فیلتردائمی«تلگرام»،آرییانه؟
تاج الدین دبیر کمیســیون اجتماعی مجلس : 04درصد از 006هزار کانال فارســی زبان «تلگرام» ، فروشگاه های مجازی هستند
بهدنبالناآرامیهایچندروزگذشتهکشور،دوشبکهاجتماعیپرطرفدارومحبوب فیلتر شـــدند و همین امر دغدغه بسیاری از کاربران را به دنبال داشت. در این چند روز اخبـــار ضد و نقیضی از فیلتر دائم یا موقت و گاه نیز اعالمًزمان رفع فیلتر این دوشبکهاجتماعیبهگوشمیرسیدوالبتهگاهنیزخبرهاکامالتکذیبمیشد.در میانبازارداغشایعات،سرانجامروزپنجشنبه4۱دیماه،فعالیتاینستاگرامپس ازچندروزوقفه،دوبارهازسرگرفتهشد.البتهپیشازایننیزوزیرارتباطاتوفناوری اطالعات اعالم کرده بود شـــایعههایی که درباره قطع دائمی شبکههای اجتماعی مطرحمیشود،صحتنداردواینفیلترهاموقتیاست.درحالیکهسایهفیلتراز سراینستاگرامبرداشتهشداماگمانهزنیهادرزمینهتلگراماینپیامرسانموبایلی محبوب ایرانیان، هنوز ادامه دارد و سرنوشت آن همچنان در هالهای از ابهام قرار گرفتهاست؛موضوعیکهذهنکاربرانبسیاریرابهخودمشغولکردهاست.
■ وزیرارتباطات:درتصمیمگیریفیلترینگ نقشینداریم
در حالـــی کـــه دولت بارهـــا از حضور و فعالیـــت شـــبکههای اجتماعی دفاع کرده و تاکنون نیز تالش داشـــته است از آنها حفاظت کرده و با وجود فشـــارهای متعدد، مانع مســـدود شـــدن آنها شود ولـــی در ماجـــرای فیلتـــر اخیـــر تلگرام، نوکپیـــکان حملـــه کاربـــران و برخـــی رســـانهها به ســـوی دولت و بویـــژه وزیر ارتباطات و فناوری اطالعات نشانه رفته است، تا جایی که سرانجام محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات نســـبت به این موضوع واکنش نشان داد.
وزیـــر ارتباطات در صفحه شـــخصی اینستاگرام خود با گالیه از برخی رسانهها که او را مسئول فیلترینگ فضای مجازی جلـــوه دادهاند، تأکید کرد که بر اســـاس قوانین مربوط به پاالیش فضای مجازی، وزارت متبوعـــش در امـــر فیلترینـــگ نقـــش نـــدارد و از رســـانهها خواســـت بـــا شفافســـازی و از طریـــق دســـتگاه قانونگذاری کشـــور به پیگیری راهحلها بپردازند.
آذری جهرمـــی در صفحـــه خـــود با اشاره به تصویر منتشر شده در ضمیمه طنز یکی از روزنامهها نوشت: این تصویر طنز در رســـانههای مختلـــف انعکاس زیادی داشـــت. وی در صفحه شخصی خود ادامه داده است: «تصمیم نداشتم در موضوعـــی کـــه وزارت ارتباطـــات در تصمیم آن نقشی نداشت، اظهار نظری کنـــم، اما به ناچـــار کالمی چنـــد در این خصوص خواهم نوشت.
در کشـــور اعتراضـــی شـــکل گرفت، اعتـــراض با موج ســـواری عدهای تبدیل به اغتشـــاش شـــد. در این اغتشاشـــات مردمی متضرر و اماکنی آسیب دیدند و متأسفانهخانوادههایینیزداغدارشدند. شورای امنیت کشور که وزارت ارتباطات در آن عضو نیســـت، برای ایجاد آرامش تصمیم گرفـــت در کنار ســـایر اقدامات تأمینـــی و انتظامـــی، محدودیتهـــای موقتـــی را بـــر فضـــای مجـــازی اعمال کند. طبیعی اســـت کـــه ایـــن اقدامات، نارضایتیهایی را ایجاد کند اما گیرندگان این تصمیم طبیعتاً بین مزایا و معایب این تصمیم وزن سنجی کردهاند.»
وزیـــر ارتباطـــات در ادامـــه نوشـــت:
«عدهای دیگر اما اکنون به جای پرداختن به ریشـــه اعتراضات و اغتشاشات و حل آنها، تالش بـــر انداختن همه تقصیرها بـــر گـــردن فضـــای مجـــازی و بازخوانی اشکاالت توسعه فضای مجازی در کشور که بعضاً وارد هم هست، کردهاند.
عدهای دیگر هم در آن ســـوی مرزها که اتفاقاً مثل همیشه در محاسباتشان اشـــتباه میکنند ریشه نرسیدن به نتایج تخیـــالت و توهمـــات خـــود را در ایجاد همین محدودیتهـــا میدانند و حرف از تحریمها بـــه میان آوردهانـــد و تصور کردهانـــد تحریمهـــای آنهـــا بـــر روحیه خادمـــان ملـــت ایـــران تأثیـــری خواهد داشت.
الزم دیدم یادآوری کنم آنچه همواره باعـــث افتخـــار و قوام نظـــام جمهوری اســـالمی در برهههای مختلف از جنگ تحمیلیتاتحریمهایسنگیناقتصادی و تهاجمات فرهنگی بوده، حمایت همه جانبه مردم و دلدادگی آنها به کشورشان و دینشان و وفاداری به رهبری آن بوده است.
بدخواهـــان بدانند تا نظام اســـالمی مســـتظهر بـــه حمایـــت ملـــت اســـت، نخواهند توانست حتی با پیشرفتهترین تکنولوژیها نیز گزندی به این ملت وارد کنندومامسئولینهمبایدهموارهخادم و قدردان این ملت شـــریف باشـــیم و به جای افزودن به دغدغههای آنها، گره از مشکالت آنها باز کنیم و بر آنها نیفزاییم.
در پایـــان، ضمن تشـــکر از دوســـتان رســـانهای کـــه بـــا طنزهـــای مختلف در این ایـــام به نقادی یا حتی تخریب بنده پرداختنـــد، تقاضا دارم بـــرای یکبار هم که شـــده به مرور قوانین و مقررات کشور در عرصه پاالیش فضای مجازی و شرح مســـئولیت هر یک از دستگاهها در برابر این مقررات بپردازند و اگر اشکالی وجود دارد، با شفافســـازی و از طریق دستگاه قانونگذاری کشـــور به پیگیری راهحلها بپردازند.» گفتنی است که با فیلتر شدن تلگرام، وزیر ارتباطات بارها توئیتهایی را منتشـــر کرد تا دغدغه کاربران کاهش یابـــد و بارها بـــر این موضـــوع تأکید کرد که ایـــن، یک موضوع مقطعی اســـت و مشکل حل خواهد شـــد. وزیر ارتباطات حتـــی در یکـــی از توئیتهـــای خـــود به عذرخواهـــی از کاربران و فعاالن کســـب و کارهای مجـــازی پرداخت؛ موضوعی که تاکنون در هیچ دولتی سابقه نداشته اســـت اما بـــه نظر میرســـد همـــه این تالشها، چیـــزی از هجمههای کاربران کم نکرده است. ■ صفآراییموافقانومخالفان رفعفیلترتلگرام
تلگـــرام، تنها یک شـــبکه اجتماعی پیامرساننیستبلکهحاالدیگربهمحلی برای کســـب و کار و بازویـــی کمکی برای اشتغالزایی در کشـــور تبدیل شده است. بـــا توجه بـــه همین قابلیـــت، رفع فیلتر تلگرام اکنون دغدغه بســـیاری از کسانی اســـت که به فکر اشتغالزایی هستند . در اینراستاناهیدتاجالدین،دبیرکمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسالمی گفت: فیلترینگ تلگرام همه رشتههای دولت در کسب و کار مجازی را پنبه میکند. وی همچنین با اشـــاره به اینکه بیش از ۰۰۶ هزار کانال تلگرامی فارسی زبان بر بستر پلتفرم تلگـــرام در حال فعالیتند، گفت بیش از ۰۴ درصد این کانالها فروشـــگاه مجازی هستند. نماینده مردم اصفهان ادامهداد:منمتوجههمهتبعاتامنیتی این شبکههای مجازی در شرایط حاضر هستمامابهنظرمفیلترینگتلگرامتنها پاک کردن صورت مسأله است در حالی که میتوان حتی از ظرفیتهای تلگرام و شبکههای مجازی برای گفتوگوی ملی اســـتفاده کرد. در همین راســـتا علیرضا رحیمی، عضو هیأت رئیســـه فراکسیون امیـــد مجلـــس شـــورای اســـالمی نیز در یادداشتی با عنوان «بررسی حوادث اخیر در کمیســـیون امنیت ملی» که در کانال تلگرامش منتشـــر کرد، نوشت: مسدود کردنتلگرامواینستاگرام مقطعیاست واحتماالًدرروزجمعهرفعانسدادشوند.
در حالـــی کـــه زمزمههایـــی از رفـــع فیلتـــر تلگـــرام بـــه گـــوش میرســـد اما ظاهراً دوئل موافقـــان و مخالفان فیلتر شـــدن تلگرام پایانی نـــدارد و به عنوان مثـــال دبیر کارگـــروه تعییـــن مصادیق محتـــوای مجرمانه در قالب یادداشـــتی در کانـــال خـــود در پیامرســـان ســـروش بخش عمـــدهای از فتنه و آشـــوبگریها و اغتشاشـــات روزهـــای اخیـــر را حاصل اشغال فضای مجازی کشور و بیتوجهی مسئوالن ذیربط به این موضوع دانسته و نوشته است: «کسانی که فضای مجازی کشور را بدون هیچگونه کنترلی در اختیار دشمنان و آشـــوبگران قرار دادهاند باید پاسخگویاعمالخودباشند.» ■ معاوندادستانکشور:وزیرارتباطات از اجرای دستور استنکاف کرد
عبدالصمـــد خـــرم آبادی،معـــاون دادستان کل کشور نوشته است:« کسانی که از فعالیت پایگاههای اینترنتی مربوط به اغتشاشـــگران و معاندین جلوگیری نکردندبایدطبقمقرراتمجازاتشوند واال بابت قصورخود عذرخواهی کنند.
دستور مسدود سازی تمام کانالهای تلگرامی کـــه در چند روز اخیر دعوت به
خشـــونت و ترور و اغتشاش میکردند از مدتها قبل توسط مراجع قضایی صادر و به وزیر وقت ارتباطات ابالغ شده بود. ولی متأســـفانه اقدام مؤثـــری به عمل نیامـــد. اســـتنکاف وزارت ارتباطـــات از اجرای دســـتورات کتباً به رئیس محترم مرکز ملی فضای مجازی ابالغ شـــد اما معاألسف اقدام موثری به عمل نیامد.» وی در ادامه آورده است:« معتقدم این موضوع باید بررســـی شـــود اگـــر پس از بررسی ثابت شـــود که مسئوالن ذیربط عمـــداً اقدامات الزم را برای جلوگیری از فعالیت پایگاه های اینترنتی مربوط به اغتشاشـــگران، معاندین و تروریستها به عمل نیاوردهاند بایـــد طبق مقررات مجازات شوند واال باید بابت قصور خود از مردم عذر خواهی کنند.»
بتازگـــی حمیـــد شـــهریاری معاون آمـــار و فنـــاوری اطالعات قـــوه قضائیه نیـــز در همایش تجلیل از پژوهشـــگران برتر مؤسســـه آموزشـــی و پژوهشی امام خمینی (ره) با اشاره به اینکه تلگرام به آفت و مصیبتی برای نظام تبدیل شده است، گفت: متأسفانه برخی افراد درون حاکمیت به بهانه اینکه نباید وارد حیطه مردم شـــویم، اعتقادی به بســـتن کامل تلگرام ندارند در حالی که همین تلگرام اکنون بسترساز ناآرامی و آشوب در کشور شده و چارهای جز فیلتر موقت آن نبود.
وی افـــزود: مـــا بایـــد شـــبکههای اجتماعی مثل ســـروش را تقویت کنیم کـــه اینهـــا بتوانند پاســـخگوی ۰۴ درصد ترافیکی باشند که االن تلگرام در فضای کلـــی اینترنت کشـــور مـــا اشـــغال کرده است؛ شـــبکههایی بومی که ســـرور آنها در داخل کشـــور است و طبعاً مدیریت و
مقابله با آفات آنها بســـیار راحت است. شـــهریاری ادامـــه داد: حـــوزه انقالبی و دغدغهمند باید مدافع و مروج تأسیس و تقویت شـــبکههای اجتماعـــی داخل باشـــد. وی ادامه داد: بنـــده بیش از یک ســـال اســـت که میگویم تلگرام آفت و مصیبتـــی برای نظام و جامعه ما شـــده و باید حاکمیت بـــرای کنترل و مدیریت صحیح آن برنامهریزی کند؛ البته کسی منکر منافـــع تلگرام نیســـت امـــا نباید نسبت به آفات و آســـیبهای آن غافل بوده و یـــا کوتاهی کنیم، روی ســـخن ما این اســـت کـــه ایـــن فضا نباید بســـتری بـــرای جوالن ضد انقالب و حرکت علیه منافعملیباشد. ■ ابهامهایرفعفیلتر«ویچت»
در فضایـــی کـــه فیلتر تلگـــرام توجه بســـیاری از کاربران و کارشناسان ...و را به خود جلب کرده اســـت، شنیدن خبری مبنی بر رفع فیلتـــر نرمافزار «ویچت» پس از ۴ ســـال، برای بســـیاری از کاربران ســـؤال برانگیز بوده است. سؤالها وقتی بیشـــتر میشـــود کـــه دالیـــل فیلتـــر و از دســـترس خارج شـــدن این نرمافزار در 28 آذر ،1392 ازســـوی کارگـــروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه را بدانیم.
کارگــــروه تعییــــن مصادیــــق محتوای مجرمانه، آن زمــــان در بیان چرایی فیلتر ایــــن نرم افــــزار در وبگاه خود نوشــــته بود: نرمافزار ویچت عالوه بر جمعآوری کلیه اطالعات موجود در گوشــــیهای کاربران و رصد ارتباطات اعضــــا، حریم خصوصی آنهــــا را نقض کــــرده و در عین حال عامل انتشــــار بســــیاری از محتواهــــای مجرمانه غیراخالقی و مســــتهجن اســــت که برای نوجوانان ضررهــــای جبرانناپذیری را به
دنبال داشته اســــت. به دلیل آسیبهای اجتماعی بســــیار زیادی که ایــــن نرمافزار بــــرای جامعــــه دربرداشــــته و دارد و بــــه لحــــاظ اینکه ایجادکنندگان ایــــن نرمافزار در خارج از کشــــور قــــرار داشــــته و به هیچ وجه پاســــخگوی تخلفات خود و شکایات خانوادههــــای زیان دیده نبوده و نیســــتند، لــــذا کارگروه تعییــــن مصادیــــق محتوای مجرمانــــه در اجــــرای درخواســــتهای متعــــدد خانوادههای آســــیب دیده ناچار به فیلتــــر و مسدودســــازی نرمافزار مذکور شده اســــت، بنابراین کاربران میتوانند از ســــایر نرمافزارهای مشــــابه داخلی برای جایگزینــــی ارتباطــــات صوتــــی، متنــــی و تصویریوویدئویکمهزینهاستفادهکنند.
در کنار مشکالتی که پیش از این برای «ویچت» برشمرده شده و سبب فیلتر دائم آن شـــده بود، امنیت این نرمافزار نیـــز موضوعی چالش برانگیز اســـت که بســـیار مورد توجه کاربران قـــرار گرفته و ســـؤالهای متعددی در فضای مجازی در حال دست به دست شدن است.
طبق گفته کارشناســـان، در حالی که تلگراموواتساپازنظرامنیت،رتبهاول و دوم را در میان شـــبکههای پیامرســـان موبایلیمطرحجهانبهخوداختصاص دادهانـــد، ولـــی «ویچـــت» از نظر این شـــاخص در رتبه نهم قـــرار دارد که این وضعیـــت چنگی بـــه دل نمیزند. حاال چند سؤال جدی همچنان باقی است که آیا ویچت همه مشکالتی را که کارگروه تعیینمصادیقمحتوایمجرمانهبهآن اشاره داشته اســـت حل کرده است؟ آیا «ویچت» میخواهد جایگزین تلگرام شود؟ و در نهایت اینکه تلگرام رفع فیلتر خواهد شد؟