06درصدازآزارهایجنسیکودکاندرخانوادهحاشی هنشیناتفاقمیافتد
دبیر همایش کودک آزاری جمعیت دانشجویی امام علی(ع):
تهران، کرمانشــاه، قم و بوشــهر بیشترین آمار کــودک آزاری در میــان تحقیقــات جمعیــت دانشــجویی امــام علــی(ع) دارد. ایــن خبــری بــود کــه در همایش کــودک آزاری و بــا حضور جمعــی از مســئوالن وزارت بهداشــت در دانشــکده داروســازی دانشــگاه تهــران برگــزار شــد، اعام شد. مسئوالن وزارت بهداشت هم آمارهــای نامشــخص دیگری از کــودک آزاری در بیمارســتانها دادنــد که خــأ قانونی اجازه نمیدهــد تــا آنهــا از کــودکان آزار دیــده دفاع کنند.
بــه گزارش «ایران» از 1175 کودک بررســی شــده در محلههای حاشــیهای 18 استان و 28 مرکــز 404 نفــر دچــار آزار جســمی، 606 نفــر مــورد غفلــت و 165 نفــر تجربــه آزار جنســی را داشــتهاند. کودکانــی کــه کتــک خوردهانــد، جراحــت برداشــتهاند، درد تازیانه را روی بدن خود حس کردند و ســوزانده شــدهاند یا طرد و حبس شدهاند. عدم توجه به سامت بچهها، تغذیــه، ازدواج کودک و اعتیــاد را جمعیتیها در ذیــل مســأله غفلت(نوعــی از آزار کودکان) گنجاندهانــد. به گفتــه «رویا منوچهــری» دبیر همایــش کــودک آزاری جمعیت دانشــجویی امــام علــی (ع) برخــاف تصــور 53 درصــد از جمعیــت کــودکان آزار دیــده پســر هســتند. همچنیــن در میان ســه آزار جســمی، غفلت و جنسی 36 درصد از آزاردیدگان جنسی پسران هســتند. 55 درصد کودکانی که مورد آزار قرار گرفتهانــد کــودکان کار بودنــد.06 درصــد آنهــا آزار جســمی دیدهاند و 50 درصد آزار جنسی. 50 درصــد از ایــن کودکان حتــی نمیدانند که مورد آزار جنســی قــرار گرفتهانــد و از نظر آنها چنین رفتارهایی نوعی محبت تلقی میشود. منوچهــری میگویــد:«53 درصــد از کودکانی کــه آزار دیدهانــد پــدران بیــکار داشــتهاند.» همچنیــن بیشــتر کودکانی کــه دچــار آزارهای جنســی شــدهاند دارای والدین معتاد هستند. ازطرفی محــل زندگی 31 درصد کــودکان آزار دیــده جنســی در پاتوقهــا و خانههــای تیمــی است. این محلههای حاشیه، جای امنی برای آزارگران بوده و کودکان کاماً بیپناه هستند.
آمارهــای جمعیــت امــام علی (ع) نشــان میدهــد کــه 60 درصــد از آزارهای جنســی در محلههــای حاشــیه در خانهها اتفــاق میافتد و 28 درصــد آن در محــات. کــودکان در ایــن محــات بــه لحــاظ قانونــی کامــاً بیدفــاع هستند. به گفته رویا منوچهری برخاف آنچه تصور میشــود آزارگران خیلی جوان نیســتند. آمارهای موجود آنها را بین 39ات30 و 40 تا 49 سال برآورد میکند. حدود 61 درصد آزارگران ایــن آمــار پدرخانــواده بودهانــد،8 درصــد خویشــاوندان و 8 درصــد هــم هیچ نســبتی با کودکان نداشتهاند.
منوچهــری آمارهــای ریزتــری هــم دارد. والدیــن آزارگــر در 69 درصــد کــودکان را آزار جســمی دادهاند و در13 درصد آنها را جنســی اذیــت و آزار کردهاند. همچنیــن در مقوله آزار جنســی، والدیــن آزارگــر صــد درصــد اعتیــاد داشــتهاند و 63 درصــد آنهــا بیــکار بودهانــد. او در پاســخ این ســؤال که بارزترین مشــخصه آزارگران چه بوده میگوید:«اعتیاد و بیکاری.» آزارهــای جســمی در مــواردی بــه قطــع عضو کــودکان منجــر شــده:«کبودی و جراحــت، نقــص عضو و خراشــیدگی از دیگــر پیامدهای روانی جســمی ایــن پدیــده اســت.» در برخی موارد هــم دفتر زندگــی کودک با مرگ بســته شــد! کودکانــی کــه هــم زنــده میماننــد دچار گوشــهگیری، پرخاشــگری، تمایــل بــه آزار جسمی و جنســی دیگران، اقدام به خودکشی یا دیگرزنی میکنند.
آمارهای امروز جمعیت نشان میدهد 45 درصــد از کســانی که مــورد آزار قــرار گرفتهاند بــه این عمل گرایــش یافتهاند. رویا منوچهری میگویــد:«47 درصــد از خانوادههایــی کــه کودکانش دچار آزار جنســی شدهاند آن را تابو دانســته و تنها 6 درصد از خانــواده به پیگیری قانونــی اعتقــاد دارنــد.» قانــون بــه کــودکان آزاردیــده اجــازه شــکایت میدهــد امــا تنهــا 3درصــد از آنهــا حاضر به شــکایت شــدهاند. در نهایــت هم دو درصــد خانوادهها به پلیس مراجعــه کردهانــد. منوچهــری، مهاجــر بودن کــودکان آزاردیده و ترس از «رد مرز» شــدن از جمله دالیلی اســت که خانوادههــای متمایل به پیگیــری قانونی، اقدام نمیکننــد. در میان ایــن تعــداد تنهــا یــک درصــد از خانوادههــا بــا راهکارهــای مقابلــه بــا کــودک آزاری آشــنا بودهانــد. جمعیــت دانشــجویی امــام علی بر لــزوم آموزش بــه خانوادههــا و آمــوزش خود مراقبتی تأکید دارد. ■ کودک آزاری توسط والدین تحصیلکرده
بیــن کودکانــی که جمعیــت امام علــی (ع) در ایــن همایــش از آنهــا حــرف میزننــد و بــا کودکانی که دغدغه مسئوالن وزارت بهداشت یا حتی پزشکی قانونی است تفاوت اجتماعی فاحشــی وجود دارد. کودکانــی که ذهن وزارت بهداشــتیها را درگیــر کــرده ممکــن اســت پــدر ومادرانــی داشــته باشــند کــه در ســطح دانشــگاهها تحصیــل میکننــد. ایــن تفــاوت دو نکتــه را یــادآوری میکنــد هنــوز کــودکان حاشــیه به دغدغه مســئوالن تبدیل نشــدهاند و از ســوی دیگــر آزارهــای جســمی، جنســی و غفلت کــودکان به کودکان حاشــیهای محدود نمیشود.
«دکتــر امیدنیــا» ریاســت اداره ســامت اجتماعــی دفتــر ســامت روانــی، اجتماعی و اعتیــاد وزرات بهداشــت، درمــان و آمــوزش پزشــکی هــم در ایــن همایــش آغــاز برنامــه پیگیــری خشــونت خانگــی را همزمــان بــا طــرح تحول ســامت میگوید:«از ســال 93 با استخدام جمع کثیری از روانشناسان و حضور آنها در مراکز جامعه سامت تغییراتی در تیم ســامت اتفاق افتاد.» به گفتــه امیدنیا وظیفه تیم سامت در مراکز جامعه سامت مراقبت و در دســترس بودن در محل سکونت کودکان آســیبدیده اســت. از ســوی دیگر کودکانی که بهدلیل شــدت جراحت و از طریــق مراکز وارد بیمارستانها و اورژانسها میشوند شناسایی و به معاونت بهداشــت معرفی میشــوند. به گفتــه او در ایــن مرحله تیم ســامت مراقبت کامــل از آنهــا را به عهــده دارد. او یکی دیگر از برنامههــای مراکز را تســهیل ورود این افراد به مراکز درمانی میدانــد و میگوید:«مطالعات نشــان میدهــد بحــث پیشــگیری بســیار مهم اســت. بــه گفتــه او خانوادههــای متوســط بــه بــاال از مــوارد «غفلت» کــه جزو کــودک آزاری اســت خبــر ندارند:«بســیاری از ایــن والدین از وضعیت روزانه کودکان خــود اطاع ندارند.» او کودک آزاری را برآیندی از آشــفتگی جامعه و کم شــدن ســرمایه اجتماعــی میداند که در نهایت بــه فــرار کــودکان، بــارداری نوجوانان، ازدواجهای زود هنگام منجر میشود. ■ پرستارها سوءرفتارها را گزارش نمیکنند
«فاطمــه خــوش نــوا» عضو هیــأت علمی دانشــگاه علوم پزشــکی تهــران هــم از مادری میگویــد که دکتــرای حقــوق دارد و پــدری که شــغل بســیار باالیــی دارد اما کــودک آنها یک شــب تا صبح بیرون از منزل را سپری میکند. او میگویــد اگــر بخواهیــم دربــاره تعریفــی از ســوءرفتار بــا کــودک براســاس اروپــا و امریــکا بدهیــم کودکی که ســه ســاعت بــدون نظارت در خانه باشــد مورد «آزار غفلــت» قرار گرفته است. به گفته خوش نوا ما االن «کودکان کلید به دســت» داریم که راننده ســرویس مدارس آنها را به خانه میآورد.
اومعتقــد اســت بایــد تعریــف ســوءرفتار با کودک را بومیســازی کرد. خوش نوا به مسأله دیگری هم اشــاره میکند:«پرستارها سوءرفتار را گــزارش نمیدهنــد.» در خاطــرات او امــا قتل دو کودک با ســربریده توســط پــدر معتاد به شیشهشــان نقش بســته اســت. کودکانی که 4-5 ســاله بودند.او میگوید:«بــا کودکی رو به رو هســتیم که پایش شکسته، آثار کبودی روی بدنش است. مادرش میگوید موتور زده. بچه میگویــد از پلــه افتــادم. پــدرش چیــز دیگری میگوید. این مورد مشکوک است.» خوش نوا میگوید:«در برخی از کشــورها اگر این موارد را گزارش ندهند ممکن اســت شــغل پرســتار از دست برود.»