هنرمندان؛ دوشادوش زلزله زدگان
هنرمندان در گفت و گو با «ایران»: برای همدردی با زلزله زدگان ، به جای تعطیل کردن فعالیتهای هنری راهکارهای تأثیرگذارتری اجرایی شود
گــروه فرهنــگ و هنــر: تعطیلــی و بــه تعویق افتادن برنامهها و مناسبتهای فرهنگــی در کشــور، بهدلیــل بــروز ناگواریهــا یکــی از مســائلی اســت که اهالــی فرهنــگ در دورههــای مختلف شــاهد آن بــوده و هســتند و آخریــن نمونــهاش تعطیلــی فعالیتهــای هنری و فرهنگی در پیشامد زلزله اخیر غــرب کشــور بود. بــدون شــک احترام بــه اهل مصیبــت یکی از ســادهترین و ابتداییترین کارهایی است که میشود در حــوزه فرهنگ انجام داد و این چند روز بســیاری از هنرمنــدان بــه انحــای مختلف با اختصــاص عواید فروش یا صحبت و گفتوگوهایی پیرامون زلزله اخیر با حادثه دیــدگان ابراز همدردی کردند و به کمک شــتافتند. نکتهای که در ایــن میان وجود دارد و شــاید بتوان از زاویــهای دیگــر بــا آن رو بــه رو شــد و آن را بــه محــک گذاشــت این مســأله اســت کــه آیــا میشــود خــارج از ایــن نگاه قطعی نســبت به تعطیلی مراکز فرهنگــی و هنــری و فعالیتهایشــان راهــی را پیــش گرفــت کــه ایــن مراکــز تعطیل نشــوند بلکه فعالیــت خود را در روزهایی مشخص به موضوع پیش آمده اختصاص بدهند تا هم فرهنگ در کشــور تعطیل نشــود و هــم حضور فرهنــگ در اتفاقات پیش آمده بتواند نقشی مؤثر داشته باشد.
حضور و حضور نداشتن فرهنگ
قدیمــی ترهــا به خاطــر دارنــد که یــک ســال بعــد از رحلــت بنیانگــذار جمهوری اســالمی، برخی سینماهای ایــران اقــدام بــه نمایــش فیلمهایــی مســتند از تاریخ انقــالب و مرور نقش و جایگاه رهبر فقیــد انقالب کردند که ایــن ایده و آنچه بهعنــوان تولیدات ما در این حوزه وجود داشــت باعث شــد هم مردم با آنچــه در جریان مبارزات انقالب رخ داده اســت آشــنا شوند و از طرفی هم حوزه فرهنگ انقالب حتی یــک روز بیــکار و منفعــل نباشــد. این نمونه میتوانــد نمونهای کامل از یک ایده درســت باشد شــاید برای آینده و مناسبتهای مشخص و پیشامدهای مختلــف. اما بــا فرض اینکــه این ایده در آینــده بخواهــد جامه عمــل و اجرا بــه قامت خود بــدوزد آیا مــا در حوزه تولید آثار فرهنگی و هنری نمونههای قابــل ارائــهای داریــم یــا نــه. بهعنوان مثــال در بحــث و موضــوع زلزله چند اثر ســینمایی با بن مایههای آموزشی یا مســتند ســاختهایم کــه بتوانیم آنها را بــه ســالنهای ســینما ببریــم. پس دغدغــه تولیــد اثــر نیــز یکــی از پیش نیازهایی اســت که به نظر میرسد در این زمینه نیز آنچنان آماده نیستیم و ضعفهای فراوان داریم.
از عواید فروش تا همراهی اهل کتاب
محمدعلــی جعفریــه مدیــر نشــر ثالــث در گفتوگــو بــا «ایــران» نیــز بــا اشــاره بــه ایــن موضوع کــه ما میتوانیــم به جای توقف رویدادهای فرهنگــی هنری، متناســب با شــرایط مذکور دســت بــه اجــرای برنامههای مناســبتی بزنیــم میگویــد: تعطیلی برنامههای فرهنگی چیزی نیست که بازخوردی مثبت برای کســی داشــته باشــد و مطمئنــاً بــا فکــر و ایدههایی بهتــر میتوان نقشــی اساســی در این زمینــه ایفا کــرد. او معتقد اســت:«در ایــن صــورت بــا هیــچ توقفــی روبهرو نمیشــویم. با تعطیل نکــردن مراکز فرهنگی میتوانیم بــه اهدافی فراتر از خــود فرهنــگًو هنــر هــم دســت پیــدا کنیــم. اتفاقا حــاال که بــا تبعات و ویرانیهــای زلزلــه روبهرو شــدهایم میتوانیــم از فرهنگ هم برای کمک بــه هموطنانمــان و حتــی دلجویی از آنان اســتفاده کنیم. بهعنــوان نمونه سهشــنبه ســیام آبــان ماه فــروش و امضای کتاب به دســت نویســندگان، شــاعران و مترجمان در کتابفروشــی نشــر ثالث رخ میدهد. عواید فروش کتابهــا هــم صــرف کمک بــه زلزله زدگان میشــود. در دیگــر حوزههــای فرهنــگ و هنر هم میتــوان با چنین اقداماتی بــه کمک مردم شــتافت.» یکــی دیگر از برنامههایــی که بهدلیل وقــوع زلزله در غرب کشــور به تعویق افتــاد جابــه جایــی روز کتابگــردی بــود کــه از امــروز بــه پنجشــنبه هفته آینــده موکــول شــد. جعفریــه بــا این جابهجایــی موافــق اســت و میگوید: برگــزاری ایــن برنامه ممکن اســت با برخــی برنامههای شــاد همراه شــود که تناســبی با مناســبتهای مذهبی جمعــه و یکشــنبه پیش رو نــدارد و از طرفــی به ســبب وقوع زلزلــه، برخی از اهالــی کتاب و هنرمنــدان هم برای کمــک بــه زلزلــهزدگان به کرمانشــاه و روســتاهای اطــراف آن رفتهانــد، بنابرایــن در ارتبــاط با ایــن یک مورد خــاص بهتر بود کــه این جابــه جایی صورت گیرد.»
راهکارهای بهتری هم هست
اصغــر همــت بازیگــر ســینما و تئاتــر هــم در گفتوگــو بــا «ایــران» از تعطیلی مراکز فرهنگی و هنری گالیه میکنــد و او هــم پیشــنهاد میکند که بــه جــای تعطیلــی ایــن مراکــز کاری بهتر و شایســتهتر انجام دهیم. همت میگوید:«بــه شــکل مناســبتری میشــد جریــان فرهنگــی را بــه نفــع هموطنــان آســیبدیده مدیریــت کــرد.» ایــن بازیگر دربــاره فعالیتی که تئاتــر میتوانــد بــا تعطیــل نشــدنش در ایــن زمینــه انجــام دهــد میگوید: «در شــرایطی کــه میشــد بــه شــکل
مناســبتری جریــان فرهنگــی را بــه نفــع هموطنان آســیبدیده مدیریت کــرد،در همــان شــب مــا نمایــش «ســهروردی» را با یاد مصیبتزدگان زلزله به پایان رســاندیم و روی صحنه ایــن درد مشــترک را تســلیت گفتیم. میشــد از ایــن هنرهــای شــریف در راســتای کمک به هموطنان عزیزمان اســتفاده خیلــی بهتــری کــرد. اگــر تصمیمگیرندگان پیشــنهاد میدادند که تمام یا بخشی از عواید فروش آثار فرهنگــی و هنــری به مصیبــتزدگان زلزلــه اختصاص پیــدا کند؛ بــه نظرم تصمیــم درســتی بــود و به طــور قطع بــا اســتقبال هنرمنــدان هــم همــراه
میشــد. یکی از دوســتان برای همین شب 9۲ میلیون تومان بلیت فروخته بود و اگر این مبالغ جمع میشــد رقم کمی نمیشــد. میشــد تصمیمهای درستتری برای بهره گرفتن از فضای فرهنگــی و فعالیتهای هنری در این راستا گرفت.»
نقشبیبدیلفرهنگ
حســین پاکدل و افشــین هاشــمی نیز از جمله کســانی بودند که با انتشار مطالبــی بــه تعطیلی مراکــز فرهنگی و هنــری طی این روزها واکنش نشــان دادنــد و آن را راه مناســبی ندانســتند و پیشــنهاد دادند که میتــوان کارهای بســیار دیگــری بجــز تعطیلــی انجام
داد. بــا ایــن حال بســتر بخشــی از این نگاه ایده آل علی الخصوص در حوزه نمایشــی، داشــتن ظرفیــت باالیــی از تولیــد آثار هنری اســت که متأســفانه در ایــن زمینــه آنچنان که باید و شــاید دســت پــری نداریــم؛ آنقــدر کــه در موضوعــی مثــل زلزله بهعنــوان مثال شــمار فیلمهایــی بــا ایــن موضــوع از انگشــتان دســت تجــاوز نمیکنــد اما احتمــاالً مــی تــوان با همفکــری و هم اندیشــی اهل هنــر به نتیجهای رســید کــه در آینــده نقــش و حضــور ماهوی فرهنــگ و هنــر را در جامعــه شــاهد باشیم. نقشــی که بیشک با تعطیلی اجرایی نمیشود.