رانت فوالد در کوره شفاف سازی بورس کاال

گــــروه اقتصادی/ شــــکلگیری نخســــتین بورسهــــای کاال در جهــــان بــــه بیــــش از 071سال پیش برمیگردد، زمانی که دیگر سازوکارهای ســــنتی بازار پاسخگویی نیاز روزافــــزون مردم نبــــود بورسهای کاالیی بهعنوان یکی از بخشهای بازارســــرمایه برای پیشبینی پذیرکــــردن بازارها و ارائه ضمانــــت به خریــــداران و فروشــــندگان و همچنینایجادشفافیتپایهگذاریشد.

در ایران نیز بورس کاال با هدف تنظیم بازاروتعیینقیمتنهادههاومحصوالت بخشهــــای صنعتــــی، پتروشــــیمی و کشاورزی ایجاد شده است.

یکــــی از نخســــتین محصوالتــــی کــــه در ایــــن بــــورس عرضــــه شــــده، انــــواع ورقهــــای فوالد اســــت که از نیمـــــه دوم ســــال 1382 تاکنــــون همواره بخشــــی از محصــــوالت فـــــوالد مبارکــــه اصفهان از طریــــق عرضه در بــــورس کاال به فروش میرســــد و به این ترتیب، قیمت کشف شـــــده در تــــاالر بــــورس مبنــــای فروش محصوالت این شــــرکت قــــرار میگیرد. کارگــــزاران با ارائه درخواســــت خرید در بــــورس کاال و هنــــگام عرضــــه محصول توســــط شــــرکت فوالد مبارکه، براساس مکانیــــزم عرضــــه و تقاضــــا نســــبت به خــــــرید با قیمتهای کشف شده اقدام میکننــــد و در مراحــــل بعــــدی مــــوارد تقاضا به فوالد مبارکه منعکس شــــده و هماهنگیهای الزم نسبــــــت به صــدور ســــفارش و تولید محصول سفارشــــات دیگـــــر اقدام میشود.با این حال برخی انحصارطلبیها بویژه از سوی تعدادی از عرضهکنندگان که مخالف شفافسازی و کشــــف قیمت واقعی هستند، موجب شده که مقاومت هایی در مسیر عرضه محصوالت در بورس کاال به وجود بیاید. در عین حــــال برخی از مصرفکنندگان ورقهای فوالدی از جمله سندیکای لوله و پروفیل نســــبت بــــه روش عرضه این محصول در بورس کاال انتقاد دارند. ■ عرضهکنندگانخواهانبازارانحصاری

دبیــــر ســــندیکای تولیدکننــــدگان لوله وپروفیــــل دراین زمینه میگوید: ورق فوالدی مــــورد اســــتفاده در شــــرکتهای ســــندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل، 0۶درصد داخلی هســــتند و بیشــــتر آن از فــــوالد مبارکــــه اصفهــــان تهیه میشــــود. همچنین میزان کمی از محصوالت مورد نیاز از شــــرکتهای نورد لوله اهواز و گیالن تأمین و از ســــوی دیگر 0۴ درصد کمبود با واردات از کشــــورهایی مانند روســــیه، هند و چیــــن تهیه میشــــود. امیرحســــن کاوه میافزاید: ورق گرم فــــوالدی که بهعنوان مواد اولیه در کارخانهها استفاده میشود، در ســــال 1395 با قیمت 13 هــــزار ریال و اکنون به قیمت بیــــش از 25 هزار ریال به فروش میرســــد که افزایش قیمت بیش از 12 هــــزار ریالی را نشــــان میدهد. دلیل اصلــــی این افزایش قیمــــت کمبود تولید داخلیوعواملیمانندنحوهکشفقیمت انحصــــاری فــــوالد مبارکه در بــــورس کاال است. البته قیمت وارداتی ورق گرم فوالد از قیمت تولید داخلی بیشــــتر اســــت، اما نرخ واردات نباید مدنظر قرار بگیرد، چون هزینهتحریم،تعرفهواردات،هزینهحمل و نقل و غیره به آن اضافه شده است. ■ تقاضاکاذباست

اما درمقابل مدیر فروش شرکت فوالد مبارکه اصفهــــان میگوید: مدتی اســــت از ســــوی ســــندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل به شــــفافیت اطالعات معامالت فوالد مبارکه در بورس ایراداتی گرفته شده و ایــــن در حالی اســــت کــــه از میان صنایع تولیدکنندگانمحصوالتفوالدی،شرکت «فوالد مبارکه اصفهان» نخستین شرکتی بود که وارد بورس کاال شــــد تا از شــــفافیت اطالعاتحمایتکند.همچنیناطالعات شرکتفوالدمبارکهدرسامانهکدالبورس قرار دارد، اما چندین ســــال است که هیچ اطالعات شفافی از سوی سندیکای مذکور ارائهنشدهاست.بهگفتهویتولیدکنندگان صنایعــــی مانند خودروســــازی که بســــیار بزرگ هســــتند، ورق فــــوالدی را از «فوالد مبارکــــه» خریداری میکننــــد و اگر کمبود عرضــــه در این صنعــــت وجود داشــــت، بایــــد در محصول نهایی کــــه از ورق تولید میشوند نیز حس میشد که میتوان دید صنایعی که از ورق فوالد استفاده میکنند تاکنوندچارکمبودنشدهاند. ■ رضایتمصرفکنندگانازعرضهبورسی

رســــولی، مدیرعامل شــــرکت «صدرا پروفیل» نیز درایــــن باره میگوید: قیمت محصــــوالت داخلــــی فــــوالدی از واردات ارزانتر است بنابراین ترجیح میدهیم تا محصوالت مورد نیاز خود را از داخل کشور تهیه کنیم. در مجموع از ســــاز و کار بورس کاال رضایــــت داریــــم. مهــــران محمدی، مدیرعامل شــــرکت فــــوالد صنعت مهر یاران لوله پروفیل نیز خاطرنشان میکند: در حال حاضــــر بازار پروفیــــل در خارج از بورس کاال شرایط رضایتبخشی ندارد و درواقعشفافنبودنمعامالتونوسانات شدید قیمتی، آسیبهای جبرانناپذیری به ایــــن صنعــــت وارد کــــرده اســــت؛ این مســــأله، تولیدکنندگان را تحت تأثیر قرار داده و ادامــــه فعالیــــت را برای این قشــــر سختمیکند.