به اختالف نظرها احترام بگذاریم

رئیس جمهوری در نهمین جشنواره بینالمللی فارابی: معترضان «خس و خاشــاک» یا «آشغال» نیستند؛ با جامعه مؤدبانه حرف بزنیم

رئیــس جمهــوری، توســعه را بــا پیشــرفت در علوم انســانی و اســامی ممکن دانســت و با بیــان اینکه تحول در علــوم انســانی بــا پــول، ســفارش و مهندسی ممکن نیست، تصریح کرد: علمی ما را به توســعه میرساند که در ســرلوحه آن علوم انســانی و اســامی باشــد.به گــزارش پایگاه اطاعرســانی ریاســت جمهــوری، حجتاالســام حســن روحانی روز یکشــنبه در مراسم اختتامیــه نهمیــن دوره جشــنواره بینالمللــی فارابــی با اشــاره بــه اینکه علم بدون نقد و تضارب آرا پیشــرفت نمیکنــد، ضــرورت بــه رســمیت شــناختن اختــاف فکــری و نظــری را مورد تأکید قرار داد و اظهارداشــت: به تنــوع و اختاف نظر احتــرام بگذاریم؛ فشــار و وحدت ماشــینی برای انسجام جامعه خطرناک است.

روحانی در ادامه با ابراز خشــنودی از حضــور در جمــع فرهیختــگان و نخبگان علوم انسانی و اسامی گفت: در یــک دورانــی ســایه مظلومیــت یــا نوعی محرومیت بر ســر علوم انسانی و اسامی ســایه افکند. زمانی که علوم طبیعی، تجربی، مهندسی، اکتشافات و اختراعات و آثار علمی آنها به صحنه زندگــی مــردم آمــد، زرق و بــرق آنهــا بســیاری از جوامــع را تحت تأثیــر قرار داد، تــا جایی که فکر کردند علم یعنی فقط علم طبیعی و تجربی و مهندسی و علــوم انســانی در رده دوم و ســوم زندگی انسانها قرار میگیرد.

رئیــس جمهــوری افــزود: همیــن تصــور در ذهــن جوانــان مــا کــه راهی دانشــگاهها بودنــد، اثــر گذاشــت لــذا جوانــان مســتعد دنبال علــوم ریاضی و مهندســی و بعــد هم علــوم تجربی بودنــد و میگفتند جوانان بااســتعداد بایــد به این رشــتهها بروند و هر کســی کــه از ایــن کاروان باز مانــد، باید علوم انســانی را انتخاب کند. روحانی اظهار داشــت: خوشــحالم کــه ایــن دوران خیلی ســریع سپری شــد و امروز دیگر بــرای کســی تردیــد وجــود نــدارد کــه توسعه و پیشــرفت در علوم طبیعی و تجربی، بدون رشد و پیشرفت در علوم انســانی و اســامی امکان پذیر نیست. حکمرانی شایســته اســت که میتواند جامعه را در مسیر درست هدایت کند. رئیــس جمهــوری با طــرح این ســؤال کــه حکمرانی شایســته از چــه علومی نشأت میگیرد؟ تصریح کرد: مدیریت و برنامهریزی البته در همه رشتهها مهم است،امادرحکمرانیشایستهمدیریت، سیاستمداری و سیاست ورزی، اقتصاد، حقــوق، جامعــه شناســی و انســان شناســی جایگاه بســیار سرنوشــت ساز در اداره مطلوب جامعه دارد. روحانی بــا بیان اینکه اگر صنعت در کنار علوم انســانی قدم برندارد، ممکن است به ضد خود تبدیل شود، خاطرنشان کرد: گروههایی که امروز در برخی کشورهای منطقه فعال هستند، شــاید بیشترین اســتفاده را از صنعت، علوم مهندسی و ســخت افزاری کردند. آنها بیشترین اســتفاده را از امکانــات فضای مجازی کردند اما بر اســاس فهم غلط از علوم انسانی و همین باعث آسیب رساندن جدی به جوامع شد. فاشیسم در قلب کشــورهای غربی از کجا نشأت گرفت؛ مگر به ظاهر از علم و دانش اســتفاده نکرد.

بــه جــای پــول و ســفارش و مهندســی، فضای آزاد به اندیشمندان بدهید

رئیس جمهوری اضافه کرد: نمونه واضــح و روشــن ایــن ســخن موضــوع صنعت هستهای است که میتواند در بسیاری از علوم و فنون به نفع جامعه باشــد، اما استفاده نادرســت و غلط از آن میتوانــد جامعــه و بشــریت را بــه انهــدام و نابودی بکشــاند. اینکه رهبر معظم انقاب ســاخت، انبــار کردن و اســتفاده از ساحهای کشتار جمعی از جمله ســاح هســتهای را حــرام اعام میکننــد، یعنی دین، عقــل و اخاق و به عبارتی علوم انسانی و اسامی باید پیشتاز دانش باشد. روحانی با تأکید بر اینکه دین و اخاق چراغ راهنماســت، اظهار داشت: شهید مطهری میگفت علم راه اســت و دین چــراغ، اگر چراغ نباشــد انســان بــه بیراهــه مــیرود. در دنیــای تاریک امروز بــدون چراغ حتی بــا بهتریــن ابــزار نمیتوانیــم درســت حرکت کنیم. چه بســا هر چــه مثاً اگر ماشین ما مدرنتر و سریعتر باشد، اما وقتی چراغ نداشــته باشد، خطر آن در تاریکــی از دوچرخه هم بیشــتر اســت. رئیــس جمهوری با بیــان اینکه علمی ما را به توسعه و تجدد و تمدن واقعی میرســاند که علوم انســانی و اسامی ســرلوحه آن باشــد، تصریح کرد: البته ایــن نکته را نیز باید مدنظر داشــت که تحول در علوم انسانی نیز با مهندسی ممکــن نیســت. علــوم انســانی را نمیتوان مهندسی کرد، علوم انسانی با پول پیشــرفت نمیکند و با سفارش متحول نمیشود.

روحانــی بــا طــرح ایــن ســؤال کــه چــرا در عصــر مــا شــهید مطهریها و عامــه طباطباییهــا دیگــر نیســتند؟ خاطرنشــان کــرد: مگــر ایشــان بــا ســفارش و پــول درس خواندنــد. بــه جای پول و ســفارش و مهندســی، باید فضــای آزاد را در اختیار اندیشــمندان و دانشــمندانمان قــرار دهیــد. بایــد فضــای نقــد و انتقــاد را بــاز بگذاریــد تــا در آن فضــا عامــه طباطباییهــا و شهید مطهریها تربیت شوند. رئیس جمهوری گفت: باید شــرایطی فراهم کنیــم کــه در آن شــرایط علــم رشــد و پــرورش یابد، علــم بدون تضــارب آرا پیشــرفت نمیکند. اینکه ما چارچوب قــرار دهیــم و بگوییــم همــه بایــد در همیــن چارچــوب اظهارنظــر کننــد، بدون تضارب آرا و انتقاد، بدون بحث و رویارویــی دقیــق اخاقــی و علمــی، علم تولید نمیشــود. روحانــی افزود: اندیشمندان بزرگ اسامی ما چگونه در حوزههــای علمیه ما رشــد کردند و تربیت شدند. امروز شیخ انصاریها و آخوند خراســانیهای ما کجایند؟ باید فضای مناسب نقد و انتقاد ایجاد شود و اختاف فکری و نظری را به رسمیت شــناخت. عرصه تولید علــم، کارخانه ماشینسازی نیســت که از یک سو فلز به آن وارد کنیم و از ســوی دیگر خودرو تحویل بگیریم.

فشــار بــرای وحــدت ماشــینی در جامعه خطرناک است

رئیس جمهــوری با تأکیــد بر اینکه باید به فکر انســانها، تنــوع و اختاف نظــری کــه در چارچــوب نظریه باشــد احتــرام بگذاریــم، اظهــار داشــت: ایــن اختــاف نظــر میتوانــد بــرای وحــدت جامعــه مفید باشــد در حالی کــه برعکــس آن فشــار بــرای وحــدت ماشــینی میتوانــد بــرای انســجام جامعــه مــا خطرنــاک باشــد.روحانی در بخــش دیگــری از ســخنان خــود با اشــاره به اینکه امروز در ســطح جهان بحث ما با دنیا در بســیاری از مســائل، بحث احترام به علوم انســانی اســت، تصریح کــرد: در همین یکــی دو هفته اخیــر امریکاییهــا در دو بخــش دچار شکســت بــزرگ شــدند. یــک بخــش آنجــا کــه خواســتند در برابــر افــکار عمومــی جهــان بایســتند و تعهــدات بینالمللــی را زیرپــا بگذارنــد. رئیــس جمهوری خاطرنشــان کــرد: تعهدات در عرصههــای داخلی و بینالمللی یا از جنس اخاق است یا حقوق و روابط صحیــح علوم انســانی؛ تــاش امریکا بــرای نقــض ایــن تعهــدات شکســت خــورد. دنیــا در برابــر امریــکا ایســتاد. آنها در چند روز گذشــته میخواســتند تعهد بینالمللی را که در برجام دارند زمیــن بگذارنــد، اما شــما صف مقابل آن را دیدیــد. تمــام کشــورهای جهان غیر از یکی دو کشــور و یک رژیم منفور همــه در برابــر آنهــا یکپارچــه بودنــد. روحانی گفــت: اگر به تعهدات احترام گذاشــته نشــود، باید فاتحه تمــدن در جامعــه و جهان خوانده شــود. هر چه علــم و صنعت پیشــرفت کنــد، اما اگر بــه مقــررات بینالمللــی، ارزشهــای دینــی و فرادینی احتــرام نگذاریم، اگر دولتی پیوســتگی در پایبندی به تعهد دولــت قبل از خود را حفظ نکند، دیگر تعهــدی منعقــد نمیشــود. اگــر ایــن سنگ بنا را بردارید، زیربنای تعهدات و مقررات بینالمللی بهم میریزد.

ادامه در صفحه 5