حوادث اخیر؛ شکاف اجتماعی یا وفاق ملی؟

پدیــده اعتراضات اجتماعی روزهای اخیر دارای ابعاد، اضــاع و اجــزای متفاوت اســت کــه نیازمنــد تحلیل از منظر اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و رسانهای است.

از منظــر اجتماعــی، اعتراضــات اجتماعــی بــرای بیــان مطالبــات عمومــی، امــری منطقــی بــوده و یکی از کانالهــای انتقــال صــدای ملــت بــه نظام سیاســی محســوب میگــردد؛ امــا میــان اعتــراض قانونمنــد اجتماعی با شــورش و تخریبگــری فاصله زیادی وجود دارد. اعتراض اجتماعی یعنی بیان یک مطالبه یا یک اعتراض به عملکرد سیســتم منطبق با قواعد رســمی و ســاختاری، اما شــورش بــه مفهوم تحریک احساســات عدهای بــرای تخریبگری و انتقامجویی اســت که نتیجهای جز وندالیسم در پی نخواهد داشت.

نقطــه آغازین این پدیده از اعتراضات نســبت به برخی مؤسســات اعتباری و مالی در دو ســال اخیر شــکل گرفت. عــدم کارآمدی و پاســخگویی نظام بانکی و مؤسســات اعتباری و مالی خصوصی یا وابســته به نهادهای خاص که متأســفانه دایره مدیریت آنها خارج از دولت است و ناتوانی نظام در حل این چالش عمده کــه میلیونهــا نفر در دایره آن قرار دارند، بهدلیل عمق مشــکات موجود در این مؤسسات، در اشاعه نارضایتی به سطوح دیگر اجتماعی مؤثر بوده است.

بایــد با مــردم در خصوص ورشکســتگی نهادهای مالی خصوصــی صادقانه سخن گفت. مردم باید بدانند که سپردههای آنان توسط چه کسانی به تاراج برده شــده است. سیاســت ســکوت، یا کتمان قطعاً به حل چالش منجر نخواهد شد. این موضوع کماکان بهعنوان یکی از اصلیترین مطالبات میلیونها ســپردهگذار وجود خواهد داشــت و نباید این مســأله را با رفتار عدهای تخریبگر که انگیزههای سیاســی-امنیتی یــا ضدیت با اصل نظام دارند، یکســان پنداشــت. واقعیت آن اســت که این جامعه خسارت دیده هیچ مشکلی با نظام نداشته و ندارد و صرفاً خواهــان احقــاق حق قانونی خود اســت. البته این نکته مهم را نبایــد از نظر دور داشــت که مطالبات اقتصادی در صورت عدم پاســخگویی، بســرعت بهســمت مطالبات اجتماعی و سیاســی ســوق پیــدا میکند. از منظر اقتصــادی، باید توجه داشــت که علی رغــم همه تاشهای خالصانــه دولتمردان در چند ســال اخیر، بهدلیل انبوه مشــکات باقی مانده از دوران هشــت ساله گذشته (دوران تخریب و انــگ زنــی و افشــاگری و انتقامجویــی و ناکارآمــدی و دوران گســترش شــکاف گسترده طبقاتی و نیز افزایش سرسام آور آسیبهای اجتماعی)، امروز نمیتوان چالشهای اقتصادی اعم از بیکاری، فقر، شکاف طبقاتی و چالشهای اجتماعی از جمله اعتیاد، خشونت، حاشیه نشینی و دهها آسیب دیگر را نادیده گرفت.

از منظر رسانهای و مدیریت افکار عمومی ذکر این نکته حائز اهمیت است که امروزه مقوله ارتباطات، اطاعرســانی و اقناع افکار عمومی مهمترین رکن برای تبیین خدمات و عملکرد دولت و نظام سیاســی اســت. باید بــاور کنیم که مردم کماکان صدای دولت را نمیشنوند و از این منظر، اقناع افکار عمومی مهمترین نیــاز و ضــرورت در راســتای انعــکاس عملکــرد دولت بــه متن اجتماعی اســت. صداوســیما هــم باید در صدر رســالت خــود، حمایت و برجستهســازی خدمات دولت را تشریح نماید. این نکته حائز اهمیت فراوان است که آن چیزی که مردم را بیش از همه مســائل میرنجاند، مقولهای به نام فســاد اقتصادی است. یعنی مردم کمبودها را تحمل میکنند اما در مقابل تبعیض و فســاد سکوت نخواهند کرد. حساســیت جامعه در حدی است که هیچگاه این مسائل از ذهنیت جامعه پاک نخواهد شــد. چراکه فســاد به مثابه موریانهای اســت که از درون ساختارها و سیســتمهای نظام را سســت و نهایتاً منهدم میکند. برخورد با فساد نیاز به یک جراحی سخت و با هزینههای زیادی همراه خواهد بود.

خوشــبختانه امروز رهبری معظم شــخصاً پرچمداری جنبش مبارزه با فساد را بــر عهــده گرفتند و این یک فرصت طایــی تاریخی برای همه قــوا و نهادهای مسئول است. در همین راستا، ایجاد یک سازوکار ساختاری ملی با مداخله همه بزرگان نظام برای ریشه کنی فساد در این کشور مهمترین نیاز امروز جامعه است.

ادامه در صفحه 21