبایل دوردســـت چطور حل میکنید. چون شما نمیدانید دقیقاً با چه زبانی رو به روهســـتید که مث ًال بخواهید از یک تا 01یاد بگیرید؟

معموالً با خودمان مترجم میبریم. یک راهنمای محلـــی انتخاب میکنیم. از محلیهـــا کمـــک میگیریـــم. معموالً کسانی هستند که انگلیسی بلد باشند.

■ شـــما تحلیلگـــری در بورس لنـــدن را با حقوق خوب رها کردید و ماجراجو شدید. االن چقدر درآمد دارید؟

درآمدهـــا فرق دارد. بســـتگی دارد به کاری کـــه انجـــام میدهـــم. درآمد ثابت ماهانهای ندارم. متناســـب بـــا برنامهای که میسازم یا همایشـــی که میروم پول میگیـــرم. از همایش 150 نفـــره داریم تا همایش 800 نفره. وقتی فیلم برای یک شـــبکه ماهـــوارهای میســـازید، قیمتش با آن چیزی که مثالً برای شـــبکه نشـــنال میســـازید، فرق دارد. من بـــا این روش طول کره زمین را از شـــمال تـــا جنوب با دوچرخه رفتم.

■ یعنی از نروژ تا آفریقای جنوبی را. رکاب زدن از شـــمال تا جنوب دنیـــا، چقدر برای شما خرج برداشت؟

1500 پوند. البته تمام وســـایل سفر را اسپانسرها تأمین کردند.

■ پس این 1500 پونـــد را خرج چه چیزی کردید؟

غذا. یا همیشـــه نمیشود که در چادر خوابیـــد. گاهی احتیاج بـــه حمامداری یا دوچرخـــهات خراب میشـــود. البته من یـــا چادر زدم یـــا در کمـــپ خوابیدم. این بهترین سفر من بود.

■ چقدر طول کشـــید تا تمام دنیا را رکاب بزنید؟

سه ماه ونیم. 18 هزار کیلومتر بود.

■ نگران میمونهای آمازون هستید؟

بلـــه. مردم آنجـــا از طبیعت و جنگل ارتزاق میکنند. میمون شـــکار میکنند. اگـــر میمون نباشـــد، جنگلی نباشـــد و به معادن طال تبدیل شـــوند. محیط زیست آنجا کامالً از بین میرود.

■ االن که تعـــداد میمونهـــا بهدلیل این تغییـــرات کم شـــده، قبایل از چـــه چیزی ارتزاقمیکنند؟

بخشی از جنگل را به مراتع کشاورزی

مسألهای که بسیاری از ایرانیها به آن توجه نمیکنند این است که گردشگران زیادی هم به ایران میآیند اما زبان نمیدانند. االن برای بسیاری از ایرانیها سفر به خارج از ترکیه و دوبی مشکل است

تبدیل کردهاند. خب این شـــرایط زندگی آنها را تغییر میدهد. آنها قبالً مهاجرت میکردند با نیزه میمون شکار میکردند. اما با تغییر روش معیشـــت یکجانشـــین میشوند.

■ شـــما درایـــن شـــرایط مشـــکل غذایی خودتان را چطور حل میکنید؟

همیشـــه یکســـری غذاهای خشـــک همراه میبریـــم. وقتـــی روی این غذاها آب جـــوش میریزیـــد، در ظـــرف غذا را میبندید، بعـــد از چهار-پنج دقیقه غذا مثل پلو خورش، پاستا ...و آماده میشود

■ میمونهمخوردید؟

بله. مجبور شدم میمون هم خوردم.

■ طعمشچطوربود؟

گوشت جالبی بود. البته من در روسیه خیلـــی چیزهـــای عجیبتری خـــوردم. خورشهایـــی که بخش بســـیار زیادی از آنهـــا چربی و مقدار کمی گوشـــت در آن بود. گوشـــت شـــتر در صحرا خـــوردم. یا مثـــ ًال در اتیوپی غذا محلـــی و نان محلی خودشـــان را دارنـــد. غـــذای آنهـــا اینقدر تند اســـت که به قول معـــروف خیلی کار سختی است خوردنش!

■ در «تهران تراول شـــو» میخواهید چه بگویید؟

میخواهـــم تجربیـــات خـــودم را بـــه بچههای تهران یاد بدهم.همه چیزهایی کـــه در این ســـالها بـــه دســـت آورده ام. چطوری ســـفر بکننـــد. اینکه برای ســـفر رفتن کافی اســـت، فقط تصمیم بگیرند. نیازی به حســـابهای پر پول نیســـت. با

همین پاسپورت ایرانی میشود، هزار جا رفت. قرار نیست زبان خاصی بلد باشید.

■ این برنامه کی برگزار میشود؟

همایـــش از صفر تـــا ســـفر Tehran( )Travel Show دوم آذرمـــاه بـــا حضـــور رکـــوردداران بینالمللی ســـفر در جهان بـــرای نخســـتین بـــار در تهـــران برگـــزار میشود.

■ پس میهمانهای جالبی هم دارید؟

بله. تیموتی ورن، گردشـــگر فرانسوی یکی دیگر از مربیان این همایش اســـت. او بـــه بیش از 0٤ کشـــور در سرتاســـر پنج قاره ســـفر کـــرده و به تنهایی طـــول نروژ، بیابانهـــای پاتاگونیای شـــیلی و کوههای صخرهای کانادا و هیمالیای نپال را رکاب زده است.

ژالـــه فیروزبخـــت نیـــز یکـــی دیگر از ســـخنرانان این همایش خواهـــد بود. او موفق شده عالقهاش به دنیای ُمد و سفر کردن را باهـــم تلفیق کند و بهعنوان یک خریدار ارشـــد بـــرای یکـــی از بزرگترین شـــرکتهای اروپایـــی کار کنـــد. ژالـــه در هنگام سفرهایش به اقصی نقاط جهان بـــا تولیدکننـــدگان مختلـــف همـــکاری میکند و همچنین برای شـــرکت خود از دنیای مد و لباس الهام میگیرد.

لوکا الفاتـــی، اهل ایتالیا هـــم از دیگر ســـخنرانان ایـــن همایش اســـت. او تا به حال به 100 کشـــور ســـفر کرده است. لوکا در ســـال 2005 بـــا ماشـــین خود از شـــهر نیویورک به پاناما سیتی رفت و بعد از آن به کشورهایی از جمله افغانستان، عراق، ایـــران و چاد ســـفر کـــرد. در ســـال ،2012 تعهـــد لوکا بـــه کارش، او را بـــه راهنمای ســـال Wanderlust Expedition مبـــدل کرد. نخســـتین گذر او از کویر دشت لوت در ایـــران در ســـال 2015 در National Geographic Traveler پخش شد. البته تعدادی از بچههای تهران هم هستند.