چرا مثل بشکه باروت شدهایم؟

پاسخمخاطبان«ایران»بهفراخوان«ریشهپرخاشگریایرانیها»

در آخرین فراخوان صفحه خوانندگان از شما مخاطبان «ایران» درباره یکی از فراگیرترین چالشهای روانی و اجتماعی کشــور پرســیده بودیم. روزهای پایانی هفته گذشته بود که رســانهها نوشتند در گزارش ساالنه - ۷1۰۲ - مؤسســه گالوپ و طی یک پژوهش از ۲۴1 کشــور، مــردم ایران در صدر عصبانیترین مردم جهان معرفی شدهاند. در این فراخوان نوشته بودیــم مطابق با گــزارش رســانهها و مراجع رســمی، خشــونت و نزاع سومین عامل پروندههای قضایی در کشور است و در هر دقیقه یک نزاع در پزشکی قانونی کشور ثبت میشــود و در ادامه پرسیده بودیم اگر شما این دیدگاه را قبــول دارید که رفتارهای ما ایرانیها بویژه در این ســالها به سمت پرخاشگریهای پنهان و آشــکار سوق پیدا کرده ریشههای این عصبیــت را در کجا میدانیــد؟ آیا عوامــل اقتصادی در ایــن باره نقش اصلی را دارند؟ آیــا نابرابریها در برخــورداری از فرصتها، تبعیضها و فســادهای اداری در این باره دخیل هســتند؟ آیا فقدان مهندسی برای نشــاط اجتماعی در این باره نقــش بازی میکند؟ آنچــه در ادامه میآید پاســخهای شــما مخاطبان «ایران» به پرســش فراخوان هفته گذشــته ماست.

■ دراینجامعهشادیسوژهنمیشود

بهاری – همدان – تماس تلفنی: شما از اول صبــح تیتــر خبرهــا را نــگاه کنید. همــه خبرهــا افســرده و ناراحــت کننده است. آقای کامران نجفزاده همچنان از امریــکا گــزارش میدهــد کــه انــگار تا عصــر همیــن فــردا امریکایــی دیگــر در روی زمیــن نخواهد بود. با خوشــحالی و آب و تاب هم تعریــف میکنند که مثالً فــالن ســناتور متهــم بــه تجاوز جنســی بــه یک دختر شــده اســت. گاهــی واقعاً آدم نمیتوانــد و شــرم میکنــد همــراه خانــوادهاش تلویزیــون ببینــد. حافــظ بزرگ میگویــد «به پیر میکده گفتم که چیست راه نجات / بخواست جام می و گفت راز پوشیدن.» بزرگترین سرمایه انســان حیاســت امــا متأســفانه در ایــن جامعه حیا از بین رفته اســت. هر کسی هتاکی بیشتری کند بیشتر هم پیشرفت میکنــد و بزرگ ترین مقصر هم صدا و ســیما اســت که اصرار دارد افسردگی را به جامعه منتقل کند. چرا از 10 روز قبل به اســتقبال عزا میروند و شــبانه روزی ســوژهاش میکنند اما وقتــی یک اتفاق خوشحال کننده میافتد چند دقیقه هم نمیپردازنــد. میبینیــد مثــالً میگویند جشنواره انار در فالن شهر برگزار شد اما کل خبر یک دقیقه هم نیست. آیا ملت ما بــه این جشــنها نیــاز نــدارد؟ ما کی میخواهیــم از جشــنها حــرف بزنیم؟ شما سرچ بکنید و ببینید که روزانه چند

بــار دربــاره ســرطان و تــورم و آلودگی و تجاوز جنسی و اختالس حرف میزنیم، اینها جامعه را روانی و عصبی میکند.

■ چراهمهراکیسهبوکسمیبینیم؟ نســیم محبوب - کانال تلگرام ایران:

وقتی باال دســتیت حقتــو ضایع میکنه و تو نمیتونی خشــمت رو خالی کنی پا میشــی میری تــو خیابون همه رو کیســه بوکــس مــی بینــی و شــروع میکنــی به خالی کردن خشمت رو همه چی و همه کــس و حتی حق ضعیــف را هم ضایع میکنی، این می شه زنجیره و تسلسل و بعد از مدتی می بینی همه خشمگینن، شــاید بشــه گفت نوعی بیماری مسری می شه.

■ تویایرانغم،تمهمهآدمهاست

بدون نام – کانال تلگرام ایران: تا اآلن فکر میکردم غم و خشــم هــم خانواده یا به هم وابســته هستند ولی امروز وقتی بــه موضوع فراخوان شــما فکر میکردم متوجه شدم الزاماً وقتی عصبانی هستم غمگیــن نیســتم و نکتــه خیلــی خیلــی مهم اینه که خشم ابزار قدرته و غم ابزار ضعف. شما اگر در حالت خشم غمگین باشی عمالً فقط به غمت افزودی و عمراً خشــمت به علتی که ایجاد شــده خالی نمــی شــه. می شــه گفــت غم با خشــم خیلی خطرناکه. اما خشم خالی آن هم برای آنهایــی که دائماً برده غم هســتند خیلــی فرمول عالــی یه. تو ایــران هم که غم تم همه آدمهاست. پس دستهای که

همیشه سوارن تونستن غم و خشمشون رو تمییز بدن.

■ نصف مردم ایران زرنــگ، نصف دیگه عصبی

:۰914...188 وقتی نصف ایران میشن بچــه زرنــگ، نصــف بقیــه هــم میشــن عصبی و روانی.

■ دلیــل عصبانیت، تحمیل خشــمهای فروخوردهاست

اکــرم ســادات - ایمیل: یکــی از دالیل عصبانیت ما خشــمهای فروخــوردهای اســت که طــی دورهای قابل توجه به فرد تحمیل و امکان بروز اون خشم رو نداشته باشه، بیتوجهی به قانون و حقوق فردی در محیطهــای مختلــف جامعــه زمینه بروز خشم و ناراحتی در سطوح مختلف رو به وجود میــاره، به عبارتی یک ایرانی درمواجهههایمختلفدچارعصبانیت میشــه اما از اونجایی که همیشــه امکان بروز اون خشم رو به دالیل مختلف نداره این عصبانیت جاهایی بروز و ظهور پیدا میکنه کــه احتمــاالً چنــدان ممنوعیت و ســدی رو حــس نکنــه. البتــه گاهی هم خارج از کنترل فرد هست و واکنش بسیار غیرمنتظرهوبیشازسطحکنشهست، اینکه ما ایرانیها مردم عصبانی هستیم تا حدودی درست و تا حدودی هم غلط هســت چرا که اگر مقایســه کنیم در برابر بیتفاوتــی شــاید رتبــه دوم جهــان رو به دســت بیاریم. از طرفی رفتارهای خارج از قاعده و بیتوجهی به خرده فرهنگها باعــث بــروز خشــم و عصبانیتهــای لحظهایمیشه.

■ لباسشادیبرتنخستهایران

:۰935...6۰۲ لبــاس شــادی بــر تــن خسته این سرزمین باید پوشاند تا دست بیفشاند و پای بکوبد.

■ بــاایــندیــدگاهکهمــامردمــیعصبی هستیمکام ًالموافقم انصــاری - شــیراز - تمــاس تلفنــی:

بــا ایــن دیــدگاه کــه مــا مردمــی عصبی هســتیم کامــالً موافقــم. قطعــاً دالیــل اقتصــادی در خشــونتهای مــردان مــا مؤثــر اســت. مردهــا بیشــتر هزینههــای زندگــی را متحمــل میشــوند و ســاعات زیــادی را بیرون از منزل ســپری میکنند بــا حقوقهایــی کــه کفــاف زندگی شــان را نمیدهــد. ســاعات زیــاد کاری، فشــار روحــی روانــی را بــه افــراد وارد میکنــد و ناخودآگاه به بحثهایــی میانجامد که به زد و خورد منتهی میشود. دلیل دیگر یأسهایــی کــه در جامعــه رســوخ کرده و مــا را بــه مردمی افســرده بــدل میکند نارضایتــی از تحصیــالت و رشــتههایی اســت کــه خواندهایــم و اکنون اکثــر ما در جایگاه اجتماعی مناســب خود نیستیم و تبعیضهایــی که درجامعه روا داشــته میشــود بــه عقدههــای روانــی تبدیــل میشود که ما با نشان دادن عصبانیتها خــود را تخلیــه میکنیــم. گاه نیــز ایــن خشمها را نشــان نمیدهیم و میبینیم که ســن بیماریهــای قلبی در کشــور ما بســیار کاهش یافته اســت و خشونت ها باعث شده سالمتی افراد به خطر بیفتد. دلیل دیگر خشــونت ها این اســت که ما شاد بودن بلد نیستیم.

■ ازوضعاقتصادیتاهوایناسالم همهتأثیردارند وحیــد بابایــی – اراک – کانــال تلگرام

ایران: خشم و خشونت به نظر من چند عامــل اصلــی و اساســی دارد: وضعیت بــد اقتصــادی کــه نقــش پررنگــی را ایفا میکند، به این ترتیب که به علت نبودن پــول آرامش از بین مــی رود و اختالفات خانوادگی علت اصلی در تنش و خشــم و خشونت را ایجاد می کند. هوای ناسالم در بیشــتر شهرها و ســرب موجود در هوا باعــث درگیریهــای عصبــی می شــود. ایــن را هــم بگویــم که گذشــت و صبر در ایرانیها در حال ریشــه کن شدن است و هر کس به دنبال این است که حرفش را بهکرسیبنشاند.

■ بیقانونیدرشهرآدمهارا عصبیمیکند

:۰91۲...۷۷1 مــا هنوز به قانون احترام نمیگذاریــم و فــرار از قانــون یــک جــور زرنگــی هســت. تــو شــهر و جامعــه هم همینه یعنی اگر دوربین نباشــه و پلیس پشــتش باشــه و در دیــد افســر نباشــیم خیلیهــا دوســت دارن پشــت چــراغ قرمــز نباشــن و رد کنن. هــر روز تو تهران میبینیــم کــه چقدر چراغها ســبز شــده ولــی خودروهای تقاطعی که چــراغ اون قرمز شــده وســط چهــارراه هســتن و راه

عبور ماشــینهایی را که چراغ راهنمایی برای اونها ســبز هســت ســد کــردن. باور کنید مردم از این موارد عصبانی می شن و حرص میخورن و همین موجب دعوا و درگیری میشه. ای کاش یک روز مردم ما درست رانندگی کنن چون این خودش یک اتفاق بزرگه.

■ پــدر و مادرهــای بیحوصلــه و نســل پرخاشگرفردا

خسروی :۰936...۲۲۰– هر کسی اول از خودش باید شروع کند. وقتی پدر یا مادر خانواده خســتگی روزانه را بهانه میکند و همیشــه یــا اکثر وقتها شــیطنتهای کــودک را بــا خشــم و پرخــاش ســرکوب میکنــد و هیــچ تصــوری هــم از تبعات ایــن نوع رفتــار بــا کــودک ندارند امــا آیا آثار ایــن نــوع تربیت متوقف میشــود؟ آیا ایــن تنبیههایــی که واضح هســتند یا خیلی خیلی زیرپوســتی در آینده نســلی پرخاشــگر و عصبــی را تحویــل اجتمــاع نخواهد داد؟ در سال های اخیر صرفاً به کودکآزاریهای جســمی و شدید اشاره شــده در حالی که کــودک آزاری عاطفی و بیتوجهی به نیازهــای عاطفی کودک خیلی آثار بــدی را برای آینده جامعه ما دربر خواهد داشت.

■ اجبارها و تحمیلها از علتهای اصلی عصبانیتمردمکشورماست

نام محفوظ – تماس تلفنی: اجبارها و تحمیلها از علتهای اصلی عصبانیت مردم کشــور ماست چرا که به روشهای مختلــف تحــت اجبارهــای قانونــی قرار گرفتند، از اجبارهایی که نمیشــود گفت و اگر هم بگوییم شــما سانســور میکنید تــا عوارضهای مختلــف و مالیاتهایی کــه به اســمهای گوناگــون از آنهــا گرفته میشــود و وضــع اقتصــاد کــه مرتــب در حــال بدتــر شــدن هســت. البتــه مــوارد تربیتی و آموزشی هم بیاثر نیستند. حاال بایــد توجه کــرد که چرا مســئوالن به این مسائل بیتوجه شدهاند. یکی از دالیلش فاصلهای است که با مردم دارند و درگیر زندگــی روزمــره مــردم نیســتند و گاهــی پشــت درهای بسته و بدون توجه به نظر کارشــناس مواردی را اجرایی میکنند که به جامعــه تحمیــل میشــود. از طرفی اگر درســت نگاه کنیم خود مسئوالن هم خشموعصبانیترادررفتارهایشانبروز میدهنــد و در ســخنرانیها ، پیامها ...و اغلب در حال پرخاش و فریاد هســتند و این هم از جامعه نشــأت گرفته و هم به جامعهمنتقلمیشود.

■ مردمپرخاشگرشدند چون کمتر کسی جای خودش است

بدون نام – کانال تلگــرام ایران: مردم پرخاشــگر و دعوایــی شــدن چــون کمتر کســی ســر جــای خودشــه، وقتــی روابط فامیلی و حزبی و جناحی ارجح به منافع ملی باشه زمینه ســاز خیلی از مشکالت می شه، این مسائل موجب میشه مردم ناراحتــی رو ذره ذره جمــع کنــن و یــک جایی که میتونن بروز بدن.

■ جامعهمابهسوگمیپردازد اما به شادی بیتوجه است

محمدابراهیم علــوی – ایمیل: وقتی در جامعــهای شــادی و تفریــح محدود و کــم باشــد جایش را خشــونت و نفرت میگیــرد. اخیــراً رئیــس جمهــوری هم در یک ســخنرانی کــه از تلویزیون بهطور مســتقیم پخش شــد بــه کمبود شــادی و توجــه بــه عــزاداری و مراســم مذهبی اشــاره کرد و گفــت باید همانقــدر که به اجرای ســوگواری مذهبی اهتمام داریم به مناســبتهای شــاد هم توجه کنیم و با توجه به اینکه ایشون یک فرد روحانی هســت حتماً نظــر دادن آقــای روحانی نشــان از تفکر درســت دینی هــم دارد و بایــد دید که تــا چه میزان این نــگاه را در امــور اجرایی مورد توجه قــرار میدهند، البتهخوشبختانهچهرهرئیسجمهوری معمــوالً یک چهره متبســم و همــراه با لبخند است و این هم قوت قلب هست اما مردم ما باید یاد بگیرند که در شرایط مختلف چطور با مســائل مواجه شوند و در جای الزم بلد باشند چطور عصبانیت خــود را بروز دهنــد. البته که امور جامعه ســیال اســت و نمیشــود از قبــل دیکته کرد ولی مهارت مردم در امور اجتماعی و مواجهههــای مختلــف پاییــن اســت و خیلــی وقتهــا در ســادهترین مســائل مــردم نمیداننــد چطور واکنش نشــان بدهنــد. در آخر فکر میکنم باید کمپین و گروههایــی مــردم را به پرهیز از خشــم ترغیبکنند.

■ خشونتخانگی عاملخشونتهایاجتماعی اکــرم حســینی – آمــوزگار از تهــران -

تماس تلفنی: یکی از دالیل خشــم و نزاع مردم انواع خشونت خانگی هست. باید دولت برنامهای برای شادی در جامعه و در خانواده داشــته باشه و صدا و سیما با مردم آشــتی کنه و همــه زندگی مردم رو بهعنوانممیزیسانسورنکنه.اینخیلی بد و زشته که ما زندگی عادی مردم رو تو جعبــه جادو سانســور میکنیــم و انتظار داریــم اونها مخاطب ما باشــن. اول باید راه هــای ارتباط با مــردم رو اصالح کرد و بعدنحوهپیامرسانیرواصولی وبامردم درست ارتباط برقرار کرد تا بشه پیامهای فرهنگی و آموزشــی رو درســت و بموقع بــه اونها رســوند. اگــر دقت کنیــد در یک دورهای هنرمندان همه در قاب حرفهای، کارهای فاخر ارائه میکردن و میشد یک کار خوب رو در سینما با خانواده دید ولی جشنواره فیلم فجر پارسال همش سیاه و تاریک بود به لحاظ محتوا و فیلمنامهها همه تلخ و ترش بود.

■ باورنداریمشهر خانوادهبزرگترماست مجیــد قاضیپور - کارشــناس ارشــد علــوم ارتباطــات اجتماعــی - ایمیــل: متأســفانه مــا ایرانیها جامعــه را نوعی فضــای مجــازی میدانیم و همــان گونه که در فضــای مجازی خــود را میتوانیم پشــت تصاویر مختلــف و گفتوگوهای غیــر واقعــی و دروغیــن مخفــی کنیــم، اجتماع و شــهر نیز همین نقــش را برای ما پیدا میکنــد. ما ایرانیها بــاور نداریم کــه وقتی از منــزل خود خارج میشــویم وارد یــک خانــواده بزرگتر به نام اجتماع شــهری میشــویم و دیگــر خانــواده مــا 3 2، یــا 5 نفــر نیســتند بلکه هر کــدام از افــرادی کــه در شــهر از کنــار مــا میگذرد سوای همشهری بودن میتواند خانواده اجتماعــی مــا باشــد. امــروز بــا افزایــش مهاجرتهــای مختلــف و دور شــدن از اصــل خــود کــه همــان طبیعــت محــل تولد است فشــارهای اقتصادی، روحی و روانی بر روی سرپرستان خانواده افزایش یافتــه و در جامعهای زندگی میکنیم که هیچ کس شــبیه کســی نیســت، اخالق و رفتار، تیپ و شخصیتها متفاوت است و ایــن تنــوع فرهنــگ و طبقــه اجتماعی و اقتصــادی باعث بروز مشــکالت شــده اســت ما در جامعــهای زندگی میکنیم که شــناخت از خود نداریم. در این میان فشارهای عصبی که از اختالف طبقاتی، نبــود کار و شــغل، کاهــش حقــوق و دســتمزد، افزایش هزینههای زندگی در جامعه ایجاد شــده اســت صبر و تحمل افراد را طاق کرده و این فشار عصبی را در جامعهتخلیهمیکند.

■ مدرسه و دانشگاه به ما راه و رسم زندگی را یاد نداد ژیــال ارجمند – کانــال تلگرامی ایران:

بــه نظــر مــن خشــونتها و تمامــی رفتارهــای مغایــر با ارزشهــا و فرهنگ ایرانــی ناشــی از بیاعتمــادی اســت که در جامعــه رخنــه کــرده. تبعیضهــای بســیار واضــح و روشــنی کــه بیــن زن و مرد قائل شــدند و می شــوند. بیکاری و نداشتن تفریح و سرگرمیهای مناسب و کافــی بــرای جوانــان و اعتیــاد و...یکی از مهــم تریــن عوامــل ایــن خشــونت اســت. چه بســا از آموزش و پرورش هم نبایــد غافل بــود که چقدر میتوانســت در تربیــت و فرهنگســازی جوانــان و کــودکان مؤثــر باشــد که متأســفانه تنها چیــزی که در آمــوزش و پــرورش جدی گرفته نشــده عدم فرهنگسازی در کتب و رفتــار بــا کودکان و جوانــان در مدارس و دانشــگاه هــا بــوده. من هم بــه عنوان یــک تحصیلکــرده دهــه شــصتی یادم نمیاد که واحد درســی داشتم که چه در دانشگاه و چه دبیرستان و دبستان مؤثر واقع شده باشــد و رسم زندگی را به من ولو بسیار مختصر یاد داده باشد. اخالق و رفتارهــای کادر مدرســه هــم کــه هرگز فرامــوش نمیکنــم کــه به خاطــر اینکه جوراب سفید به پا داشتم یا کمی موهام از مقنعه بیرون میومد تنبیه شــدید می کــردن، در حد کوتــاه کــردن موهایی که از مقنعــه نمایــان بــود. پــس از همیــن جوانــان تربیــت شــده چــه انتظاراتــی می توان داشت ؟؟؟؟؟

■ کارتونهایی که کودکان ما را خشــن بار میآورند

:۰915...۲56 مــردم ایران خشــمگین و عصبانی هســتند چون این خشم رو در ســطوح مختلف مشــاهده میکنــن و تو صدا و ســیما از یــک دورهای برنامههای کــودک هم رگههایی از خشــم و درگیری داشــته. در دهــه 0۷ کــه اآلن اون نســل جامعــه رو در دســت دارن و بخشــی از جامعه هســتند، کارتونهای جنگی و در ظاهر تخیلی چیزی جز نــزاع و جنگ رو به کودک اون نسل تزریق نکرد.

■ سردرگمیهویتی ما را عصبی کرده است

کاظمــی - تهــران - تماس تلفنــی: به نظر من دالیل زیــادی برای این موضوع وجــود داره. یکیش مشــکالت اقتصادی مردمــه کــه همــه چیــز رو تحــت تأثیــر قــرار مــی ده. مــردم این همه مشــکالت اقتصادی دارن خب بــه ذهن و روان اونا فشــار وارد می کنه. مسائل بد فرهنگی و اجتماعی رو هم اضافه کنیم. تبعیضها و بیعدالتیهــای جامعــه رو هــم نبایــد فراموش کرد. یک دلیل اساسی دیگه به نظرم این می تونه باشــه که ما متأسفانه دچاریکبیهویتیعجیبشدیم.یعنی از یه طرف ســنتهای جامعه ما هستند که ریشــه در مذهــب و فرهنــگ و تمدن مــا دارن از طرفی هم بــا هجوم مدرنیته و فرهنــگ غربــی که در خیلــی از جهات با فرهنــگ ما ســازگاری نــدارد و یا اینکه مــا طــرز مواجهه درســت بــا اون رو نمی دونیم باعث سردرگمی افراد شده. نوع تربیــت افــراد جامعه هــم مهمه. یعنی اصوالً ما مهارتهای اجتماعی رو خوب یــاد نمیگیریــم. متأســفانه خانوادههــا در ایــن مــورد خیلی مقصرنــد، خالصه مجموعــهای از این عوامل باعث فشــار روحی به افراد می شه و اکثر افراد بهطور ناخواســته رفتارهــای پرخاشــگرانهای از خودشون نشون میدن. یعنی مشکالت روی هم جمع می شه و یه جایی که فشار بــاال میزنــه منفجر می کنه. مثــل انرژی زلزلــه که کم کم جمع می شــه بعد یک دفعــه بــه صورت ویــران کننــده رها می شــه و خرابی به بــار میاره. البتــه با کمال تأسف برای عدهای هم خشونت تبدیل به ارزش شــده، یعنی احســاس قدرت و برتری با خشونت.

■ ماکمتربرایهموقتمیگذاریم مرضیه زمانــی - کانال تلگــرام ایران:

من این دیــدگاه رو قبول دارم که جامعه ما به ســمت خشــونت میره. متأسفانه بــا اومدن تلگرام و فضــای مجازی کمتر برای همدیگه وقت میگذاریم، به جای درک خانــواده و دوســتان و فامیــل برای خودمــون حریمی خصوصیتر درســت کردیــم. قرار نیســت همه چیز را مســأله اقتصــادی بدونیــم، نــه بیفرهنگــی و بیســوادی، مهم ترین علت عصبانیت اســت. اینکــه شــرایط همدیگــه رو درک نکنیم و فقط بلد باشیم خودمونو ببینیم و داد و بیــداد راه بیندازیــم. شــناخت از یکدیگر و ســواد نســبت به مســائل درک را بــاال میبــرد و از ناهنجــاری جلوگیری میکند.هرچندکهفقدانمهندسیبرای نشــاط اجتماعی در این بــاره نقش بازی میکنــد. ما در کل دوســت داریــم عزادار باشــیم نه اینکه ذاتاً بخواهیم نه، ما را به این ســمت میکشــانند. متأســفانه توی مناســبتهای مذهبــی و شــاد هم نوحه میخوانیم،یعنیچی؟

چرا صدا و سیما از 10 روز قبل به استقبال عزا میرود و شبانه روزی سوژهاش میکند اما وقتی یک اتفاقخوشحالکننده میافتد چند دقیقه هم نمیپردازد. میبینید مثالًمیگویندجشنواره انار در فالن شهر برگزار شد اما کل خبر یک دقیقه هم نیست. آیا ملت ما به این جشنها نیاز ندارد؟