کیفیت تئاتر در معرض خطر

■

نشســت خبــری هشــتمين نمايشــگاه ملى كتــاب دفاع مقــدس امــروز يکشــنبه ۵ آذر بــا حضــور جمعــى از اصحاب رســانه در پاتوق خبر برگزار مىشــود. در اين نشســت ســردار احمد حق طلب، رئيس ســازمان حفظ آثار سپاه و بسيج ضمن تشــريح برنامههای اين نمايشــگاه به سؤال خبرنــگاران پاســخ مىدهــد. ايــن برنامه يکشــنبه ۵ آذر از ســاعت 10 در پاتــوق خبــر واقــع در خيابان آيــتالل طالقانى، بعــد از خيابان دكتر شــريعتى، ابتدای كوچه طاهريان، ساختمان بسيج نيوز برگزار مىشــود. هشــتمين نمايشــگاه ملــى كتــاب دفاع مقدس از ۹ تا 17 آذر در شهر مشهد برپا خواهد شد. ■ تعطیلیمجموعههایتئاتری به مناســبت فرا رسيدن سالروز شــهادت امام حسن عســگری(ع) يازدهميــن پيشــوای شــيعيان تمامى اجراهای تماشــاخانه ايرانشهر روز يکشــنبه ٥ آذر به صحنــه نمىرونــد. از روز دوشــنبه ٦ آذر ۲ نمايــش «پســران تاريــخ» بــه كارگردانى اشــکان خيلنــژاد و «تنهايــى پرهياهو» بــه كارگردانــى اميــر كاوه آهنين جان به ترتيب در ســاعتهای 18 و 0۳:0۲ در ســالن ســمندريان و نمايشهــای «در انتظــار آدولــف» بــه كارگردانــى على رضا كوشــک جاللــى و «گــم و گور» بــه كارگردانــى امير مهندســيان در ســالن ناظــرزاده كرمانــى بــه ترتيــب در ســاعتهای 18:۳0 و 0۳:0۲ اجراهــای عمومى خــود را ادامه مىدهند. همچنين نمايش«شــال و انگشــتر» روز يکشــنبه ۵ آذر در تماشــاخانه ســنگلج روی صحنه نمــىرود. نمايش «شال و انگشتر» به نويسندگى و كارگردانى عبدالرضا اكبــری روز دوشــنبه ۶ آذر پذيــرای مخاطبــان خــود مىشود. اين نمايش هر روز بجز شنبهها رأس ساعت 0۲ در تماشاخانه سنگلج روی صحنه مىرود. بــه روال معمــول خــودم، تصميم نــدارم دربــاره نمايشهای متوســط يا زيرمتوســطى كه مىبينم چيزی بنويسم. در شرايط اين روزهای تئاتر ما شايد يک نمايش با همه سختىها و گرفتاریهايى كه دارد و زحماتى كه عواملش برايش متحمل مىشوند، مستحق اين نباشد كه كســى توصيه به نديدنش كند يا چيزی شــبيه اين. اين روزها كه اقبال تماشاگران به تئاتر ديدن بيشتر شده و اوضاع اقتصادی تئاتر دارد تکانى مىخورد، شايد نگاههای تند انتقادی، كمىغيرمنصفانهبهنظربرسد. امــا در كنــار اجراهای خــوب و قابل دفاع، گاهى نمايشهايى در ســالنهای معتبر مىبينى كه احســاس مىكنى كل ماجرا دارد به بيراهه مىرود و اغماض و تســامح و ســکوت، به اين انحراف كمک مىكند. شايد افزايش كميت سالنها و تعداد نمايشها كمكم دارد به قربانى شــدن كيفيت مىانجامد و اين آســيب بزرگى اســت. افزايش سريع تعداد ســالنهای نمايش و تماشاخانهها اگر به رقابت مثبت و ميدان يافتن جوانان مستعد و خالق و نهايتاً افزايش كيفيت بينجامد مفيد و قابل دفاع است ولى اگر منجر به افت كيفيت نمايشها و گسترش سيستم بسازبفروشى و بزن دررويى شود، بسيار آسيبزاست. كارهايــى با متنهای ضعيــف، اجراهای بد و ناپخته (كه داد مىزند كل جلســات تمرين به 0۲ نرســيده)، بازیهای خام و كارگردانى نشده، سادهگيری در صحنه و لبــاس و نور ...و چرا بايد اجازه اجرا بگيرد؟ پس جايگاهكنترلكيفىكجاست؟فقطاينشرطكه نمايشىمشکلمميزینداشتهباشد،برایاجرا رفتــن آن كافى اســت؟ يا وجود يکــى دو چهره صاحبنام در ميــان بازيگران كفايت مىكند؟ يا وجود يک تهيهكننده و ســرمايه گذار؟ بله. تئاتر هم مثل ســينما به مخاطب نيازمند اســت. به يــک بخش تجاری هم احتيــاج دارد. ولى از ياد نبريم، تئاتر هنری است كه وجه انديشگى در آن بشدت پررنگ است. اگر وجه عامه پسند اين هنر در كنار سطحىگرايى قرار بگيرد و وجه غالب هنر نمايش را تشکيل دهــد، بحــران ماهوی در تئاتر رخ خواهد داد. تئاتر در واقع بيش از آنکه موظف باشــد مخاطبان عام و انبوه را راضى كند، بايد سطح سواد بصری، زيبايى شناسى و سطح سليقه و شناخت مخاطبش را ارتقا دهد و قطعاً بيش از برخى هنرها با تفکر و انديشه سروكار دارد. اما در حال حاضر برخى از آثار بهطور مشخص، باعجله و بدون تمرين كافى روی صحنه رفتهاند و آشکارا پروسه ناقصى را طى كردهاند و هنوز به «نمايش» تبديل نشدهاند كه قابليت اجرا روی صحنه را پيدا كنند. برخى آثار روی صحنه، اصوالً از ضعفهای اساسى در متن و كارگردانى رنج مىبرند و در سطح كارهای دبيرستانى باقى ماندهاند. شايد بشود در سهلگيرانهترين حالت گفت كه اينگونه نمايشها مناسب تماشاخانهها و تاالرهای اصلى و مهم تئاتر ما نيستند. كاش سالنهای نمايش- چه خصوصى و چه دولتى- جدا از توجه به گيشه و درآمد، كمى هم سختگير باشند و به كيفيت آثار و طبعاً اعتبار تماشاخانهشان اهميت بدهند. گيشه، همه چيز نيست. بىشک رعايت يک كف استاندارد كيفى قابل قبول، بايد از مهمترين اصول هر مجموعه نمايشى باشد. تماشاخانه خوب، وكيل مدافع تماشاگر است و مىتواند با سختگيری روی استاندارد كيفى آثار، به معتمد او هم بدل شود. يقيناً سهلگيری روی كيفيت، بتدريج اعتماد مخاطبان را از كليت يک تماشاخانه سلب خواهد كرد.

برگــزاری نشســت خبری نمایشگاهکتابدفاعمقدس