حفظ هویت بافتهای تاریخی در طرح های بازآفرینی
تمام ساخت و سازها در بافتهای تاریخی استان همدان بر اساس ضوابط انجام میگیرد
شــیما جهان بخش / همین چند ســال پیشبودکهوقتیواردشهریمیشدید تفاوتهــای معمــاری شــهری نمایان میشــد. هر شــهر با توجه به موقعیت اقلیمی دارای ســبک و سیاق معماری خاصــی بــود و ویژگیهــای منحصر به فرد خود را داشــت. اما توســعه شهری و بیتوجهی به ساخت و سازها، کاهش نشانهها و شاخصهای هویتی شهرها را بهدنبــال داشــته و کار را بــه جایــی رســانده کــه امــروزه اغلــب شــهرها در مســیر همسانســازی قرار گرفتهاند. با وجود آنکه ســلیقه گردشگران امروز به سمت گردشگری تاریخی رشد داشته و ایران بهعنوان کشوری با سابقه تاریخی چند هزار ساله میتواند سهم زیادی از بازار پر ســود گردشگری را نصیب خود کنــد اما بــا ســهلانگاری در ایــن حوزه دیگــر تفــاوت چندانــی در معیارهــای شهرســازی، تاریخــی و فرهنگــی حتی در شــهرهایی چــون یــزد، اصفهــان، همــدان ...و وجود ندارد. تصور مدیران شــهری ایــن اســت که شــهر پیشــرفته یعنی ســاخت برجهای بــزرگ و ایجاد پارکینگهای طبقاتی عظیم، در حالی کــه در بازآفرینــی و رویکــرد جهانی؛ به ایــن محالت قدیمی به دید ثروت نگاه میشود.
کارشناسان حوزه گردشگری همواره تأکیــد دارند حفظ، نگهــداری و احیای آثــار تاریخــی در صنعــت رو بــه رشــد گردشــگری ضروری اســت امــا این کار باید با حفظ هویت اصلی شهرها انجام شود تا با پاسخ دادن به نیاز گردشگران طالب آثار تاریخی، از مزیتها و ارزش افــزوده صنعــت پرســود گردشــگری بهرهمندشویم. ■ لزوم حفظ و نگهداری بناهای تاریخی همدان
همــدان یکی از اســتانهایی اســت کــه درچنــد ســال گذشــته بــا تخریــب محوطههایــی ماننــد بــاغ، عمــارت «بدیعالحکمــا»، «ذوالریاســتین» و «جوهــاری»، اقــدام شــهرداری بــرای تخریب زورخانه تاریخی «همه کسی» و حتــی اقدام برای تبدیــل مرکز رینگ تاریخی همدان به ایســتگاه تاکســی که در پشت محوطه هگمتانه قرار داشت در صــدر اخبــار بــوده و لــزوم حفــظ و نگهداری بناهــای تاریخــی آن بیش از پیش احساس میشود.
دوستداران میراث فرهنگی همدان معتقدنــد تخریب ســه خانــه تاریخی در «شمســیان» و «بهرامی» مربوط به دوره قاجار و خانــه «اخالصی» مربوط بهدورهپهلویدرمحلهکبابیانهمدان توسط شهرداری به نوعی تیر خالص به بافت تاریخی این شهر است. ■ تمــام ســاخت و ســازهای همــدان براساسضوابطانجاممیگیرد
«علــی مالمیـــــــــر»، مــــــــدیرکل میراثفرهنگــی، صنایعدســتی و گردشــگری اســتان همدان در این باره در گفتوگــو بــا «ایران» اظهار داشــت: در اســتان یکهــزار و 800 اثر طبیعی و تاریخی شناســایی شــده وجود دارد که یکهزار مورد آن ثبت ملی شده است. تمــام ســاخت و ســازها در بافتهــای تاریخی استان بر اساس ضوابط انجام میگیرد.البتــه ناهماهنگیهایــی نیــز وجود داشته و دارد که آسیبهایی را به بافتهایتاریخیشهرواردکردهاست. همدلــی میــان دســتگاههای اجرایــی اســتان وجــود دارد از ایــنرو امیدواریم ایــن ناهماهنگیهــا به حداقل برســد. حــوزه اختیــارات میــراث فرهنگی تنها در مورد آثار ثبت شده است اما با تمام دستگاههای دیگر همکاری میکنیم تا آثار تاریخی استان حفط شود.
چنــدی پیــش بخشــی از محلــه کبابیان و 3 خانه قدیمی در قالب طرح باززندهســازی تخریب شد که این مورد یکیازهمینناهماهنگیهابودهاست. هیچکــدام از خانههــای تخریبشــده،
ثبــت ملی نبودهانــد اما درهرحــال آثار تاریخــی ارزشــمندی بودهانــد کــه بایــد حفــظ میشــدند. پیگیریهــا در ایــن خصــوص انجــام شــده و قراراســت بــا مستند سازی، بخشی از این بناها مجدد بازسازی شوند. میراث فرهنگی همدان در حال بررســی اســت تا مشخص شود در اینخصــوص اقــدام حقوقــی انجام دهیم یا با برگزاری نشستها و جلسات هماهنگی با شهرداری موضوع پیگیری شود.
البتــه بایــد بگویم محوطــهای که در آن شــهرداری عملیــات عمرانی انجام داده، بافــت قدیمی شــهر همدان بوده که محــدوده این بافت مصوب شــده و در طرح باززندهسازی بافت تاریخی نیز قرار داشته است. ■ اولویت طرحهای احیا، سالم ماندن بنا ست
وی ادامــه داد: حفــظ بافتهــای تاریخــی از اولویتهای ســازمان میراث فرهنگــی اســتان اســت. در ایــن راســتا امســال 60 مــورد قــرارداد مرمــت آثــار تاریخــی منعقد شــد. آرامــگاه بوعلی، آرامگاه باباطاهر، تپه هگمتانه، مسجد جامع همدان و امامزاده محســن(ع) از جمله آثاری هســتند که امسال مرمت شــدند. 7.5 میلیــارد تومــان اعتبــار از محل اعتبارات ابالغی ســازمان میراث فرهنگــی در این خصوص برای اســتان تصویب شده است.
مالمیــر بــا اشــاره بــه اینــک اولویــت ایــن طرحهــا ســالم مانــدن بناســت، خاطرنشــان کــرد: طرحهــای استحکامبخشــی و حفــظ و نگهــداری بناهای تاریخی استان تقریباً هر سال هر چند به صورت جزئی انجام میگیرد. ■ اعتباراتپاسخگونیست
مدیرکل میراثفرهنگــی همدان با بیــان اینکه اعتبــارات میــراث فرهنگی پاسخگوی احیای بافت تاریخی همدان نیســت، گفــت: اعتبــارات براســاس اولویت بــرای مرمت و بازســازی بافت تاریخــی تزریــق میشــود. میــدان امام خمینــی(ره) همــدان در دهــه 70 ثبت ملی شــده و 20 ســالی اســت که میراث فرهنگــی در زمینه مرمــت و حفظ این بافت تاریخی مشغول است.
وی بــا اشــاره بــه اینکــه جــای خوشــحالی دارد که امــروز حفظ بافت تاریخی میدان امام همدان به دغدغه شــهرداری و شورای شــهر تبدیل شده، افزود: هزینههای بسیاری برای مرمت و احیــای بافت تاریخی نیاز اســت ولی اعتبــارات میراث فرهنگی پاســخگوی نیاز موجود نیســت. تمامی مردم باید در این زمینه ســهم داشــته و احساس دغدغــه داشــته باشــند چراکــه کســی مالک میدان امــام(ره) نبوده و همگی باید از ظرفیتهای این میدان استفاده کنند.
مهمتریــن و اساســیترین نکتــه در رابطهبامیدانتاریخیامامخمینی(ره) همدان حفط بافت تاریخی آن اســت. بیــش از ۶8 محلــه قدیمــی در همدان وجــود دارد که برای بازآفرینی آنها باید اقدام شود. ■ برنامهریزی برای ایجاد اقامتگاه بومگردی
مدیــرکل میــراث فرهنگــی همــدان گفــت: ایجــاد 28 اقامتــگاه بومگــردی در اســتان برنامهریزی شــده که در این راستا افراد متقاضی میتوانند به ازای هر واحد از ســوی صنــدوق کارآفرینــی امیــد 100 میلیون تومان تســهیالت با سود ۴درصد بگیرنــد. مالمیــر در خصوص وضعیت صنایــع دســتی، گفــت: 370 فرصــت شــغلی در حــوزه صنایــع دســتی برای مالیــر28 فرصــت در کبودرآهنــگ و ۵۶1 فرصت در بهار ایجاد شــده اســت. همچنیــن ایجــاد ســه واحــد اقامتــگاه بوم گــردی و 90 نفر فرصت شــغلی در بخش صنایع دستی شهرستان اسدآباد نیز در نظر گرفته شده است.