زلزله های مرگبار قرن درایران

ایــران براســاس اطالعــات مراکزعلمــی، روی گســلهای زلزلـه قـرار داد و همـواره احتمـال بـروز زلزلههـای مختلـف بـا قدرتهـای گوناگـون در کشـور مـا وجـود دارد، امـا افسـوس کـه ایــن دغدغــه همیشــگی هیــچ گاه بــه برنامهریزیهــای جــدی و اساســی منجــر نشــده اسـت.،به همیـن خاطـر بعـد از هـر زمیـن لـرزه مرگبـار، آه و افسـوس باقـی میمانـد و چشــمهای نگــران و مضطــرب بــرای زمیــن لــرزهای دیگــر.

ایــران دارای گســلهای مهمــی در رشــته کوههــای زاگــرس و البــرز و در مناطقــی همچــون کازرون، دنــا، مینــاب، اردل، زردکــوه، آغاجــاری و مــارون اســت. گســلهای فعـال در ایـران مرکـزی نیـز در درونـه، بینالـود، میامـی، تـرود، انجیلـو، کلمـرد، پشـت بـادام، قـم- زفـره، ایندس، دهشـیر، سروسـتان، شـهداد، کوهبنـان، جرجافـک، گلباف، نایبنـد و مناطـق خـاور و جنـوب خـاوری ایـران در نهبنـدان، بشـاگرد، هریـرود، کشـف رود واقــع شــده انــد .همچنیــن در اســتانهای آذربایجــان گســل ارومیــه - زرینــهرود، آســتارا، تبریــز، ســلطانیه، ســمنان، مشــاء - فشــم، کنــدوان، شــمال تهــران، دامغــان، عطـاری فعـال انـد.

ایـن گسـلها نیـز دلیـل اصلـی بـروز و وقـوع زمیـن لـرزه در شـهرهای مختلـف کشـور اسـت کـه تاکنـون زمیـن لرزههـای فراوانـی را در طـول قـرن هـا سـبب شـده انـد.

ســال 1288 هجــری شمســی در منطقــه «ســیالخور» لرســتان، زمیــن لــرزهای بــه بزرگــی 4 / 7 ریشــتر رخ داد کــه هشــت هــزار کشــته وتخریــب 64 روســتا را بــه همــراه داشــت.

سـال 1309 زمیـن لـرزهای بـا بزرگـی4/ 7ریشترشـهر سـلماس در آذربایجـان غربـی را لرزانـد کـه در ایـن زلزلـه بـزرگ 2 هـزار و 514 نفـر کشـته شـدند و 60 روسـتا تخریـب شـد. سـال 1339 زلزلـهای بـا قـدرت 7 6، ریشـتر شـهر الر اسـتان فـارس را لرزانـد کـه 400 کشـته و تخریـب 75 درصـدی منطقـه را بهدنبـال داشـت.

زمیـن لـرزه بوئیـن زهـرا نیـز بـا شـدت 6 /7ریشـتر در سـال 1341 نیـز حـدود 10 هـزار کشــته برجاگذاشت.

ســال 1347 نیــز زمیــن لــرزهای بــه بزرگــی 7 /4 ریشــتر دشــت بیــاض در اســتان خراســان را لرزانــد کــه منجــر بــه کشــته شــدن 10 هــزار و 500 نفــر و تخریــب 61 روســتا شــد.

سـال1531 هـممنطقـهقیـردراسـتانفارسباوقـوعزلزلهایبـهقـدرت9/6ریشـترویران شـد کـه چهـار هـزار کشـته داشـت.در سـال 1356 خورگـو در اسـتان هرمـزگان بـا شـدت هفـت ریشـتر لرزیـد کـه 128 نفـر کشـته شـدند. زلزلـه طبـس نیزسـال 1357 بـا شـدت 7 /7 ریشــتر، 19 هــزار و 600 کشــته برجاگذاشــت و تخریــب 16 روســتا را بــه دنبــال داش ـت.

همچنیــن در ســال 1358 هــم شهرســتان قائــن در اســتان خراســان جنوبــی بــا شــدت 7 /1 ریشــتر لرزیــد کــه در اثــر آن 130 نفــر جــان باختنــد.

یکـی دیگـر از زلزلههـای بـزرگ هـم سـال 1360 در منطقـه سـیرچ اسـتان کرمـان بـا شـدت 7 /4 ریشـتررخ داد کـه براثـر آن یـک هـزار و 300 نفـر کشـته شـدند و 85 درصـد شـهر تخریـب شـد.

زلزلـه رودبـار و منجیـل در سـال 1369 بـا شـدت 7 /4 ریشـتر بـا 35 هـزار کشـته یکـی از بزرگتریـن و مرگبارتریـن زلزلههـا در کشـور بـود.

در بیرجنـد هـم سـال 1376 زلزلـهای بـا قـدرت 3/7ریشـتر رخ داد کـه یـک هـزار و 500 نفـر کشـته داشـت. در سـال 1381 آوج در اسـتان همـدان نیـزدر اثـر زمیـن لـرزه بـا خسـارات زیـاد در شـهر و روسـتاها وچنـد صـد کشـته و مجـروح روبـهرو شـد. شـدت ایـن زلزلـه نیـز 6 6، ریشـتر بـود.

زلزلـه بـم کـه سـال 1382 بـا قـدرت 6 /5 ریشـتررخ داد، موجـب مـرگ 41 هـزار نفـر شـد و شـهر را بـا خـاک یکسـان کـرد.

زلزلـه بعـدی سـال 1383 در فیروزآبـاد اسـتان فـارس بـا شـدت /3 6ریشـتر رخ داد کـه ایـن زلزلـه منجـر بـه ریـزش کـوه و خسـارات زیـادی شـد. زرنـد کرمـان هـم در سـال 1383 بـا زلزلـه 6 /4 ریشـتری لرزیـد کـه 612 نفـر در آن کشـته و 10 روسـتا تخریـب شـد.

فروردیــن ســال 85 چنــد زمیــن لــرزه کــه بزرگتریــن آن 3/6ریشــتر بــود دورود در حوالــی اســتان لرســتان را لرزانــد. ایــن زمیــن لــرزه 84 کشــته و یــک هــزار و 246 مجــروح برجــا گذاشــت و موجــب تخریــب 30 تــا 100 درصــدی حــدود 330 روســتا از شهرســتانهای دورود، بروجــرد، خرمآبــاد و الشــتر اســتان لرســتان شــد.

ســال 1389 نیــز زمیــن لــرزهای بــا شــدت /9 4ریشــتر در شهرســتان دورود رخ داد و بــر اثــر آن تعــدادی واحــد مســکونی در دورود دچــار خســارت شــدند و بیــش از 100 زخمــی برجــا ماند.دیگــر زمیــن لرزههــای بــزرگ در ایــران مربــوط بــه 21 مــرداد مــاه ســال 19، بــه بزرگــی 6 و 2/6ریشــتر در اعمــاق درونــی زمیــن شهرســتانهای اهــر، ورزقـان و هریـس در اسـتان آذربایجـان شـرقی رخ داد کـه 542روسـتا را لرزانـد و بیـش از 300 کشــته و پنــج هــزار زخمــی و مجــروح داشــت.

21 فروردیـن 1392 زلزلـهای بـه بزرگی 6/1 ریشـتر اسـتان بوشـهر را لرزاند. همچنین بزرگتریـن زلزلـه نیـم قـرن گذشـته زلزلـه /8 7ریشـتری در سـراوان بود کـه 28 فروردین خر1392 داد. ایـن زمیـن لـرزه 100 کشـته و زخمـی داشت.براسـاس آمارهـا حـدود 21 مـورد زلزلـه بـزرگ طـی 100 سـال اخیـر در ایـران رخ داده اسـت کـه زمیـن لـرزه شـامگاه یکشـنبه کرمانشـاه بـا قـدرت 7 /2 ریشـتر میتوانـد بـه ایـن آمـار اضافـه شـود.