جشن ثبت جهانی روستای«سفال گلپورگان»

سیستان و بلوچستانیها خواستار ثبت جهانی «سوزن دوزی» شدند

زنــان بلــوچ روســتای «کلپــورگان» را جهانــی کردنــد. جشــن جهانــی ســفال کلپــورگان دیــروز بــا حضــور «غــدا هجــاوی» رئیــس منطقه آســیا و اقیانوســیه شــورای جهانــی صنایــع دستی در سیستان و بلوچستان برگزار شــد. زنی کــه در همان بار نخســتی که پایش به کلپورگان رســید اعتراف کرد که نمیتوان چنین دست ساختهای را ثبت جهانی نکرد. به گزارش روزنامه ایــران، ســفال کلپــورگان 7 هزار ســال قدمــت دارد و توســط زنان روســتایی ســاخته میشــود. هجــاوی میگویــد: «جایــگاه مهــم زنــان بــرای ســاخت سفال نظر من را در این منطقه جلب کــرد. اینکــه ایــن فرهنــگ از مــادر بــه دختر نســل به نسل در خانهها منتقل میشود. هیچ شــکی نیست که دولت و ســازمان میــراث فرهنگــی، صنایــع دســتی و گردشــگری باید وظیفه خود را جهــت توســعه صنایــع دســتی در ایــن زمینــه انجــام دهند.» بــه گفته او زنان کلپورگان ثابت کردند که جایگاه ویژهای در اقتصاد خانواده دارند و این عنوان جهانی بواســطه زنان کلپورگان کسب شده است. همانطور که خودم یک زن هستم افتخار میکنم که زنان این منطقه برای توســعه محلی که در آن زندگی میکنند تمام تاش خود را به کار میبرند.

این ســفال مشــتریهای دســت به نقــدی هــم در اروپــا دارد. کلپــورگان آنطــور کــه غــدا هجــاوی میگویــد درحالــی بهعنوان نخســتین روســتای آســیا و اقیانوســه در فهرســت جهانی قــرار میگیــرد کــه تنهــا هــزار نفــر جمعیــت دارد:«بجــز ایــن روســتا دو شــهر در امریکای التین بودند که ثبت شدهاند. این هزار نفر به گفته هجاوی آنقــدر همــکاری داشــتند کــه شــورای جهانــی صنایع دســتی تنهــا راه پیش رو را در ثبــت جهانــی آن دید. پیش از این، شهر اللجین بهعنوان شهر سفال در ایران ثبت شده است اما به گفته او کلپورگان نخســتین روستایی است که ثبت میشود. بین سفالگری اللجین و کلپورگان یک تفــاوت دیگر هم وجود دارد. اللجیــن با چرخ انجام میشــود اما زنان روســتای کلپورگان این سفال بــدوی را بــا دســت درســت میکننــد. همین بدوی بودن هم باعث شــده تا مخاطبان خوبی در اروپا پیدا کند.

«علی اصغر جمشیدنژاد» معاون سیاســی و اجتماعی استاندار سیستان و بلوچســتان هــم ثبــت جهانــی کلپورگان را شروع یک حرکت میداند و میگویــد: «تولیــد صنایــع دســتی اللجین با حفظ ســنتها موجب رشد و گســتردگی این شهر شــده است و ما امیدواریم که کلپورگان بهتر از اللجین شکوفا شود و مردم برای عملی شدن ایــن امــر تــاش کننــد.» او همــکاری مســتمر ســازمان میــراث فرهنگــی، صنایــع دســتی و گردشــگری، نیــروی انتظامــی و راه و ترابــری را مســتلزم موفقیت اقتصادی روســتای کلپورگان میداند.

درویــش نارویی، فرماندار ســراوان هــم اظهــار امیــدواری میکنــد کــه در آینــده بــه شــرط همــکاری تمــام نهادهای حاکمیت، بسترســازی برای رونــق اقتصــادی این منطقــه صورت بگیــرد. در مراســم جشــن جهانــی، مسئوالن استانی سیستان وبلوچستان از زحمــات «علــی اوســط هاشــمی» اســتاندار ســابق اســتان بــرای ثبــت جهانــی کلپــورگان تشــکر میکنند. در ثبت جهانی روســتای کلپورگان سوای معاونت صنایع دســتی کشور، سه نفر دیگر هم تأثیر داشــتند کــه هیچ کدام االن در آن ســمتها نیســتند. گذشته از علی اوســط هاشمی، «کابیز مشتاق گوهــری» مدیــرکل ســابق میــراث فرهنگی اســتان و «زهــرا احمدیپور» رئیــس ســابق میــراث فرهنگی کشــور هــم در جهانــی شــدن جمعیــت هزارنفــری کلپــورگان نقــش بســزایی داشــتند. هرچنــد مشــتاق گوهــری اعتقاد دارد که مردم روستا مهمترین نقــش را در ثبــت جهانــی این روســتا بازی کردند. او میگوید: «پرونده ثبت جهانی شــهر جالــق در شــرف عرضه به ســازمان جهانی یونســکو قرار دارد. در کنــار آن درهنــگاران، قنات ناهوک، مســجد دزک و قلعــه ســب از جملــه آثاری قابل توجه هستند که میتوانند برای ثبت به یونســکو معرفی شــوند. همه این آثار منظومه بینظیری را در سراوان ایجاد کرده است که نمونه آن را در کشور نداریم.» هنرمندان صنایع دستی اســتان از جمله محمد صدیق دهــواری از فعــاالن صنایــع دســتی و میــراث فرهنگــی از معــاون صنایــع دســتی و غــدا هجــاوی خواســتند تــا مقدمات ثبت جهانی «سوزن دوزی» و «حصیربافی» سیســتان وبلوچستان را فراهــم کننــد. فعــاالن ایــن اســتان پیشــتر هم در فضای مجازی خواستار ثبت جهانی سوزن دوزی شده بودند. بــا توجــه بــه فعالیتهای کشــورهای همســایه آنها ایــن دلنگرانــی را دارند که سوزن دوزی سیســتان وبلوچستان توســط افغانســتان یــا پاکســتان ثبــت جهانی شود. ترس آنها بیراه نیست. ســوزن دوزی افغانســتان تــا حدودی روی بــازار بلــوچ دوزی ایرانــی ســایه افکنــده و بــا قیمــت پایینتر به اســم ســوزن دوزی بلــوچ ایرانی بــه فروش مــیرود. در ایــن جشــن بنیــاد برکــت اعــام میکنــد کــه تمــام ســفالگران کلپورگانی را بیمــه میکند. بیمه یکی از مشکات طیف گســترده هنرمندان صنایع دستی کشور است.