درس شایگان برای جهان روشنفکری ایران

کاظم موسوی بجنوردی معتقد است ویژگی شایگان در همــــه آثارش، تحقیق و تفکر تا رســــیدن به ژرفاهای دور اســــت. او از نگاههای سطحی و هیجانی، دو آفت مهم روشنفکری ایرانی و جهانی، سخت پرهیز دارد. بهزعم او شایگان ذهن خود را از «بُتهای ذهنی» پالوده است. موسوی بجنوردی، رئیس دایرهالمعارف بزرگ اسالمی، در سایت این مرکز، یادداشــــتی با عنوان «گنج شــــایگان» منتشــــر کرده و در آن، به مقام فکری و روشنفکری شایگان که این روزها در بستر بیماری است، پرداخته است. موســــی بجنوردی معتقد اســــت داریوش شــــایگان، در عمــــر پــــر برکــــت خود نیــــک میدانســــت کــــه وقتی سخن از ارزشهای انســــانی در میان اســــت، از شــــرق تــــا غــــرب، در فرهنگهــــا و تمدنهــــای خــــرد و کالن جهانــــی، نقطههای مشترک اندک نیست. او ویژگی شایگان را چنین برمیشــــمارد: «ویژگی او در همه آثارش، از گفتار و نوشتار و در هر موضوعی که بدان دلبستگی نشــــان میداد، تحقیق و تفکر تا رسیدن به ژرفاهای دور اســــت. او از نگاههای ســــطحی و هیجانی، دو آفت مهم روشنفکری ایرانی و جهانی، ســــخت پرهیز دارد. شــــایگان ذهن خــــود را از «ُبتهای ذهنی» پالوده اســــت و بخوبــــی میداند که نقد غرب در درجه نخســــت مســــتلزم شناخت دقیق تفکر غربی در عرصه اندیشه و عمل است و آنچه روشنفکر را به معنای دقیق کلمه، از دیگر طبقات، ممتاز میکند، رسیدن به اعماق اســــت، نه آلودگی به عرصههای شبه علمی سیاسی؛ و او پیوسته در اعماق بود.» موسوی بجنوردی بر این باور است که شایگان، سطح روشنفکری ایرانی را ارتقا داد و آن را بر جایگاهی بس بلند و جهانی نشــــاند و اعتبار نوین بدان بخشید. زیرا دل در گرو مســــائل و دشواریهای جهانی داشت و میکوشید به اندازه خود، ســــهمی در شناخت و حتی حل مسائل و بحرانهای جهان معاصر داشته باشد. او به «آمیزش افقها» میاندیشد و به «هویت چهل تکه و تفکر ســــیار» و با «فانوس جادویی» همین کلمات اســــت که میتوان راهی به اندیشه او گشود. وی در پایان، برای داریوش شایگان که با چشمان فروبسته با بیماری جانکاه، نفس در نفس اســــت، آرزوی ســــالمتی کرد و تأکید دارد که راه و رسم و نگرش عمیق او در برابر ما اســــت و حقیقتجویی و ژرفنگــــری او، فارغ از هیاهوها و هیجانها، براستی بزرگترین درس برای جهان روشنفکری است.