شیوه های مؤثر ابرازهمدردی با زلزله زدگان
گروه حـــوادث / عزیـــزان، دارایی و هر آنچـــه را که برای به دســـت آوردنش ســـالها زحمت کشیدهاند را یک شبه از دســـت دادهاند و حاال به همدردی نیاز دارند اما این ابرازهمدردی چطور و چگونه باشد؟
همـــدردی، یکی دیگر از عناصر فرهنگ جدا نشـــدنی مردم کشـــورمان اســـت که بـــا رخ دادن هـــر حادثـــهای ابراز همـــدردی خود را به شـــیوههای متفاوتی نشـــان میدهند و سعی میکنند در این زمینه پیشقدم باشند. این همدردی میتواند هنری یعنی طراحی یک پوستر یا ارسال اقالم مورد نیاز برای حادثه دیدگان باشد تا فکر نکنند که فراموش شدهاند.
تیم تخصصی بهزیســـتی از روز دوشنبه به مناطق زلزله زده غرب کشور اعزام شـــد تا به مناطق نوار مرزی زلزله زده مراجعه کنند و بعد از بررســـی شرایط، اگر کاری برای به جا ماندگان از حادثه زلزله غرب کشور از دستشان بر میآید انجام دهند.
فرید براتی- سرپرســـت تیم تخصصی بهزیستی تاکنون از «کرمانشاه»، «ســـرپل ذهاب»، «کرند»، «ازگله»، «ثالث باباجانی» بازدید کرده اســـت و درباره اینکه مردم چه کمکی میتوانند در این زمینه انجام دهند؟ به ایســـنا اظهار کرد: مـــردم میتوانند از افرادی که دچار مشـــکل شـــدهاند، حمایت مـــادی یا معنوی کنند. برای مثال ابراز همدردی با این افراد یا ســـر زدن به آنها میتواند برای حادثه دیدگان تأثیرگذار باشد. البته نباید از مردم بیش از این انتظار داشت. اگر افراد حادثه دیده نیاز به خدمات تخصصیتری داشته باشـــند، باید این خدمات را روانشناســـان و مددکاران اجتماعی به آنها ارائه دهند. تعداد زیادی از افرادی که تحت تأثیر حوادث مختلف قرار میگیرند، عالئـــم روحی و روانی را به مرور زمان از دســـت میدهند و در حقیقت خود به خود خوب میشـــوند، به همین دلیل اســـت که میگوییم زمان بهترین شـــفا دهنده اســـت. همه ما بعد از آنکه عزیزی را از دســـت میدهیم شوکه میشویم اما بعد از مدتی با شرایط سازگار میشویم.
این روانشـــناس با بیـــان اینکه تعداد کمـــی از افراد میتواننـــد از چنین حوادثـــی منفعـــت ببرند، گفـــت: این حادثه میتواند ســـکویی برای رشـــد و پرش برخی افراد باشـــد. از نظر روانشـــناختی به این حالت «رشـــد پس از فاجعـــه» گفته میشـــود و افـــراد به جای آنکـــه نتیجه منفـــی از یک حادثه بگیرند، جواب مثبتی دریافت میکنند.معاون پیشـــگیری بهزیستی درباره اینکه مردم چگونه میتوانند به کودکان حادثه دیده کمک کنند؟ بیان کرد: در بالیا گروههای ویژهای داریم که شـــامل کودکان، زنان، معلوالن، بیماران روانی، سالمندان و خود امدادگران هستند که باید به آنها توجه ویژه داشته باشـــیم. ما باید برای خدمترسانی به کودکان آماده باشیم زیرا کودکان نیز به این حوادث عکسالعمل نشان میدهند. شاید بسیاری فکر کنند کودکان چون ســـن پایینـــی دارند متوجه اتفاقـــی که افتاده، نمیشـــوند در حالی که آنها درک باالیی دارند و متوجه حادثه میشـــوند. بنابراین باید متناسب با شـــرایط با آنها رفتار کرد. ممکن است برخی در چنین شرایطی کودکان را از والدینشـــان جدا کنند که این امر خطای بزرگی اســـت، کودکان باید در کنار خانواده خود باشند.
براتی اعالم کرد: در چنین شرایطی باید هر چه زودتر مدارس را بازگشایی کرد زیرا حتی بچههایی که از مدرســـه گریزان هســـتند هنگامی که حادثهای اینچنینی اتفاق میافتد، ترجیح میدهند به مدرسه بروند. مدرسه میتواند برای آنها مأمنی باشد و در آنجا احساس امنیت روانی کنند، به همین دلیل باید هر چه زودتر مدارس بازگشـــایی و به نیازهای کودکان و نوجوانان توجه شود.
این روانشـــناس گفـــت: باید تالش کـــرد که کودکان دچار ابیوز جســـمی و جنســـی یا در چنین شـــرایطی دزدیده نشـــوند. در این زمینه باید به زنان، معلوالن، سالمندان، مددکاران و امدادگران نیز توجه شود. سالمت روانی و جسمی امدادگران و مددکاران اجتماعی برای کمک در شرایطی که حادثه پیش میآید نقش بسیار مهمی دارد.
او با بیان اینکه کمکرســـانی باید منسجمتر باشد، اظهار کرد: در برخی مناطق خدمات ضعیفی ارائه شـــده که بعد از بازدید، واقعاً شرمنده شدم. در برخی روســـتاها نیز نســـبت به شـــهرها خدمات کمتری ارائه شده است، البتـــه نیروهای بهزیســـتی در این مناطق مســـتقر شـــدهاند و در حـــال ارائه خدمات روانی و اجتماعی هستند.سرپرست تیم تخصصی بهزیستی اعزام به مناطق زلزله زده غرب کشـــور درباره اینکه آسیب روانی حاصل از شدت این نوع حوادث تا چند سال میتواند با افراد حادثه دیده همراه باشد؟ بیان کرد: این امر بستگی به متغیرها دارد؛متغیرهای شخصیتی، شدت فاجعه، میزان خسارت، از دســـت دادن عزیزان میتواند در این زمینه نقش داشته باشـــد. در بســـیاری مواقع هم مشـــکالتی که برای افراد به وجود میآید به فاجعه ربطی ندارد.
این روانشـــناس با بیان اینکه حتی خدمات پـــس از حادثه نیز میتواند در این زمینه اثرگذار باشد، اضافه کرد: در حادثهها، متغیرهای شخصی در افرادی که استرس باالیی دارند، میتواند با پایدار بودن عالئم همراه باشد. متغیرهای شـــخصیتی و اینکه افراد چه دیدگاهی به زندگی دارند، مذهبی بودن آنها، میزان خسارات، نوع خدماتی که به آنها داده میشود، اینکه این افراد فرصت گریه کردن و تخلیه خودشـــان را داشـــتهاند میتواند منجر به وضعیت پایدار یا ناپایدار آنها شود.
براتی افزود: ممکن اســـت مشکالتی که در این زمینه به وجود میآید در افراد کهنه شود. ما هنوز با افرادی روبهرو هستیم که از زلزله طبس یا بوئین زهرا دچار مشکل هستند. به همین دلیل احتمال مزمن شدن در افرادی که عزیزان خود را از دست دادهاند وجود دارد. معاون پیشـــگیری بهزیســـتی با بیان اینکه نـــوع از دســـت دادن عزیزان در این زمینه تأثیرگذار اســـت، گفت: ممکن اســـت عزیزی زنده باشد و او بعد از انتقال به بیمارســـتان فوت کند یا فرد دیگری در زیر آوار فوت شود. اینکه فردی زیر آوار فوت کند تأثیر بیشتری در روحیه افراد خانواده دارد و میتواند مزمنتر باشد.