شوک بزرگ در انتظار بازار اینترنت کشور
تعرفه گذاری جدید طی هفته های آینده اجرا می شود
بعد از تقریباً سه ماه از مطرح شدن تغییر درمدلفروشاینترنتثابت،روزیکشنبه وزیرارتباطاتدرتوئیتیاعالمکردکهبعد از جلسههای فشـــرده و انجام مطالعات اقتصـــادی مـــدل غیرحجمـــی تعرفـــه ســـرویسهای اینترنت ثابت به تصویب رسیده اســـت. در نهایت نیز روز سهشنبه او در پست دیگری در اینستاگرام با انتشار جدول تعرفه گذاریهای جدید اینترنت ثابت نیز بـــه اعالم جزئیاتی در خصوص این تغییـــر پرداخت. تا زمان انتشـــار این گزارش هنوز مصوبـــه نهایی تغییر مدل غیرحجمیتعرفهسرویسهایاینترنت ثابت روی سایت سازمان تنظیم مقررات قرار نگرفته اســـت اما همیـــن اطالعات جزئی نیـــز نظرات و انتقـــادات گوناگونی داشته است. هنوز شرکتهای اینترنتی با توجهبهمنتشرنشدنجزئیاتاینمصوبه جدید حاضر به صحبت در خصوص آن نیستند اما برخی کاربران با اعالم نظرات مختلف پای پستهای وزیر ارتباطات در شبکههای اجتماعی نظرات مختلفی در این خصوص اعالم کردهاند، برخی از این نظراتهمآنقدرتندبودکهوزیرمجبوربه بستنبخشکامنتهایخودشد. ■ تغییرات در راه
نخســـتین قـــدم بـــرای تغییـــر تعرفهگذاریاینترنتثابتابتدایمرداد ماه ســـالجاری و آخریـــن روزهای کاری محمـــود واعظـــی در وزارت ارتباطـــات دولـــت یازدهم برداشـــته شـــد. واعظی در حاشـــیه یکـــی از برنامههـــای وزارت ارتباطات با اشاره به تصمیم نهایی برای ارائه اینترنـــت نامحدود ثابت اعالم کرد «با مصوبه تصویب شـــده در کمیسیون ســـازمان تنظیم مقـــررات از این پس به جـــای ارائه اینترنت برحســـب حجم، از حجم فروشـــی به ســـمت اتصال و ارائه اینترنت برحســـب ســـرعت رفتیم، زیرا با راهانـــدازی شـــبکه ملـــی اطالعات ما محدودیت گذشته را نداریم.» واعظی با اشـــاره به این موضوع که در حال حاضر سرعت، تعیینکننده قیمت است، گفته بود«در گذشـــته اســـتفاده از اینترنت به طوری بود که شـــما یک بار هنگام خرید بســـته پول پرداخت میکردید و با اتمام حجم بـــاز هم مجبـــور بـــه خرید حجم بودیـــد، اما اکنـــون تنها به ازای ســـرعت اینترنت هزینه میپردازیم. این مصوبه امروز تصویب شـــده و تا یـــک ماه آینده اجرایی خواهد شد.»
اما بعد از این خبر بسیاری از کاربران نســـبت به قیمتگذاری جدید و تبدیل شـــدن اینترنت حجمـــی به غیرحجمی اعتراضهایـــی را در شـــبکههای مجازی مطرح کردند تا در نهایت واعظی خبر از توقف اجـــرای موقت مصوبـــه جدید در این خصوص را داد. واعظی در نشســـتی که بـــا خبرنگاران در اواســـط مـــرداد ماه ســـال 96 داشت، اعالم کرد«این مصوبه از هر لحاظ به نفـــع کاربران بود، اما پس از اعالم، به گونهای شـــد که مردم تصور کردنـــد تعرفههای جدید به ضررشـــان اســـت به همین خاطر دســـتور به توقف اجرای آن برای انجام بررسیهای بیشتر دادیم.»در نهایـــت تعیین تکلیف برای مصوبه جدید تغییر مدل تعرفهگذاری اینترنـــت ثابت بـــه محمد جـــواد آذری جهرمی وزیـــر ارتباطات دولت دوازدهم ســـپرده شد. جهرمی در ابتدای شروع به کار خود در وزارت ارتباطات بهعنوان وزیر وعـــده داد که در صـــد روز اول کاری خود مدل نهایی تعرفهگذاری اینترنت ثابت را به طوری که به نفع اپراتورها و کاربران نهایی باشد، تصویب خواهد کرد.
تقریبـــاً دو مـــاه بعد از ایـــن اظهارات او ابتـــدا در توئیتـــر خـــود و بعـــد هـــم با انتشـــار جزئیات بیشـــتر در اینســـتاگرام خبر از نهاییشـــدن مـــدل تعرفهگذاری اینترنـــت ثابـــت داد. وزیـــر ارتباطـــات با انتشـــار جـــدول جدیـــد تعرفهگـــذاری ســـرویسهای پرســـرعت غیرحجمـــی اینترنـــت ثابـــت اعـــالم کرد کـــه تعرفه سرویسهای غیرحجمی مبتنی بر یک مصرف منصفانه )Fair Usage Policy( بنا شـــده و ســـقف مصرف منصفانه در بین ۸۱ شـــرکت فعال در ارائه ســـرویس به رقابت گذاشـــته خواهد شـــد. او تأکید کرده شرکتها موظفند جزئیات مصرف منصفانـــه خـــود را به اطالع مشـــترکان برســـانند. طبیعتاً فضای رقابتی به نفع مصرفکنندهنهاییفراهماست.بهگفته وی، این ســـرویس حجمی نیســـت و در صـــورت عدول یک مشـــترک از مصرف عادالنـــه، شـــرکتها موظـــف بـــه ارائـــه سرویس در حداقل ســـرعت پایه(صد و بیست و هشت کیلو بیت در ثانیه)تا پایان دوره ماهانه خواهند بود.
جهرمـــی همچنیـــن اعالم کـــرده که مصرف منصفانه ترافیـــک داخلی باید حداقل دو برابر ترافیک بینالملل لحاظ شـــود. وی در پایان یادآور شده که تعرفه جدیـــد تنها بـــرای دسترســـی کاربران به اینترنت ثابت در نظر گرفته شده و تاریخ اجرای آن نیز از دهم آذر ماه خواهد بود.
امـــا بعـــد از انتشـــار ایـــن پســـت در اینستاگرام برخی از کاربران با اعالم اینکه این روش به ضرر آنها تمام خواهد شـــد در کامنتهای مختلف اعالم کردند که با مصوبه جدید هزینه استفاده از اینترنت آنها افزایش پیدا کرده نه کاهش. حجم کامنتهای انتقادی هم آنقدر باال بود که جهرمی چند ساعت بعد در پستی دیگر به ارائه توضیحات بیشـــتر در اینستاگرام خـــود پرداخت. او تأکید کرد که در قیاس با تعرفه قبلی، حداقل حدود 30 درصد کاهـــش هزینه با اجرای ایـــن طرح برای کاربـــران پیشبینـــی میشـــود. جهرمی بـــه کاربـــران اطمینـــان داده کـــه حتی با وجود مفهوم مصرف منصفانه بیش از 0۸درصد کاربران دیگـــر نیازی به خرید حجم یا پرداخت هزینه اضافه نخواهند داشت. او در ادامه این توضیحات اعالم داشـــته که ســـرعت خریداری شده باید بوسیله شرکتها تضمین شود و اشتراک بین تعداد زیاد کاربر در اینجا معنا ندارد. او در پایان کاربـــران را دعوت به صبوری کـــرده تـــا شـــرکتها طرحهای خـــود را براساس این مصوبه جدید ارائه کنند. ■ مصوبهای برای تشویق
وزارت ارتباطـــات معتقـــد اســـت با تعرفهگذاری و مدل جدید ارائه اینترنت ثابـــت میتوانـــد گامهای مؤثـــری برای افزایش تولید محتوای داخلی و تشـــویق کاربران به اســـتفاده از این محتوا بردارد. حســـین فالح جوشقانی، رئیس سازمان تنظیـــم مقـــررات و ارتباطـــات رادیویی درباره جزئیات مصوبـــه جدید اینترنت ثابت در گفتوگوی تلویزیونی اعالم کرد که این مصوبه با هدف ترغیب مردم به اســـتفاده از ســـایتها و محتوای داخلی فضای مجازی به تصویب رسیده است.
وی بـــا بیان اینکـــه در بخش مصرف اینترنت نیازمند تحریک تقاضای مردم بـــرای اســـتفاده از ســـایتها و محتـــوای داخلی بودیم، گفته بود: «با این مصوبه دغدغه مـــردم در مصرف دیتا را کاهش دادیـــم و فروش اینترنـــت را بر مبنای فروش حجم متوقف کردیم.»
به گفتـــه وی، براســـاس این مصوبه، مشـــترکان اینترنـــت ثابـــت میتوانند با پرداخـــت هزینـــهای ثابت در یـــک ماه، مطابق با ســـرعت درخواستی، سرویس اینترنت دریافت و به این طریق مصرف اینترنت خود را مدیریت کنند.
جوشـــقانی تصریـــح کـــرده بـــود که ایـــن مصوبه با هـــدف تقویت اســـتفاده از ســـایتهای داخلـــی بویـــژه در حـــوزه ویدئوهای داخلی تعریف شـــده اســـت. رئیس رگوالتوری در ادامه با تأکید بر این نکته که در تصویب این مصوبه جدید از تجربه سایر کشورها و نیز نیازسنجی بازار داخلی نیز اســـتفاده شـــده تأکید کرد که مدل فروش اینترنت ثابت در همه جای دنیا غیرحجمی است و ارائهکنندگان این خدمات باید بدون محدودیت در حجم، بستههای اینترنت را بر مبنای سرعت تعریـــف کنند.معاون وزیـــر ارتباطات با بیان اینکـــه اینترنت ثابت شـــامل تمام شبکههایاینترنتیثابتازجمله ADSL و فیبر میشـــود، در پایان اعـــالم کرد که مدل فروش اینترنـــت موبایل همچنان مانندگذشتهبراساسحجماستچراکه در کل دنیا نیز بهدلیل محدودیت فنی در باند فرکانسی امکان فروش غیرحجمی اینترنت موبایل وجود ندارد. ■ تالشبراینجاتبازاراینترنتثابت
اینترنـــت ثابـــت در کشـــور در حـــال حاضـــر روزهـــای ســـختی را بـــرای بقـــا در بـــازار ســـپری میکنـــد. عدم توســـعه مناســـب شـــبکه اینترنت ثابت در زمان ورود ایـــن تکنولـــوژی به کشـــور، انحصار مخابرات و عدم ارائه امکانات مورد نیاز بـــه شـــرکتهای اینترنتی برای توســـعه شبکه خود و بعد از آن هم برداشتهشدن انحصار ارائه خدمات نسل سوم و چهارم موبایل، فعـــاالن بازار اینترنـــت ثابت را بیـــش از پیش با چالـــش روبـــه رو کرده اســـت. مدیران شـــرکتهای اینترنتی بر ایـــن باورند تـــا زمانی کـــه تعرفهگذاری مناســـبی در بخش اینترنت ثابت اتفاق نیفتد و تعرفه اینترنت موبایل همچنان بـــا قیمتـــی پایینتـــر از ثابـــت در اختیار کاربران قرار بگیرد آنها دیگر امیدی برای ماندن در این بازار ندارند. مجموعه این شرایط نیز باعث شده تا وزارت ارتباطات دولتیازدهمبرنامهوسیاستگذاریهای مشـــخصی برای توســـعه اینترنت ثابت کشـــور در نظـــر بگیـــرد. از جملـــه ایـــن سیاســـتگذاریها هـــم تغییـــر در مـــدل تعرفهگـــذاری اینترنـــت ثابـــت اســـت. شـــرکتهای اینترنتی در ایـــن مرحله و با توجه به منتشـــر نشدن مصوبه تغییر مدل تعرفهگذاری اینترنت ثابت حاضر به هیـــچ ابـــراز نظری در ایـــن خصوص نیستند. با این حال مجید رئیسی، مدیر فنی یکی از شرکتهای اینترنتی معتقد اســـت که دولت بـــا این مصوبـــه جدید میتوانـــد به رشـــد اســـتفاده از محتوای ویدئویی بر بســـتر شـــبکه اینترنت ثابت کمک کنـــد. وی در گفتوگو بـــا «ایران» میگوید: «در حال حاضر حجم استفاده از محتوای ویدئویی در حال افزایش قابل توجهی است. به اعتقاد من با این مدل تعرفهگذاری کاربران به سمت استفاده از محتویات ویدئویی بر بستر شبکه ملی اطالعات تشـــویق خواهند شـــد. در واقع این هدفی اســـت که ایـــن مصوبه دنبال می کنـــد و با اجرای اصولـــی آن میتوان انتظار داشت به این هدف برسیم.» او در ادامـــه میافزاید: «از جمله نکات مثبت دیگر این مصوبه باال بردن کف ســـرعت اینترنت اســـت. با مصوبه جدیـــد کاربر بدون نگرانی از اتمـــام حجم اینترنتش میتواندترافیکمصرفکند.»
در مقابل ایـــن اظهارنظر اما نظرات متفاوتی هم وجـــود دارد از جمله اینکه برخی کارشناســـان اینترنتـــی معتقدند مصوبهجدیدبهنفعاپراتورهایاینترنتی تمـــام خواهد شـــد و نه کاربـــران. در این زمینه امین خسروی، کارشناس اینترنتی در گفتوگو با «ایران» میگوید: «روشی کـــه وزارت ارتباطات در پی پیادهســـازی آن اســـت در دنیا بـــرای اینترنت موبایل اعمال میشود و نه شبکه اینترنت ثابت. از ســـوی دیگر تعیین ســـقف بـــر عهده اپراتورها گذاشـــته شده است و مشخص نیست که به صورت واقعی سرعت مورد درخواســـت کاربـــر به او تعلـــق میگیرد یا خیـــر.» این کارشـــناس اینترنتی تأکید میکنـــد که دولـــت به جـــای دخالت در تعرفهگذاری و تغییر مدلها بهتر است موانع توسعه شـــبکه اینترنت ثابت را از پیـــش پای فعـــاالن این بازار برداشـــته و زمینه را برای ورود سرمایهگذاران واقعی برای توسعه این بخش فراهم کند.