مذاکرات هستهای ریاض- واشنگتن؛ تالشی با هدف تغییر توازن قدرت در منطقه

عربستانسعودیبعدازتغییراتمربوطبهجانشینی با چالشهای زیادی درخصوص بحث انتقال قدرت به نسل جوان، انباشت مطالبات اجتماعی و سیاسی و حفظ و تثبیت موقعیت هژمونیک این کشور در نظام منطقهای و جهانی مواجهه بوده و هست. پاسخگویی به ایــن چالشهــا و بحرانها با توجه به ســاختارهای قانونــی، عرفی، رقابت منطقهای در ســطوح داخلی، توســعهای و روابــط خارجی عمالً در کانــون توجهات قرار گرفتــه و از طرف دیگر حساسیتها نسبت به اقدامات و رفتارهای این کشور را برانگیخته است. در کنار برنامه توســعه 2030 و رقابتهای منطقهای در یمن، سوریه، عراق و غیره یکی از موضوعاتی که اخیراً مورد توجه قرار گرفته اســت برنامه تأســیس نیروگاههای هســتهای این کشور با همکاری امریکاست. این اقدام را میتوان از دو جنبه مورد توجه قرار داد: -1 افزایــش رقابــت پرســتیژی بین کشــورهای مهم منطقــهای و برهــم خوردن موقعیت انحصاری رژیم صهیونیستی و خاورمیانه؛ نیاز داشتن دانش نظامی و غیرنظامی ظرفیت هســتهای. 2-آثار و پیامدهای این تصمیم بر افزایش سطح رقابتهای نظامی در خاورمیانه و تشدید آن. هر چند اطالعات منتشر شده حاکی از توافق عربستان و ایاالت متحده در ایجاد و راهاندازی نیروگاههای هستهای در این کشور و کاستن از اتکای عربستان به منابع انــرژی فســیلی اســت، اما به نظر میرســد ابعاد پنهانــی و ناپیدایــی در پس این تصمیم وجود دارد که میتوان آنها را در چند مورد خالصه کرد: الف: عربســتان ســعی دارد تا در این حوزه عقبماندگی خود را نسبت به ایران، ترکیه و حتی امارات جبران کند. ب: از بین بردن حساسیتهای رژیم صهیونیستی نسبت به این گونه اقدامات و برنامهریزیها. زمانی اسرائیل سرسختانه به این اقدامات واکنش نشان میداد و با آنها مخالفت میکرد، اما اکنون اتحاد نانوشتهای میان عربستان و اسرائیل در مواجهه با بقیه کشورها از جمله ایران رخ داده است. ج:ایاالتمتحدهدرصدداستتاازاشتیاقبرانگیختهشدهمنطقهاینهایتبهره را برده و مانع نفوذ فزاینده کشورهایی چون روسیه در این بخشها شود. زیرا عالوه بر منافع اقتصادی، باعث تحکیم پایگاه قدرت غرب در منطقه میشود. رهبران امریکا بخوبی واقفند که وقتی ترکیه بهعنوان متحد ناتو برای عقد ساخت نیروگاه با روسیه هیچ گونه تعللی نمیکند، به طور قطع، عربستان هم سیاست انتظار را پیشهنمیکند. د: عربســتان ســعی دارد بــا ایــن گونــه همکاریهــا با ایالــت متحــده در اتحاد و ائتالفســازی منطقهای در جبهه خود تالش کند، تالشی که با به قدرت رسیدن ترامپ گستردهتر و عمیقتر شده است. به طور کلی آثار و پیامدهای این تصمیم عالوه بر جنبههای اقتصادی، تکنولوژی اثرات اجتنابناپذیری بر ساخت امنیت منطقــهای، تــوازن قــدرت رقابتهای نظامیگــری و اتحادهــا و ائتالفهای آتی خواهدداشت.