نماز می خوانم به نیت قربت آن سفر کرده

زانوبهزانویمردیکهدر05 سالگذشتهدههاهزاررکعتنمازاستیجاریبرایازدنیارفتگانخواندهاست

درفقهماپیشبینیشدهاستکهوقتییکی از والدین (بخصوص پدر) از دنیا برود و نماز و روزه قضا داشــــته باشد، بر ذمه پسر بزرگ خانواده است که برای شادی روح و آمرزش گناهان والدین خود با دادن مقداری پول به شخصی مسلمان و شیعه نماز و روزههای قضا شده مرحوم را به جا آورد. عباسایزدی پنجاه ســـال اســـت که نماز و روزه اســـتیجاری میگیرد. البتـــه چنان که خودش میگوید، ســـالهای نخســـت این نمازهـــا را در قبال پول میخوانده اما چند ســـالی اســـت که صرفاً برای رضایت خدا و بخشـــش گناهـــان خودش نمـــاز قضای اموات را میخواند. او که مدعی اســـت در تمام این ســـالها هرگز برای کسانی که به او مراجعـــه کردهانـــد تا برای امواتشـــان نماز و روزه بگیرد، نرخ تعیین نکرده، میگوید: هر کس که به من رجوع کرده تا نماز عزیزانش را بخوانم، بســـته به توانش پول کف دست من گذاشـــته اســـت.او که در کنار خوانـــدن نمـــاز، روزه قضـــا هـــم میگیرد، ادامـــه میدهد: من برای بســـیاری روزه گرفتـــهام هرچنـــد هیچ پولی بابت روزه قضا به من ندادهاند و من نیز خالصانه آنها را بخشـــیدهام. اما این را هم بگویم، گاهی روح مرده به بازماندگان هشـــدار میدهد که هزینه نماز و روزه من را بپردازند. مثالً چند ســـال پیش شـــرایط برایم ســـخت شد و شـــخصی باید پانصد هـــزار تومان بابـــت هزینه نمـــاز پدرش به من میداد اما ناحق و بدحســـابی میکرد و بدهیاش را ادا نمیکـــرد. با وجود اینکه بسیار نیاز داشـــتم، ولی به پسر آن مرحوم چیـــزی نگفتم تا اینکه یک شـــب در عالم خواب آن مرحـــوم (پدر آن فرد) به خوابم آمد. به شـــوخی از پســـرش گالیـــه کردم و گفتم، قرضش را نداده اســـت. فردا صبح اول وقت، پســـر آن مرد به در خانه آمد و با کلی عذرخواهی پول نماز را برایم آورد. بر همیناساس،منعقیدهدارممردههاخبر از زندهها و کارهایشان دارند. عبـــاس آقـــا مکثی میکنـــد و بـــا انقباض خطـــوط چهـــره اش، طـــوری که انـــگار ته ذهنـــش کســـانی را مـــورد مؤاخـــذه قـــرار میدهد، ادامه میدهـــد: گاهی آدمهایی پیدا میشـــوند و میخواهنـــد کارهای من و امثال من را زیر ســـؤال ببرنـــد. این از خدا بیخبرها با شـــبهه افکنی و مغلطه بافی، ســـعی در بیاعتبـــار کـــردن کار مـــا دارند، در حالـــی که از لحـــاظ فقهـــی کاری که ما میکنیم، مورد توجه و تأیید مراجع تقلید اســـت. و گویی چیزی را به خاطر میآورد، بالفاصله اضافه میکند: من به شـــخصه آیاتـــی در این مورد در قـــرآن ندیده ام، اما از آنجا که قرآن یک اقیانوس بزرگ است، حتمـــاً آیـــهای در این مورد وجـــود دارد که حتماً مفسرین قرآن از آن خبر دارند و این را بهتر میدانند. آنچه از نگاه عباس مهم است «نیت» اســـت، که درخواستکننده نماز و روزه استیجاری و کسی که قرار است این نمـــاز و روزههـــا را به جا بیـــاورد، از آن آگاهی دارند.او که از سن 30 سالگی شروع کـــرده به نماز اســـتیجاری خوانـــدن و روزه اســـتیجاری گرفتن و حاال که به مرز هشتاد ســـالگی رســـیده، حاال بعد از 50 ســـال، به علت کهولت ســـن و تقلیل قوای جسمی دیگر نماز و روزه استیجاری قبول نمیکند و فقـــط برای مردگان در ماه رمضان، ختم قرآن انجـــام میدهد. او مثل هـــزاران نفر دیگر که به خاطر مشـــکالت مالی و کسب روزی، نمـــاز و روزه اســـتیجاری میگیرند، عقیـــده دارد این کار را نباید به چشـــم یک شـــغل نگاه کرد؛ میگوید: اینکه میگویم اینیکشغلنیست،بهایندلیلاستکه در درجه اول، این نوع عبادت، آن هم برای کسی که دیگر در قید حیات نیست، از لحاظ معنوی به نفع خود من اســـت. در واقع با نماز خواندن من اجر هم میبرم. امـــا از عبـــاس آقـــا دربـــاره چنـــد و چون و چگونگـــی انجام نمـــاز و روزه اســـتیجاری میپرســـم و در پاسخ به ســـؤالم میگوید: بستگی به توان افراد دارد ولی روزه گرفتن در پاییز و زمســـتان بســـیار راحتتر است و نمـــاز هم که باز بســـتگی به توان جســـمی و روحـــی آدم دارد. گاهـــی شـــرایط روحی آدم ممکن است مساعد نباشد که در این مواقع نباید نماز بخوانیـــد و و روزه بگیرید؛ چون با بیحوصلگی انجامش میدهید و این خوب نیست. این نماز و روزه یک جور امانت در دســـت ماســـت و باید امانت دار باشیم و در انجام آن خیلی دقت کنیم. از او دربـــاره نـــرخ کارش میپرســـم و او در پاســـخ میگوید: همان طور که گفتم هیچ وقـــت روی قیمـــت بحث نکـــردهام چون عقیـــده دارم خدا روزی رســـان اســـت و هر کســـی باید به انـــدازه کرمش بدهـــد. خود شـــما هم در همین شـــهر زندگی میکنید و خودتان میبینید کـــه هزینههای زندگی خیلیباالستوطبعاًهزینهخواندننمازو روزه نیز باید باال برود. اما این چیزی که اآلن وجود دارد و رایج است، هزینه یک ماه روزه 00۸ هزار تومان و نماز هم برای یکسال یک میلیونتوماناست. البته سؤالی که در این میان به ذهن خطور میکنـــد و پاســـخ میطلبد، این اســـت که نرخهـــا چطـــور و بر چـــه اساســـی تعیین میشـــود که عباس آقا در جواب میگوید: مـــن به شـــخصه از دفتـــر مراجـــع تقلید و امامانجمعهمیپرسموقیمتمیگیرم. او خاطرنشــــان میکنــــد که طالبــــان انجام نماز و روزه اســــتیجاری این اواخر خیلی زیاد شــــدهاند و به گفتــــه او، گذشــــته از روحانیون جوان، دانشجوها و حتی زنان بیسرپرست به نزدش میآیند تا اگر کســــی نمــــاز و روزه اســــتیجاری بخواهد، برایش انجام دهند که او هم بسیاری را به آنها معرفی کرده است. وقتــــی از اعتقــــاد قلبیاش در مــــورد این کار ســــؤال میکنم که آیا عدالت است یک نفر با پول بخواهد آخرت را برای خودش هموار کند، برافروخته میشــــود و میگوید: فقه ما بسیار کامل و بهترین است و زمزمه کنان این شعر را میخواند: «اسالم به ذات خود ندارد هیچ عیبی/ هر عیب که هست از مسلمانی ماســــت» و ادامــــه میدهد: نباید ایــــن کار را به چشم شــــغل نگاه کرد؛ چرا که «پرستش خدا» و دینداری فروشی نیست. کاری که ما انجام میدهیم فقــــط جهت محکم کاری اســــت، پس هیچ تضمینی وجــــود ندارد که اگر کسی در دنیا ســــهلانگاری کرده و خدا را پرستشنکردهمیتواندبادادنپولآخرتش را بخرد. این کار ما بخشی از کفاره نماز و روزه انجام نداده و ناقص برادر و خواهر مسلمان اســــت. خود من در این چنــــد دهه اگر مانند یک مســــلمان عادی نماز و روزه میگرفتم امروز عشــــق من بــــه وجود خداونــــد بزرگ اینچنیننبود.نمازوروزهایکهاینسالهابه نیتبرادرانمسلمانخودمخواندهام،خود مرا بیشتر به خدا نزدیک کرده، هر چند اجر و پاداش آن برای شخص مرحوم بوده است. من در این ســــالها به این نتیجه رســــیدهام که خداوند بسیار کریم است و آنقدر کرامت دارد که عقل ما حتی گنجایش ذرهای از آن را هم ندارد. می پرســــم، آیا ساختن مدرسه یا مسجد یا ساختن سرپناهی برای نیازمند، باقیات الصالحات بیشتری ندارد؟ و عباس آقا در حالی که خودش را برای وضوی نماز مغرب آمــــاده میکند، با لبخند این شــــعر حافظرامیخواند: جهان چون چشم و خط و خال وابروست که هرچیزی به جای خویش نیکوست