جوانان در حفاظت از حیات وحش مشارکت کنند

تأکید سازمان ملل به مناسبت سوم مارس، روز جهانی حیات وحش

ارنستو چه گوارا میگوید: «بر بالشی که از مرگ پرندهها پر است، نمیتوان خواب پـــرواز دیـــد». امـــا همچنـــان بالشهای زیادی در سراسر جهان از پر و شکمهای زیـــادی هم از گوشـــت حیـــات وحش پر میشـــود! عاج و شاخ و پوســـت و دندان بســـیاری از گونههای جانـــوری نیز لباس و مبل و مجســـمه و زیرانداز و گردنآویز میشود تا بهعنوان کاالی لوکس و فانتزی توســـط عـــدهای از مردم مورد اســـتفاده قرار گیرد. نتیجه ایـــن هجمه بیرویه به حیات وحش و تنوع زیستی جهان، حاال آمارهای تکان دهنده ای است که نگرانی ســـازمانهای بینالمللی را برانگیخته ؛ اینقدر که اکنون ســـه سال است روز سوم ماه مـــارس 12( اســـفند) را بهعنوان روز جهانی حیات وحش نامگذاری کردهاند.

بـــر اســـاس اعـــام اتحادیـــه جهانی حفاظـــت از طبیعت در هـــر روز 96 فیل آفریقایی فقط بهخاطر عاجشـــان کشته میشـــوند، یعنـــی در هـــر 15 دقیقه یک فیل چنـــد تنی، قربانی تجارت ســـیاهی میشود که عواید حاصل از آن میلیونها دالر به جیـــب قاچاقچیان حیات وحش ســـرازیر میکند تا نهایتاً کاالهای لوکسی تهیه شـــود که قـــرار اســـت زینت بخش منازل ثروتمندان آســـیایی شـــود. فیل، کرگـــدن، شـــیر، پلنـــگ، زرافـــه، بوفالـــو، کروکودیل و دههـــا گونه جانوری دیگر در جهان وضعیتی مشـــابه فیلهـــا دارند. مواد مخدر، ســـاح، انســـان و حیوان! 4 تجارت ســـیاهی است که ســـازمان ملل متحد حامیان ایـــن تجارتها را در زمره بزرگترین مافیای جهان معرفی میکند و اکنون خواســـتار مبارزه دولتها با آنها شده است.

در ایـــران نیز هرســـاله شـــمار زیادی از گونههـــای جانـــوری از انـــواع پرندگان و پســـتانداران گرفتـــه تـــا خزنـــدگان و دوزیستان و ماهیها و حتی مرجانهای دریایی شـــکار و صید و قاچاق میشـــود. تازهترین آمارها حکایـــت از این دارد که هرساله حدود یک میلیون پرنده مهاجر فقط در مازندران در ســـه تاالب ازباران، ســـرخرود و فریدونکنار ساخی و در بازار فریدونکنار بهفروش میرســـد. یعنی از ابتـــدای فصل پاییـــز تا آخر زمســـتان به ازای هـــر روز عددی معادل 5500 پرنده وحشـــی از انـــواع مرغابیهـــا و غازهـــا و فامینگوها ...و کشـــته و بـــرای فروش در بـــازار عرضه میشـــود. روزنامـــه گاردین چـــاپ انگلیس نیـــز اخیراً با انتشـــار این گزارش از تاش نافرجام مسئوالن برای مهار این تجارت سودآور در شمال ایران که نســـل بســـیاری از گونههـــای در خطر انقراض ایران را تهدید میکند خبر داده اســـت، اما در این میـــان محبت خانی، فرمانـــده یگان حفاظت محیط زیســـت کشور، شـــمار پرندگان مهاجر شکار شده در ایـــران را تـــا دو میلیون هم بـــرآورد و اعام کرده اســـت. با این حال این فقط گوشـــهای از تجـــارت حیـــات وحـــش در کشـــورمان اســـت، شـــکار قوچ و میش و کل و بـــز و انواع گوزنهای ایران تا شـــکار خرس و پلنگ و حتی یـــوز ایرانی! حتی آخرین بازماندههـــای جمعیت کوچک و محدود یوزپلنگهای ایران نیز از گزند قاچاقچیان در امان نمانده و هر آنچه در خلیج فارس و هوبرههای ایرانی از دیگر اقـــام قاچاق حیات وحش ایران اســـت که چندسالی است شـــدت گرفته است. در جریـــان آخرین کشـــف محمولههای قاچـــاق حیات وحـــش در کشـــور، اخیراً یـــک محمولـــه بـــزرگ بـــال کوســـه در آبهـــای سیســـتان و بلوچســـتان از یک لنج باری کشـــف و توقیف شد. بر اساس اعام مدیرکل محیط زیســـت سیستان و بلوچســـتان، این محموله شامل 1600 کیلوگـــرم بود کـــه این بالههـــا متعلق به 1400 کوســـه بودنـــد که به احتمـــال زیاد از خلیـــج فارس صید و ســـاخی شـــده بودند. در همین زمان سایتهای خبری استان بوشـــهر تصاویری از صدها کوسه در سواحل بوشهر منتشر کردند که نشان میداد تعداد زیادی کوسه بعد از بریده جهانـــی گونههـــای در معـــرض خطـــر انقراض گیاهی و جانوری ،CITES برای جلب توجه دولتهای جهان به اوضاع حیات وحش، برای نخستین بار دوسال قبل پیشـــنهاد نامگذاری چنین روزی را در تقویم زیســـت محیطی جهـــان داد و سازمان ملل متحد نیز با پذیرش این امر روز 3 مارس را بـــه این عنوان نامگذاری کرد.

به قاچاق حیات وحش پایان دهیم

«بیایید بـــرای حیات وحـــش متحد شـــویم، تنوع زیســـتی را حفظ کنیم و به قاچاق پایان دهیم.» این بخشـــی از پیام دبیـــرکل ســـازمان ملل متحد بـــرای روز جهانی حیات وحش به جهانیان است. شـــعار امســـال روز جهانی حیات وحش نیز «گربههـــای بزرگ، شـــکارچیانی در معـــرض تهدیـــد اســـت»؛ گربههایی که هنوز 8 تای آنها در ایران زیست میکنند امـــا نفسهای آخرشـــان را میکشـــند و شاید تا کمتر از 10 سال دیگر نشانی از یوز در ایران باقی نماند.

با گنجاندن این روز در تقویم رســـمی سازمان ملل، اکنون مجامع بینالمللی ســـه هدف مختلـــف را دنبـــال میکنند. نخست آنکه با یادآوری از گونههای زیبا و متنوع گیاهی و جانوری جشـــنی برگزار شـــود. ارتباط بین جمعیتهای انسانی و حیاتوحش در سراســـر جهـــان مورد یـــادآوری قرار گیـــرد و در نهایت، آگاهی عمومـــی افزایش یابـــد تـــا از این طریق ضمـــن اقدامی عاجـــل بـــرای مقابله با جرایم حیاتوحش از اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیســـتمحیطی این فســـاد کنفرانس اعضا ســـایتیس (کنوانسیون تجـــارت جهانی گونههـــای در معرض خطـــر انقراض گیاهـــی و جانـــوری) در آفریقـــای جنوبی، نخســـتین قطعنامه روز جهانـــی حیـــات وحـــش بـــا عنوان «مشـــارکت جوانـــان» در حفاظـــت از حیات وحش تصویب شد. سازمان ملل سال گذشته در روز جهانی حیات وحش تاش کرد تـــا جوانان جهان را تشـــویق کند که بـــا هم در زمینه رفـــع تهدیدات اصلی حیـــات وحش از قبیـــل مواردی چون تغییرات زیســـتگاه یا بهرهبرداری بیرویه کوشش کنند تا هر تغییر مثبتی کـــه میتوانند ایجـــاد کننـــد. از اینرو به جهانیان اعـــام کرد «امروز کاری انجام بده بـــرای کمک به حفاظـــت از حیات وحش جهان» که فردا دیر است.