ظرفیت بی پایان در میزبانی از مسافران کنجکاو

یازدهمین نمایشـــگاه بینالمللـــی گردشـــگری و صنایع وابســـته تهران مخاطبـــان زیادی را به خیابان ســـئول کشـــاند. غرفـــه داران در گفتوگو بـــاروزنامهایرانازنمایشـــگاه اعـــامرضایتمیکننـــد.آژانسهاهماز معرفیپکیجهایخودراضیهستند.مسئوالنغرفههمدانکهگردشگری کودک را بـــه عهده داشـــتند از فروش خـــوب تورهای نـــوروزی خود خبر میدهند. «ایمانعدلخواه» صاحب یک شـــرکت اســـتارتاپی درحوزه گردشـــگری میگوید در طول چهار روز 500 شرکت به او پیشنهاد همکاری دادهاند. اما این آمارها به معنای موفقیت صددرصدی نمایشگاه نیست. «محمدمحب خدایی» معاون گردشـــگری ســـازمان میـــراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری کشور هم در گفتوگوبا ما از تحقق 60 درصدی اهداف سازمان در نمایشگاه سئول ســـخن به میان میآورد. او در پاسخ به انتقاداتواردشدهبهنمایشگاهیازدهم،ازواژه«گذار»یادمیکند.

■ دورهگذارنمایشگاه

گردشـــگری غـــذا، گردشـــگری گل و گردشگری پزشـــکی، گردشـــگری ورزشی ...و از جملـــه بخشهـــای جدیـــدی بـــود کـــه امســـال بـــه نمایشـــگاه اضافه شـــد. بخشهایی که نویـــد اتفاقات خوب را می داد امـــا نتوانســـت رضایـــت منتظـــران را برآورده کند. «طاهرحسن بیگی» مسئول گردشـــگری ورزشـــی معاونت گردشگری ســـازمان میراث فرهنگی به روزنامه ایران میگوید فدراسیونهای ورزشی روستایی، انجمن «برای تونیک»، اســـکی، پهلوانی زورخانـــهای و کوهنـــوردی در نمایشـــگاه برنامه داشتند. «بِرای تونیک» نام ورزشی ابداع شـــده توســـط بانوی ایرانی یاسمن مؤیدی است و برای نخستین بار در جهان و در کشور فرانسه به نام زن ایرانی بهثبت رســـیده.«برای تونیـــک» نامی فرانســـوی است و از دو کلمه اب(Brille تلفظ فرانسوی بِرای) که نام ابداع کننده خط بریل است و کلمهTonik به معنای نرمش و فعالیت تشکیل شـــده. غرفه گردشگری ورزشی با غرفهکودکیکیاست.«حسنبیگی»این همجواری را حســـن میداند. اعتقاد دارد که این همزیستی شرایط آشنایی کودکان بـــا ورزش را به وجود مـــیآورد اما غرفهها ایدهآل او هم نیست. به گفته حسن بیگی قرار بود که در نمایشـــگاه شـــرایط صخره نوردی به وجود بیاید اما مقررات نمایشگاه اجازه نـــداد. ورزشهای زورخانهای هم به صورت اندک به نمایش گذاشـــته شدند. هوای ســـرد به آنها اجازه نداد تا در فضای بیرون که میتوانســـت توجه بیشـــتری را

جلب کننـــد اجرا داشـــته باشـــند. اجرای ورزش اســـکی هم مســـتلزم داشتن برف اســـت. به جـــای بـــرف و صخـــره، کتاب و بروشور دادند. حسن بیگی فضای محدود را هم یکی از موانع خودنمایی گردشگری ورزشـــی میداند. به گفته او فضایی 2 هزار متری بـــرای اجرای برنامهها الزم اســـت. او میگوید:«باید در نمایشـــگاه سال آینده ایونتهـــای (رویداد)مختلـــف تعریـــف شود.»

غرفه کودک اما رضایـــت والدین را به دنبال داشـــت.کودکان تا حدودی با اســـم مدرســـه «طبیعـــت» آشـــنا شـــدند. روی خرگوشها دســـت کشـــیدند. خردسالها هـــم محوطه کاوش را به هـــم ریختند و تا دلشـــان میخواســـت خاک بازی کردند. محوطهخاکیبهگفتهزهرانعمتیباستان شـــناس بخشـــی از غرفه کـــودک همدان اســـت که کـــودکان را بـــا کاوش، ابزارهای کاوش، نحوه بیرون کشـــیدن اشیا ...و آشنا میکرد. خردســـاالن اما بیشـــتر با حفاری غیرمجاز آشـــنا بودند. چالـــه میکندند و سفال را زیر خاک قایم میکردند و دوباره در میآوردند.

■ قاشقکها،سفیرانصلح

«سوســـن نیـــک ذات» مجموعـــه دار قاشـــقهای عروســـکی بـــا چنـــد چمدان قاشق و قاشـــقک آماده به نمایشگاه آمد. مـــوزه چمدانـــی او در بخش کـــودک قرار دارد. ســـیما و چهـــره قاشـــقها متفـــاوت اســـت. 200 قاشـــق در مجموعه شخصی خـــود دارد که بهانه و ابزاری برای آموزش مفاهیم صلح پایدار، گردشگری پایداری، میـــراث فرهنگـــی پایدار، ایمنی، توســـعه پایدار و حقوق کودکان اســـت. قاشقها به شکل گردشگرانی از کشورهای مختلف از آفریقا تا امریکا هستند. به گفته نیکذات ایـــن قاشـــقهای عروســـکی نـــه تنهـــا به شـــهرهای محروم در ایران ســـفر کردهاند بلکه سفرهای خارجی نیز داشتهاند. آنها به کودکان ســـوریه و غنا نیز مفهوم حقوق کـــودکان را آمـــوزش داده و در آلمان نوروز را معرفی کردهاند. اندازه و رنگ قاشـــقها متفاوت است. مردم شناسی جالبی دارد. میگوید:«مادرم همیشـــه با قاشـــق برای ما قصه میگفت و این در خاطر من ماند حتی زمانی که مهد کودکی دایر کردم نیز از اینوسیلهبرایآموزشبهکودکاناستفاده کردممادرمنیزبهمهدمیآمدوبااستفاده از آنها برای کودکان قصه میگفت این در ذهن من شـــکل گرفـــت تا اینکـــه خودم شروع کردم به جمعآوری مجموعه قاشق و قاشـــقهای عروسکی.» نیک ذات عضو ایکوم (ســـازمان جهانی موزهها) است. او قاشـــقهای متفاوت زیـــادی هدیه گرفته هم ایرانی هم خارجی. عروسکها را نماد «صلح» میدانـــد. متفاوتترین قاشـــق نیک ذات قاشقهای ژاپن است. او با قاشق ژاپنی هم قصههای جالبـــی برای کودکان تعریفمیکند.قاشقهاییکهمادرانبادار را به تصویر میکشد. قاشقهایی که قهر و آشـــتی را یادآوری میکند. در نمایشها و قصه هایش همیشـــه تعادل جنسیتی را رعایتمیکند.

■ گردشگری گل، مشـــام بازدید کنندگان را تازهنکرد

گردشـــگری گل آن چیـــزی نبـــود کـــه همـــه منتظـــرش بودند. این بخـــش را به مازندرانیهـــا داده بودنـــد؛ مازنیهـــای ناراضـــی. آنهـــا از جایی که در نمایشـــگاه گرفته بودند دلخـــور بودند؛ نقطه کور. دور از شـــلوغی نمایشـــگاه که در روز پایانی به اوج خود رســـید. نانواهای مازندرانی تمام چهـــار روز را با رقص محلی ســـعی کردند مخاطبـــان را بـــه چادر خود بکشـــانند. در ایران گردشگری گل به اسم محالت است و بعد هم کاشـــان. نطنز هم در سالهای اخیر به ســـمت پرورش گلهای خوشـــبو در کویـــر رفته اســـت اما نام هیچ کـــدام از آنهـــا در میان نیســـت. «محـــب خدایی» در پاســـخ بـــه اعتراضها میگویـــد برای سال آینده نمایشگاهی متفاوتی خواهیم داشـــت:«برای داشـــتن یـــک نمایشـــگاه متفاوت از روز بعد از اختتامیه نمایشـــگاه یازدهم، باید شروع به برنامهریزی کنیم.» درختهای بزرگی به نمایشـــگاه آوردهاند که توجه بسیاری را به خود جلب میکند. خیلیها میخواهند بدانند این درختها چطور به نمایشگاه آورده شده اند؟

«نادره محمودجانلو» از تولید کنندگان فرآوردههای گیاهی در نمایشـــگاه پارسال نزدیک به 01میلیون تومان فروش داشته اســـت. جای امســـال آنها خوب نیســـت. مخاطبـــان کمتر ســـر میزننـــد. از فروش راضی نیســـت اما میگوید:«امسال بیشتر برای معرفـــی آمدهایـــم.» او تولید کننده برتر شده است. 60 فرآورده از انجیر گرفته. از کاکتوسهای وحشی هم نگذشته است. میوهاش که میشـــود همان انجیر خادار. شـــربت و مربـــای آن را میفروشـــد. توی خانـــهاش کاکتـــوس پـــرورش میدهد اما کاکتوسهای وحشـــی برای او چیز دیگری است. کاکتوسهایی که در مناطق ماسهای (ماســـه بادی) میرویند. کاکتوس را میوه سختی برای مربا گرفتن میداند. کیلویی 30 تا 40 هزار تومان میفروشد. ترشی آن مزه خاصـــی دارد. اعتقاد دارد که مصرف کاکتوس یک نوع شیمی درمانی است. از انواع میوههای وحشـــی اســـتفاده میکند. فروشخوبیهمدرنمایشگاههایمشهد، قشمواصفهانداشتهاست.

■ سوئیسیهابهدنبالگردشگرانایرانی

بـــه گفته «یوجینو جناتـــزی» نماینده ســـازمان گردشگری ســـوئیس، این کشور برای نخســـتین بار است که در نمایشگاه تهران شـــرکت میکند. برای این کشـــور اروپایی، ایران و قزاقستان بازار نوظهوری اســـت. بـــه گفته او ســـال گذشـــته 4 هزار ایرانی به ســـوئیس ســـفر کردهانـــد. البته ایرانیهـــای زیـــادی در این کشـــور دیده نمیشوند. وقتی جناتزی تصمیم گرفت به ایران بیاید بســـیاری از دوستانش به او گفتنـــد که به ایران نرود امـــا در این چهار روز او مردمـــی دیـــده اســـت بـــا لبخند و آغـــوش باز. یـــک روز قبل از نمایشـــگاه ، تاریخ صفویه اصفهان را به تماشا نشسته است. میگوید وقتی به سوئیس برگردد به دوستانش خواهد گفت:«درباره ایران و ایرانیهـــا اشـــتباه میکنیـــد.» حضـــور ترکها در نمایشـــگاه بیشتر از کشورهای دیگر مشهود است. راهنمایان تور ایرانی که با آنها همکاری میکنند اما حرفهای تـــازهای میگویند. ترکهـــا به اصفهان و شیراز عالقه زیادی دارند. رد پای آنها در گیالن دیده شده. راهنمایان تور ایرانی از ترکهایی صحبت به میان میآورند که کویر ایران به مقصـــد جدیدی برای آنها تبدیل شـــده است. ترکیه ایها در فضای مجازی هم به دف نوازی زنان اصفهانی در نمایشـــگاه توجه نشـــان دادنـــد. آنها اصفهان را پایتخـــت ترکهای صفوی و ســـلجوقی معرفی کردند. ایـــن «دیدگاه ترکی» بـــه همان اندازه که تهدید اســـت میتوانـــد فرصتی باشـــد برای کشـــاندن گردشـــگران ترکیه به اصفهان و شیراز تا کمی متوازن نبودن گردشـــگری خروجی و ورودی از ایـــران به ترکیه به هم بخورد. ماکوییهـــا هـــم دارند کم کـــم به حضور در ایـــران متمایـــل میشـــوند. ارتبـــاط گردشـــگری ایران بـــا این شـــهر هم یک طرفه بود. یعنی فقط ایرانیها میرفتند. «ریپ سی مه تروســـیان» در غرفه کشور ارمنستان نشســـته است. او ایران شناسی خوانـــده و در زمینه گردشـــگری فعالیت میکنـــد. این خانـــم جوان در ارمنســـتان زبان ارمنی و موسیقی درس میدهد. آنها دانشجویان ایرانی زیادی دارند. تروسیان 20 دانشجوی رشته ایرانی دارد که به آنها پیانو و رهبری ارکستر را آموزش میدهد. خـــودش هـــم در قزویـــن درس خوانده، قصد داشت تا در دانشگاه شهید بهشتی در مقطع دکترا ادامـــه تحصیل بدهد که نشد بنابراین به ارمنستان برگشت. اعتقاد دارد کـــه ایرانیها بـــه دیدار از ارمنســـتان عالقهمند هستند. ســـرمایهگذار ایرانی که یک شـــهرک توریســـتی را در منطقه آزاد چابهار میســـازد از عالقه پاکســـتانیها و هلندیها برای ســـاخت دو هتل 5 ستاره خبر میدهد. «مهســـا جعفری» مسئول مالـــی این پروژه همچنیـــن از پیش خرید بخش مســـکونی آن توسط ایرانشهریها و ســـایر اهالی سیســـتان وبلوچستان خبر می دهد. او با توجه به اســـتقبال ســـرمایه گـــذاران ایرانی و خارجی احتمال میدهد پروژه زودتر از آنچه برنامهریزی کردهاند، ساخته شود.

■ گردشگریغذابهسبکایرانی

گردشگری سالمت هم آن چیزی نشد که بسیاری منتظر آن بودند اما گردشگری غذا بـــدون ســـالن شـــیک شـــماره 38A نمایشـــگاه، هـــم پرطرفدارتریـــن بخش نمایشـــگاه بود. خیابانهای نمایشـــگاه را

ناب آویشن گرفته است. آشهای محلی زمســـتان را به یاد میآورنـــد. غذای ایرانی براساس ذائقه و مزاج افراد در فصلهای مختلف طبخ میشود. چیزی که در طول چهل سال گذشته از روی سفرههای ایرانی برچیده شده و امروز به دنبال خشکسالی، کم آبی ...و دوباره به دنبال بازار از دســـت رفته است. گیاهان دارویی گیاهان کم آب بر و درآمد زایی هستند. آنها بهانهای برای گردشگری هستند همچنان که راهی برای جلوگیریازتخریبمنابعطبیعیهستند. چهاردههبایدمیگذشتتاگیاهاندارویی وسبکپایدارزندگیایرانیبهعنواننسخه نجات سرزمین نوشته شود. سرمایهای که در خیابانهای نمایشـــگاه گردشگری غذا ایرانی را به رخ مخاطبان میکشاند و مردم را ساعتها در صف نگاه میدارد. بخشی که باید روی آن برنامهریزی داشـــت. جای کباببناب،شیشلیکطرقبه،دندهکبابو خالل بادام کرمانشاه ...و خالی است.

■ سوپرمارکتگردشگریحالدرلندن

غرفـــه گردشـــگری حـــالل شـــاید پرسؤالترین غرفه گردشگری نمایشگاه باشـــد. هر ایرانـــی مســـلمان میخواهد بداند در یک کشـــور اســـالمی گردشگری حالل زیره به کرمان بردن اســـت؟ «رضا صادقـــی» مدیـــرکل اموربینالملل یک مؤسســـه بینالمللی گردشـــگری حالل میگویـــد: گواهینامـــه گردشـــگری حالل بـــه معنـــای کیفیت ســـالمت و حاللیت محصـــوالت و خدمـــات گردشـــگری اســـت. این مفهوم بومـــی او از گواهینامه گردشـــگری حـــالل اســـت. او از وجـــود ســـوپرمارکتهای گردشـــگری حـــالل در لنـــدن خبر مـــی دهد کـــه درصد قابل توجهی از مشتریان آن را غیرمسلمانها تشکیل میدهند. به گفته صادقی حدود 002آرم و برند حالل در جهان وجود دارد. تایلند، کره و ژاپن بیشترین تقاضا را برای گواهینامه گردشـــگری حالل دارند چون میزبان تعداد بسیار زیادی از گردشگران کشورهای مســـلمان و عرب هستند. او از تقاضای زندانیان مسلمان در زندانهای فرانســـه برای غذای حالل حرف میزند و میگوید:«براســـاس قوانین مســـئوالن زندانهای فرانسه موظف به تهیه غذای حاللبرایآنهاهستند.»

«یوجینوجناتزی» نمایندهسازمان گردشگریسوئیس، این کشور برای نخستین بار است در نمایشگاه تهران شرکت میکند. برای این کشور اروپایی، ایران و قزاقستان بازار نوظهوری است. به گفته او سال گذشته 4هزار ایرانی به سوئیس سفر کردهاند. البته ایرانیهای زیادی در این کشور دیده نمیشوند.وقتی جناتزی تصمیم گرفت به ایران بیاید بسیاری از دوستانش به او گفتند که به ایران نرود اما در این چهار روز او مردمی دیده است با لبخند و آغوش باز