هم قیمتی بنزین و آب معدنی در ایران

نگاهی به دالیل و زمینه های مصرف باالی بنزین در سبد اقتصادی کشور

که دولت یا مجلس دست رقیب است و در زمانی که دولت یا مجلس دست خود آنهاست بســـیار عجیب و میتوان گفت طنزگونه است و دســـتاورد این دوگانگی طـــی بیش از ســـه دهه گذشـــته تحمیل صدها میلیـــارد دالر زیان بـــر اقتصاد نه چنـــدان قوی کشـــور بوده اســـت؛ در این رابطه چنـــد محور قابل طرح و بررســـی است.

-1 قیمـــت بنزین و گازوئیـــل حتی با توجه به متوسط سطح درآمد شهروندان غیرمنطقـــی و ارزان اســـت. براســـاس جدول حداقل دستمزد حقوق یک کارگر ســـاده روزانـــه 12تومان درســـال 1357 و قیمـــت 10 ریالـــی بنزین در همان ســـال معـــادل 21 لیتر بنزین بوده که در ســـال 1396 حقوق روزانـــه 00056تومانی یک کارگر ســـاختمانی معادل 56لیتر بنزین است. یعنی ارزش و کشش قیمتی بنزین

-2 اقشـــار مرفـــه، متوســـط و فقیـــر و دهکهای پایین و فقیر و نیز دهکهای برخوردار در میزان بهرهمندی از سوخت و انرژی ارزان تفاوت بســـیار زیادی وجود دارد.

بـــا توجه بـــه تفاوت قیمـــت بنزین با قیمت واقعی آن استفاده هر خانواده به ازای هر دستگاه خودرو ماهانه 50/000 تا 100/000 تومان و به ازای هر 100 متر مربع زیر بنای مسکونی ماهانه 100 هزار تومان است. میلیونها خانوار شهری و روستایی فاقد خودرو شـــخصی هســـتند و صدها هزار خانـــوار به تعداد اعضـــای خانواده خودرو شـــخصی در اختیار دارند. روشن اســـت با این محاســـبه یک خانوار مرفه دههـــا برابر یک خانواده فقیـــر از مزایای سوخت و انرژی ارزان بهرهمند میشوند.

3-تمایل شـــهروندان به اســـتفاده از خودروهای شخصی

پاییـــن بودن قیمـــت بنزیـــن تأثیر و نســـبت مســـتقیم با افزایش اســـتفاده از خودرو شخصی و پدیده سنگینی و انسداد ترافیک، آلودگی هـــوا و باال رفتن قطعی تلفات انســـانی اعـــم از بیمـــاران قلبی، ســـالمندان، گروههای حساس و کودکان در تهران و کالنشهرهای کشور دارد.

-4 ظرفیـــت خالـــی ناوگانهـــای حملونقل عمومی درساعات غیرپیک ترافیک

بیاســـتفاده مانـــدن بخـــش مهمی از نـــاوگان حمـــل و نقـــل عمومـــی اعم از متـــرو، اتوبـــوس و تاکســـی در تهران و بســـیاری از کالنشـــهرها در بخش مهم و قابلتوجهی از ساعات غیر پیک ترافیکی دلیل اصلیاش استفاده میلیونها نفر از خودرو شخصی است، پدیدهای که نتیجه مســـتقیم و اولیـــه آن ســـنگینی غیرقابل تحمل ترافیک و تشدید و گسترش مداوم آلودگـــی هواســـت ودلیل اصلـــی آن نیز قیمتگذاری پایین سوخت است.

-5 عـــدم تمایل بـــه ســـرمایهگذاری زیرساختی استفاده از خودروهای برقی

پایین بـــودن قیمت بنزیـــن و تمایل مردم به استفاده از خودروهای شخصی عـــالوه بـــر زیانهـــا و چالشهـــای پیش گفته شده، موجب این شده که مسئوالن و مـــردم تمایلـــی بـــه ســـرمایهگذاری بـــرای اســـتفاده از انرژیهـــای جایگزین نداشـــته باشـــند. اســـتفاده از خودروها و موتورســـیکلتهای هیبریـــدی و برقی با وجود گســـترش بســـیار زیاد آن در اروپا، ژاپـــن، چیـــن، کره جنوبـــی و بســـیاری از کشـــورهای جهـــان در ایـــران پدیـــده ای فراموش شده و بالاستفاده است.

دولـــت میتوانـــد با افزایـــش قیمت بنزیـــن بـــرای پرمصرفهـــا هزینـــه یک تـــا دوســـال اتـــالف و اســـراف و قاچـــاق بنزیـــن و کاهـــش واردات بنزیـــن هزینه زیرســـاختهای خودروهای برقـــی را در تهران و همه کالنشـــهرهای کشور فراهم کند.

نگرانـــی از تبعـــات و واکنشهـــای غیرمنطقی و غیرقابل پیشبینی جامعه از افزایش قیمت بنزین و گازوئیل موجب شـــده که مجلسها و دولتها طی ســـه دهـــه گذشـــته همـــواره از تصمیمگیری منطقی فاصله گرفته و این امر طبق آمار مستند زیانها و خســـارتهای غیرقابل جبرانـــی بر کشـــور تحمیل کرده اســـت. واردات بنزین درسال 96 به رقم بیسابقه 21میلیون لیتر در روز رسیده است. ■ پیشـــنهاد تثبیت قیمت 0001تومانی بنزین بـــرای مصارف عـــادی و افزایش پلکانی و تصاعـــدی قیمت بنزین برای پر مصرفها و پرمصرف ترها

محور پیشـــنهاد این اســـت که قیمت شـــود و برای مصارف 200 تا 300 لیتر و بیشتر در ماه قیمت 3000 تومان تعیین شـــود؛ با بهکارگیـــری این مکانیـــزم اوالً تنشهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی ناشی از افزایش قیمت بنزین به حداقل میرســـد و آثـــار تورمی و تبعـــات آن با ثابت ماندن قیمت برای بخش بزرگی از مصرفکننـــدگان درحد صفر خواهد بود.

با این روش اقشـــار مرفه و پرمصرف بهای بنزین مصرفیشـــان را به شـــکل عادالنـــه تـــری پرداخـــت میکننـــد وامکان خدمترســـانی بیشتر و بهتر به محرومـــان فراهم میشـــود و با کاهش اســـتفاده از خـــودرو شـــخصی وکاهش پدیـــده خودروهـــای تـــک سرنشـــین آلودگی دائمی وگســـترده هـــوای تهران و کالنشـــهرها به نحو چشمگیر و مؤثری کاهش خواهد یافت.