انسداد در سینما

■

نمایش «عروسی» نوشته نیکوالی گوگــول با ترجمه آبتیــن گلــکار و كارگردانی وحیــد اخــوان از امروز تا بیســتوهفتم آذر، هر روز بجز شنبهها رأس ساعت ٩١ در تاالر قشقایی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه میرود. ■ نگاهیبهتولیداتقالیعمواوغلی ســالن اجتماعــات مؤسســه و مــوزه كتابخانــه ملک امروز میزبان نشســتی پیرامون نگاهی به تولیدات و سفارشــات فرش عمواوغلی اســت. در این نشســت از فرش سفارشــی حاج حسین ملک كه توسط عمواوغلی بافته شده رونمایی مــی شــود و همچنیــن مســتندی از مجموعــه مســتندهای قالــی آذربایجــان كــه بــه خاندان عمواوغلــی اختصــاص دارد اكــران می شــود. این مراســم در موزه ملک واقع در خیابان امام خمینــی(ره)، خیابــان ملــل متحد (بــاغ ملی) برگزار می شود.

لزوم بازنگری در نحوه مدیریت سینمای ایران

سینمای ایران در نزدیک به ۴ دهه حیات خود پس از انقالب فراز و فرودهای بسیاری را پشت ســر گذاشــته و تجربهها و آزمون و خطاهای پرشماری را از ســر گذرانده است، اما آیا با وجود افتخارات زیادی كه سینماگران بهدست آوردهاند، تراز مدیریت سینما همسنگ سطح اعتبار سینمایماندردنیاست؟

كاری به اوضاع و احوال عمومی مملکت نداریم كه موضوع بحث این ستون نیست، ولی به نظر میرسد سینما در یک وضعیت انسداد و البته بالتکلیفی قرار دارد.

در ایــن ۴ دهه فیلمســازان و هنرمندان بســیاری پــا به عرصه گذاشــتهاند و مدیرانی هم آمدهانــد و رفتهاند. آنها كه ســینمای نویــن ایران را در ابتدای دهه 0۶ پایه گذاشــتند طبیعتاً برنامــهای داشــتهاند و هدفگذاریهایــی كردهاند. حاال كه یکی از همان نخســتین مدیران ســینمایی پس از انقالب زمام سینما را در دست دارد، شاید زمان آن رسیده باشد كه با یک ارزیابی جدی نسبت به وضعیت فعلی سینما، بهمیزان انطباق آن با اهداف اولیه پرداخته شود. شاید الزم باشد بررسی دقیق و عملیاتی نسبت به كاركردها و میزان كارآمدی نهادهای درون ســینما انجام شــود. شاید نیاز فوری ســینما، بازنگری تصمیمها و تصمیمسازها و میزان فایده آنها برای سینما باشد. باید بهطور جدی بررسی شود كه در شرایط تکنولوژیک جهان امروز، آیا چیزی به نام پروانه ساخت و شورایش موضوعیت عقالنی دارد؟ آیا وضعیت مدیریت و برنامهریزی اكران سینماهای موجود، عادالنه و اصولی است؟ آیا اصوالً بنیاد سینمایی فارابی با مأموریتهای 0۴ سال پیش باید ادامه كار دهد یا نیاز به بازتعریف دارد؟ آیا خانه سینما كه ماهیتاً صنفی و مردمنهاد تعریف شده واجد نقش واقعی و مستقل صنفی خود هست و آیا بواقع در تصمیم سازیها تأثیرگذار است؟ آیا جشنواره فجر بهعنوان مهمترین رویداد سینمایی سال، نیاز به بازتعریف ندارد؟ آیا توانسته نقش مؤثر خود را حفظ كند یا دارد از ماهیت اصلی تهی میشود و نیاز به تحول جدی دارد؟ آیا ســرمایههای بخش خصوصی با روند ســالمی به سینما وارد میشــود؟ بودجههای دولتی چطور؟ آیا چارچوبی برای جلوگیری از پولشویی در سینما تعریف شده است؟ آیا پدیده تهیه كنندگی صوری بهعنوان یک معضل رایج مورد بررسی قرار گرفته است؟ آیا سازوكار ارتباط سینما با سایر نهادها از جمله نهادهای صاحب سینما پس از این همه ســال نباید تعریف درســتی داشــته باشد؟ آیا سازوكار نظارت و ممیزی ســینما پس از 0۴ سال باید همچنان سلیقهای و نامشخص و غیرمدون باشد؟ یکی را در این سینما پیدا كنید كه بتواند معیارهای ممیزی فیلم در ایران را با شماره بشمرد یا روی كاغذ بیاورد. تعیین تکلیف چند فیلم كه معلوم نیست از كجا عیب و ایرادهایی رویشان گذاشته شده باید این همه در هم بپیچد و مشمول مرور زمان شود؟ آیا مدیریت كالن یک سینمای ریشهدار و باسابقه نمیتواند مشکل چند فیلم را حل كند؟ آن هم مدیری كه از ابتدای مدیریتش سمت مدیركل نظارت و ارزشیابی را داشته است. همه اینها به كنار، آیا نتیجه نظارتها و ممیزیها و كنترلهای سفت و سخت دولتی باید بشــود بعضی از فیلمهای مبتذل روی پرده؟ این بود آرمانهای 0۴ ســال پیش معماران سینما؟ فیلمهایی با این سطح نازل كیفیت كه بیشتر مخل اخالق عمومی و مضر به حال هنر و فرهنگ و خانواده هستند و محتوای نازلشان در نــام فیلم هم متجلی اســت، روی پــرده جوالن میدهند ولــی فیلمهای عیاری باید توقیــف بمانند، فیلمهای درمیشیان و امیریوسفی و كاهانی باید در بالتکلیفی بپوسند و پیر شوند.

ایــن چند مورد و موارد بســیار دیگر از جمله مشــکالت عدیده ســینمای امــروز ایراناند كــه الینحل و بالتکلیف ماندهاند. همین گرفتاریها موجب شــده تعدادی از فیلمسازان به فیلمســازی در خارج ایران رو بیاورند. پس این اســتخوانهای الی زخم كی قرار اســت بیرون كشیده شــوند؟ كدام مدیر قرار است با یک ارزیابی اصولی، مشکالت فراوان ســینما را از ریشــه مرتفع كند؟ ســینمای ما پس از گذشــت ۴ دهه نباید هنوز مشــکالتی از این دســت داشته باشد. تراز سینمای ما در دنیا باالتر از آن است كه هنوز دچار چنین انسدادها و بنبستهایی باشد. به نظر میرسد رفع مســائل ســینما نیاز به اقدامات شجاعانه و مدیریت جســورانه دارد، بدون مالحظات مرسوم و بدون محافظه كاریهای غیر الزم. مدیریت ســینما برای بقای ســینما ناگزیر از كنار گذاشــتن مالحظات و مصلحت اندیشیهای غیرضروری و دست زدن به این اقدامات جسورانه است و بیشک بدنه سینما از چنین حركتی استقبال خواهد كرد و همراه خواهد بود. این انســداد هرچه زودتر باید رفع شــود و گزیری از این نیست وگرنه سینما از این سراشیبی تند جان سالم به در نخواهد برد.

آغاز نمایشــی از نیكوالی گوگول