نقد، آغاز بهبود و کارآمدی

در حالــی کــه برخــی نهادهــا و مســئوالن هــر گونــه نقــد از نهادهــای تحــت مســئولیت خــود را مســاوی با نقــد نظام میدانند،رهبرمعظمانقالب روزگذشــته در ســخنان خــود تأکید کردند که ممکن اســت برخی نسبت به ایشان هم نقدهایی داشــته باشــند. با این حال برخی مســئوالن اگر چــه در گفتــار از ضــرورت نقادی ســخن میگوینــد اما در عمل به گونهای رفتار میکنند که مشمول نقد شدن را نه برای خود که برای دیگران مناسبتر میدانند. بدتر از آن اینکه، برخی گاهی با خط قرمز سازیهای ناصواب، راه را بــر هر گونه نقد میبندند. اعتراضات دی ماه گذشــته در کشــور با وجود همه خســاراتی که بهدنبال داشــت شــاید از ایــن منظــر که چشــم و گــوش بســیاری از مســئوالن را

بــه واقعیــات موجــود بــاز کــرد، قابــل تأمل باشــد. کمتر مواقعــی بوده که یــک اجماع عمومی در بیــن کارگزاران نظام در اصل برای «شــنیدن صدای مردم» شکل گرفته باشد. شــنیدن صدای مردم و نقدپذیری در حقیقت، دو مقوله جدا از هم نیســتند و به تعبیــری مکمل و هم افزا هستند. مسئولی میتواند ادعای شنیدن حرف و صدای مردم را داشته باشد که دستگاه زیر نظر خود را مصون از اشتباهنداند. با این وصف بیراه نیســت اگر تأکیدات مسئوالن مختلف بر ضرورت شــنیدن صدای مردم را به فال نیک گرفت و در ادامه تأکید و یادآوری کرد که الزمه این مهم، پذیرش نقــد و مهیــا ســاختن فضــا بــرای نقــادی اســت. ناگفتــه پیداســت که این فضای مطلوب خــارج از چارچوبهای قانونی نخواهد بــود. وقتی رهبر معظم انقالب هم خود را مصــون از نقــد نمیداننــد، دیگــر حجت بــر کارگزاران

نظام تمام است. در این میان البته اغلب دولتها مورد توجه بیشــتر نقــادان بودهاند که بخشــی از این وضعیت هــم طبیعی اســت چــرا که بخــش عمــده امــور اجرایی کشــور بر عهده قوه مجریه اســت. اما مشــکل آنجاســت کــه نقد تنهــا به دولت محــدود میشــود حال آنکه دیگر نهادها و قوا هم باید نسبت به مسئولیتها و عملکردها پاســخگو باشــند. اتفاقــاً بهدلیــل همیــن تصــور و البتــه برخی مانع تراشــیها و خط قرمزســازیهای نادرســت، میطلبد که امروز نهادهایی بیشتر در معرض شفافیت و نقــادی قــرار گیرنــد کــه تاکنــون رســانهها به هــر دلیلی کمتر ســراغ آنهــا رفتهاند و همین شــرایط نیــز ابهامها و ســؤاالت متعــددی را در ذهــن مــردم ایجاد کرده اســت. پذیــرش نقد، آغاز روند بهبود و کارآمدی اســت و قاعدتاً نهادهایــی زودتر بهکارآمدی میرســند کــه نگاه بدبینانه و دفعی نسبت به منتقدان را کنار گذاشته باشند.