درخشش ظریف در نشست مونیخ
کنفرانــس امنیتــی مونیــخ یکــی از مهمتریــن نشســتهای جهانــی در زمینــه امنیــت بینالمللی و منطقــهای و فرصت مغتنمی اســت برای کشــورهای مختلف که دیدگاههای خودشان را برای مخاطبان آن و نیز ملتهای جهان تشــریح کننــد. وزیر امور خارجه کشورمان نیز از این فرصت بخوبی استفاده کرد.
هشت نکته اساسی و مهم در سخنرانی آقای ظریف مطــرح بــود. نخســت آنکــه او تأکیــد کرد که شکســت ســیطره داعــش به معنــای پایــان یافتــن افراطگرایی نیست. زیرا این ایدئولوژی هنوز نفرتافکنیاش را در منطقه ادامه میدهد. دوم اشــاره به این نکته بود که خواست ایران ایجاد یک منطقــه قوی اســت و به دنبال هژمون شــدن نیســت. بنابرایــن او تأکید کرد که ایران به دنبال همکاری منطقهای است و نه تسلط بر منطقه از نوع اسرائیل و امریکا که برخی از کشورهای منطقه آن را پیگیری میکنند.
نکتــه ســوم ســخنرانی ظریف ایــن ســخن او بود که صلــح فراگیــر و تأمین امنیت در منطقه در ســایه تالش جمعی به دســت میآید که میتواند تأمین کننده امنیت نسلهای آینده باشد.
نکتــه چهــارم این بود کــه او یادآوری کــرد قدرتهای نظامــی در منطقه از دیربــاز به دنبال پیروزی در جنگ بودهاند. امــا آنها پیروزی در صلح را نادیده گرفتهانــد. نکته ظریفی که نشــان مــیداد قدرتهای فرامنطقــهای در منطقه غرب آســیا هیــچ گاه راهبردی برای پیــروزی در صلح نداشــتهاند و این نقطه ضعف آنها در اجرایی کردن شعارهایشان برای تأمین امنیت و توجیه حضور مداخلهجویانهشان در این منطقه بوده است.
ظریــف همچنیــن از نیاز منطقه غرب آســیا بــه یک ســاختار امنیتی جدید ســخن گفت. او حداقل ســه وجه این ســاختار امنیتی را توضیح داد. همکاری کشــورهای منطقــه بــرای ایجــاد یــک منطقــه قــوی و اتکا بــه تــوان حاصل از همکاری به جای اتکا به توان نظامی کشــورهای خارج از منطقه، حضور همه کشــورهای کوچک و بزرگ فارغ از اختالفــات تاریخی در این نظم منطقهای و واقــع بین بودن رهبران همه کشــورهای منطقه و پذیــرش تفاوتهای موجود در قالــب حفظ احترام متقابل ســه وجهی هســتند که در ســخنرانی وزیر امور خارجه کشورمان مورد تأکید قرار گرفت.
نکته ششــم تأکید براین بود که به جای شکلگرایی و ائتالفهای شکلی به دنبال شبکهســازی امنیتی باشــیم. مفهوم این پیشــنهاد این است که کشورها با انعقاد قراردادهای مشــترک یک شــبکه همکاری امنیتــی را بنیان بگذارند. هفتمیــن فــراز قابــل توجه ســخنرانی ظریــف طرح مجدد پیشــنهاد تشــکیل مجمــع گفتوگــوی منطقــهای بود با این اشــاره که او این پیشــنهادها را ســال گذشته نیز مطرح کرد اما متأسفانه همچنان بی پاسخ مانده است. حال آنکه پس از برجام کشــورهای منطقه خلیج فارس میتوانســتند به جای فرو رفتن در نگرانیهــای بیهوده برای عواقب منطقهای برجام، پای گفتوگو بنشــینند و بــا طــرح تضمینهــای امنیتی متقابل بــه نگرانیهای خود و افتــادن در دام رقابتهای تسلیحاتی پایان دهند.
آخرین نکتهای که از ســخنان آقای ظریف اســتخراج میشــود، این موضوع اســت که به جای تأکید بر تضاد منافع، تفاوتها را به رســمیت بشناســیم و به سمت اجرای اقدامات اعتمادساز حرکت کنیم. سخنانی که اگر مورد توجه قرار گیرد، میتواند به نقطه عطفی برای همکاری منطقهای، پایان دادن به مداخله قدرتهای فرامنطقهای و ایجاد جنگ و درگیری بیشتر در منطقه تبدیل شود.
در مجموع با توجه به مواضعی که با شدت و ضعف از سوی برخی مقامهای شــرکت کننده در ایــن کنفرانس از جملــه مواضع ضد ایرانــی نتانیاهو و الجبیر مطرح شد، آنچه در سخنرانی وزیر امور خارجه کشورمان لحاظ شد، این بود که ظریف به جای آنکه یکایک آن مواضع ضد ایرانی را پاسخ دهد و سلبی برخورد کند، از موضع ایجابی سخنرانی کرد. نکاتی را مطرح کرد که نشاندهنده صلح خواهی و امنیت جویی ایران است و نشان داد که ایران راهکارهایی منطقی برای تأمین امنیت منطقه و جهان دارد و میتواند از آن دفاع کند.