ایرج، آوازه خوان «همیشه در میان»

آنچــه مینــگارم، تأثیــر حضــور «ایــرج»، آوازه خوان صمیمــی از ســالهای دور تــا امــروز، در مؤسســه ایــران اســت؛ حضــوری کــه جشــن میــالدش، بهتریــن بهانــه آن بــود. روز دوشــنبه ۱۱ دی ماه، ایرج 85 ســاله شد؛ 85 ســال عمر پر بار که سر به سر ترانه افشــانی بــود؛ ترانهها و آوازهایی که «دوســت داشــتن» را در دلهای عاشــق باریــد و زمزمه کرد. در شــب میالدش نغمه دوســت داشــتن سر داد تا معنای سرشــار از صمیمیت و مهر را بازخوانی و با زبان حنجرهای بیان کند که از میان تودههای مردم برآمده، رشد کرده و حتی در قله اوج باز دل در گرو قلبهای مردمی نهاده که برایش میتپند.

آواز خوانــد تــا بــاز بگویــد هــر چــه دارد بــه پای مردمــی میریــزد که پشــتش به حمایــت آنها گرم بوده؛ در سالهای ســکوت، در دوران بیمهری، در ایــام بیالتفاتی و در روزگار بیوفایی. ایرج با همان حنجــرهاش جملــه واالی «تــو رو دوســت دارم» را بــرای هزارمیــن بــار جاودانــه بــه ترنم نشســت؛ جملهای که زیر پای ستوران خیانت پاره پاره شده، امــا ایــرج آن جملــه را بارها بر زبان حنجــره راند تا تجلی حرمت دوست داشتن را باز نماید.

ایــرج، آوازی به ایجاز خواند در ســرآغاز هشــتاد و پنجمین ســال حیاتش، تا این نکتــه نغز را تاریخ ثبــت کنــد: حنجــره ایــرج را مــردم بیمــه کردهاند؛ از همــان اول بــار که صدایــش از رادیو پخش شــد، از همــان بــار کــه بــا فیلــم «الت جوانمــرد» مجید محســنی صدایش را کم کم به گوش مردم رســاند و از همــان دفعــه اول کــه تارهــای حنجــرهاش بــر پــود چهــره جوانمــردی فردیــن گــره خــورد، ســند حنجــرهاش را به نام مردم زد. آیین رونمایی بیمه شــدن حنجره ایــرج، بیزمان و مکان اســت؛ عمداً فعــل «اســت» را به کار میبــرم، چون صــدا و آواز ایرج، «در زمانی» نیست و به مصداق تعبیر «همه زمانیست».

آواز موجز ایرج در شــب هشتاد و پنجمین سال میالدش، نکته نغز دیگری هم داشــت که اتفاقاً از نــگاه تیزبیــن و خــورده بین مورخــان و«اهل نظر» نادیــده نماند: ایرج، به تعبیر معینی کرمانشــاهی

پس اینَگزاف نیســت کــه در میالد آوازه «خویــش بینی را گزید» و خویش را در میان مردم ُ «گزیــد». خــوان تودههای مردم، این تعبیر را از شــعر ســایه وام بگیریــم کــه: ایــرج آوازه خــوان «همیشــه در میان» است.