چهوقت«اعتراض»شکلمیگیرد؟

«دلیل اعتراض های اخیر» از نگاه ســیاوش جمادی (مترجم و پژوهشگر فلسفه)

فضـــای گفتوگو برای همه اندیشـــهها و افکار چـــه در حوزه تفکر، چـــه درعرصه اقتصاد و چه در میدان سیاســـت باید آزاد باشـــد و همه در شـــرایط امن و برابر بتوانند با هم از طریق «کالم» گفتوگو کنند که در واقع، دموکراســـی واقعی همین اســـت. چنانچـــه عقیدهای خاص، خود را نه به پشتوانه کلمه و افکارش بلکه با پشتوانه بودجههای کالن، امکانـــات دولتی و انحصار رســـانهای غالب کند، به حـــس بیعدالتی و نابرابـــری درمیان شـــهروندان میانجامد و بتدریج ایـــن بیعدالتی تســـری پیدا میکند و به عمق جامعه میرســـد و مردم آن را با گوشت و پوســـت و اســـتخوان حـــس میکننـــد و هـــر لحظه ممکن اســـت این ح ِس درحاشـــیه ماندگی در جایی در قالب اعتراض های اجتماعی یا تجمعـــات خیابانی بروز پیدا کند. مشـــکل اساســـی در چنین جوامعی نبود فضای عمومی امن و آزاد برای همه افکار چه در زمینه اقتصادی و چـــه در حوزه سیاســـی اســـت. از این رو، معتقـــدم، گفتوگو با مردم بایـــد در یک فضای عمومی امـــن و آزاد صورت گیرد. پاســـخ کلمه با کلمه اســـت و پاســـخ اندیشه هم باید با اندیشـــه داده شود. همه افکار باید فضایی برای گفتوگو داشـــته باشـــند، مردم هم در این گفتوگو شـــرکت کنند و این گفتوگو را بشنوند و یک نوع درهمکنش فکری به وجود آید چرا که بیان آزاد برای همه یک حق انسانی است.تجمعات اخیر در کشـــور، سیاستمداران را در برابر این پرسش قرار داده است که تا به امروز چقدر برای شـــکلگیری «فضای عمومی» تالش کردهاند؟ گفتمانهـــای سیاســـی در دیالوگ با مردم باید شـــرایط برابر گفتوگو را در نظر داشـــته باشـــند، فراهم کردن آن هزینهای هم ندارد، بودجه هـــم نمیخواهد؛ اتفاقاً از بودجهها هم میکاهد. در تجمعات اخیر در کشور به اعتقاد من، مســـائل اقتصادی اساساً فرع بر این مسأله است. اعتراض از جایی پیش میآید که «فضای عمومی قوی» وجود نداشته باشـــد. این تجمعات در واقع همان فضاهای عمومی به حاشیه رانده شدهای است که اگر درحاشیه نمیماند، امروز مردم به دور از اعتراض و تجمعـــات خیابانی همه با هم گفتوگو میکردند و برای مشـــکالت راه حلهای درست مییافتند.