بر باد رفته؟
«ایران» از فراز و فرودهای «بیتکوین» گزارش میدهد
قطـــار بـــاال مـــیرود، ســـرعت میگیرد، باالتر میرود، ســـرعت بیشـــتر میشود، باالتـــر مـــیرود، در همان ســـرعت و در همان جـــای بـــاالی باالیی که ایســـتاده، بـــه دور میرســـد، میپیچـــد و آدمهایی که ســـوار این قطار تند مارپیچ هســـتند، جیغ میکشند. چهره هایشان ترسیده و در پس این تـــرس هیجان و لذت نهفته است. قطار با همان ســـرعت و از همان بـــاال، به ســـرازیری میرســـد، چهرههای ترســـیده حاال از شـــدت باد موهایشـــان هـــم به عقب رفتـــه و با هیجـــان و ترس بـــه پایین زل میزنند، صندلی هایشـــان را محکمتر میچســـبند و جیغ میزنند. قطار آنقدر میپیچد و آنقدر باال و پایین میرود تا دســـت آخر به یک مکان امن میرســـد و در مســـیر مســـتقیمی پیش مـــیرود و مســـافران، پیـــاده میشـــوند. این یـــک «رولر کاســـتر» واقعی اســـت؛ خبرگزاری اسپوتنیک برای توصیف آنچه طی یکی دو هفته گذشته در بازار یک ارز دیجیتـــال میگذرد، از تیتر «رولر کاســـتر بیت کویـــن» اســـتفاده میکنـــد. چیزی کـــه در شـــهربازیهای ایران هـــم بدون آنکه با نمونههـــای خارجی قابل قیاس باشـــد، با عنوان ترن هوایـــی وجود دارد. در ایـــن بازار، همه چیـــز مانند یک بازی ترن هوایی در شـــهربازی میماند؛ مدام باال و پایین، پیچهـــای خطرناک، ترس، جیغ و وحشـــت و البته لذت ناشی از این هیجانات. سرمایهگذاران بیت کوین هم حاال درســـت در چنین شـــرایطی زندگی میکنند.
آنهـــا روی یـــک ارز اینترنتـــی سرمایهگذاری کرده اند؛ پولی که نیست، پشـــتوانهای کـــه بـــرای آن وجود نـــدارد، نهدیده میشـــود، نه قابل لمس اســـت، نه اصـــ ًال در هیچ کجای دیگـــری بجز در خطـــوط فیبـــر نـــوری وجـــود دارد. بیت کوین، یکـــی از ارزهـــای اینترنتی اســـت کـــه هیچ واقعیتی نـــدارد اما در حقیقت ارزش هـــر یک عدد از آن به ۰۲ هزار دالر هم در دو ماه گذشـــته رســـیده بود. بیت کوین، عجیب ترین پدیـــده این روزهای بازارهای جهان اســـت، یک روز ۰۲ هزار دالر ارزش دارد و چند روز بعد، ارزش آن ۱۱ هزار دالر میشود. یک ماه بعد به زیر ۹ هزار دالر هم سقوط میکند و دوباره به محـــدوده ۰۱ هـــزار دالری برمیگردد. به هر حال روی هیچ قیمتی از آن نمیشود حســـاب خاصی باز کـــرد. وال اســـتریت ژورنـــال درباره منطق باال و پایین شـــدن ناگهانی قیمـــت بیتکوین نوشـــته بود: «بهســـادگی. بهدلیل عرضه و تقاضا. در حال حاضر مردم بیت کوینهای زیادی میخرند و ۷.۶۱ میلیون سکه را به ارزش ۹8۱ میلیـــارد دالر معاملـــه کردند. کف ارزش بیت کوین صفر است. هیچ بانک مرکزی از آن حمایـــت نمیکند و ارزش دارایـــی خالصی نـــدارد. تنهـــا کاالیی که خود ارزش داشـــته طال بوده که از هزاران سال گذشته با ارزش بوده است.»
■ چرا قیمت بیتکوین سقوط کرد؟
بیتکوین فراز و نشیبهای زیادی را در سال ۷۱۰۲ پشت سر گذاشت و همین هم باعث شد که بیم و امید زیادی همراه فعاالن این بازار مجازی برای سال 8۱۰۲ باشـــد. سیانبیســـی چند وقـــت قبل، پیشبینـــی جالبی از قیمـــت بیتکوین داشـــت که بسرعت به واقعیت پیوست. این رسانه نوشته بود: «ارزش بیت کوین میتواند در ســـال 8۱۰۲ بـــه ۰۶هزار دالر برســـد اما افت شـــدید قیمت مجدد در راه اســـت.» جولیان هوســـپ، کارآفرینی در حـــوزه ارزهـــای دیجیتالـــی میگویـــد هنوز رشـــد ارزش بیت کوین تمام نشده اما قبل از آن با یـــک روندنزولی رو به رو خواهد شد.
هوسپ، مؤســـس شـــرکت تن اکس اســـت؛ شـــرکتی کـــه درتـــالش اســـت معامالت پولهای دیجیتالی را آسانتر کند. او به ســـی ان بیسی میگوید:«من فکـــر میکنـــم شـــاهد افزایـــش ارزش بیتکویـــن تا ۰۶ هـــزار دالر خواهیم بود. اما از طرف دیگـــر پیشبینی میکنم که بـــازار شـــاهد بیت کویـــن ۵ هـــزار دالری نیز باشـــد. اما سؤال اینجاســـت که کدام اول اتفـــاق میافتد؟منتقدانی که از نظر علمـــی جایـــگاه باالیی دارنـــد و چندین دولـــت رســـمی در خصـــوص خطـــرات ســـرمایهگذاری در پولهـــای دیجیتالـــی هشدار دادند و گفته میشود که احتمال افت قیمت این پـــول بیشتر از افزایش ارزش آن اســـت، آنهـــا معتقدنـــد هیچ عاملی ارزش این ارز را تعیین نمیکند.» اما ســـناریوی افـــت ارزش، زودتر اتفاق افتـــاد و ارزش بیتکوین به کانال ۷ هزار دالری هـــم رســـید. بر اســـاس گـــزارش بیزینس اینسایدر، بازار ارزهای دیجیتال اوضاع نامساعدی را از ابتدای سالجاری تاکنون پشـــت ســـر میگذارد که بیشتر از قوانین ســـختگیرانه بعضـــی دولتها و واکنشهای چندی از کشورهای آسیایی ضربه خورده است. ارزش بیت کوین در حال حاضر به کمتر از نیمی از اوج ارزش آن در ماه دســـامبر که بیشـــتر از ۹۱ هزار دالر بود، رسیده است. رکود هفته گذشته به ســـبب اعالمیههای بانکهای بزرگ در ممنـــوع کردن اســـتفاده از کارتهای اعتبـــاری این بانکها بـــرای خرید بیت کویـــن و دیگـــر ارزهای دیجیتال اســـت. در ایاالت متحـــده، JPMorgan Chase، Bank of America و Citigroup ایـــن ممنوعیـــت را اعالم کردهانـــد و احتمال میرود کـــه Lloyds Banking Group در انگلیس هم این کار را انجام داده باشد.
پـــس از انتشـــار ایـــن گزارشهـــا، اطمینان حاصل شـــده که چین در حال برنامهریـــزی بســـتن وب ســـایتهای مربوط بـــه ICOs و انواع دیگر معامالت ارزهـــای دیجیتال اســـت. مطابـــق اخبار منتشر شده در South China Morning :Post برای جلوگیـــری از خطرات مالی، دولـــت چین اقدامـــات الزم برای حذف سیســـتم عاملهای مرتبط با مبادله ارز مجـــازی یـــا ICOs را لحـــاظ خواهد کرد. همچنیـــن بـــر اســـاس گـــزارش رویترز، به نظر میرســـد دولتهای بســـیاری از کشـــورها بـــا بیت کوین ســـر ناســـازگاری دارند. بهعنـــوان نمونه به گزارش رویترز دولت هندوستان چندی قبل اعالم کرده بود کـــه تصمیمی بـــرای قانونـــی کردن بیـــت کوین بهعنـــوان یک پـــول رایج در این کشـــور ندارد. برخی بر این باورند که یکی از اصلیترین دالیل ســـقوط قیمت بیتکویـــن اعالم مقامـــات هندی مبنی بر اقـــدام بـــرای قانونمند کردن بیشـــتر معامالت بیتکوین در این کشور است. وزارت اقتصاد هند روز پنجشـــنبه اعالم کـــرد کـــه ارزهای مجـــازی در این کشـــور غیرقانونی بوده و دولت این کشور قصد دارد معامـــالت آنهـــا را بـــه طـــور کامل متوقف کند. همچنین گمرک کره جنوبی در بیانیـــهای اخیـــراً اعالم کـــرد ۵.۷3۶ میلیـــارد وون معـــادل ۶۹۵ میلیـــون دالر مبادلـــه غیرقانونـــی ارز خارجـــی را شناســـایی کرده که با اســـتفاده از ارزهای رمزپایه صورت گرفته بود.از ســـوی دیگر فیـــس بـــوک نیـــز چنـــد روز قبـــل اعالم کرده بود که بهدلیل سیاســـتهای خود علیـــه بازاریابهای فریبـــکار قصد دارد تبلیغات مرتبط بـــا ارزهای دیجیتالی را مسدود کند، البته این کمپانی افزوده بود این تصمیم موقتی خواهد بود.
■ «احساس ثروت» و رشد اقتصادی با بیتکوین
رشـــد ارزش بیتکویـــن میتوانـــد
3.۰درصد به رشد تولید ناخالص داخلی ژاپن اضافه کند. دو تحلیلگر ژاپنی بر این باور هستند که «تأثیر ثروت» بر دارندگان و صاحبـــان ژاپنـــی بیت کویـــن بهعنوان عامـــل محرکـــهای قـــوی بـــرای افزایش مصـــرف آنهـــا و بـــاال بـــردن هزینههای مصرفـــی عمل میکنـــد که تأثیـــر قابل توجهی بر تولید ناخالـــص داخلی ژاپن دارد.
ایـــن تحلیـــل جالبی اســـت چـــرا که عمـــده تحلیلگـــران و اقتصاددانـــان اینطـــور فـــرض میکنند کـــه بیتکوین هم در کل بازار سرمایهگذاری دنیا سهم اندکی دارد و هم بـــرای آنکه بتواند روی
«اقتصاد واقعی جهان» اثرگذار باشـــد، بـــه مؤسســـات مالـــی متصـــل نیســـت. انـــدازه کل بازار ارزهای رمزنگاری شـــده در ۱3 دســـامبر ۰۶۵ ۷۱۰۲، میلیارد دالر بود. همچنین تنها ســـه شـــرکت از میان ۰۰۵ خـــرده فروش آنالیـــن برتر جهان، بیتکویـــن را بهعنـــوان وســـیلهای برای پرداخت پذیرفتهاند.
بـــا تمـــام اینهـــا، مؤسســـات مالـــی ســـنتی اخیـــراً اقـــدام بـــه آشـــنا کـــردن مشتریانشان با دنیای ارزهای رمزنگاری شـــده کردهانـــد. Cboe، CME و گلدمن ساکس مؤسســـاتی بودهاند که به سمت آینده شـــفاف بیتکویـــن و دیگر ارزهای