باید در سیاستهای رسانه ای تجدیدنظر کنیم
وزیــر ارتباطات و فناوری اطالعات در گفت و گو با «ایران»:
تلگرام محبوبترین پیامرسان اینترنتی کاربران ایرانی، در زمســـتان سال جاری روزهای پرفراز و نشـــیبی را پشـــت ســـر گذاشت تا آنجا که بهدلیل ناآرامیهای پیش آمده این شـــبکه اجتماعی فیلتر و در کمتـــر از ۵۱ روز در حالی که عدهای بر فیلتر ماندن آن پافشاری داشتند رفع فیلتر شـــد. اما نکته مهـــم در خصوص تازهتریـــن فیلتر صورت گرفتـــه این بود که برای نخســـتین بار رئیس جمهوری و همچنیـــن وزیر ارتباطات در مقایســـه با دولتهای گذشـــته به صورت شفاف و صریح در خصوص دلیل فیلتر شدن یک سرویس پاســـخگو بودند و در عین حال تمام تالشها صورت گرفت تا در کمترین زمان رفع فیلتر این شبکههای اجتماعی انجام شود. ■ رسانهها باید آزادی عمل داشته باشند
گفتنی اســـت در زمان فیلتر شـــدن تلگـــرام و اینســـتاگرام وزیـــر ارتباطـــات بهصـــورت مشـــخص در شـــبکههای اجتماعـــی خـــود اعـــالم کـــرد کـــه این فیلترینـــگ موقـــت اســـت و حتـــی از کســـب و کارهایـــی کـــه در راســـتای این فیلترینـــگ دچار ضرر هم شـــده بودند نیز عذرخواهـــی کرد؛ کاری کـــه به نوبه خود کار تحســـین برانگیزی بود چرا که در زمان فیلتر شـــدن شبکههایی مانند توئیتـــر و فیـــس بـــوک هیچ مســـئولی نهتنها عذرخواهی نکرد حتی دلیل این محدودیت نیز اعالم نشد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطالعات در پاســـخ به این سؤال که آیا امکان داشت در ســـالهای گذشـــته به نحـــوی جلوی فیلتر شـــبکههای اجتماعی نظیر فیس بوک و توئیتر را گرفت به «ایران» گفت: چون مـــن در آن مقطع زمانـــی نبودم، نمیدانـــم چه تصمیمی میتوانســـت اتخاذ شـــود تا جلوی فیلتر این شبکهها گرفته شـــود. چرا که هر اتفاقی شـــرایط خاص خودش را دارد. در شرایط فعلی کســـب و کار و زندگـــی مردم وابســـتگی بسیاری به شـــبکههای اجتماعی دارد. ممکـــن اســـت در آن مقطـــع زمانـــی مســـئوالن چـــارهای جـــز گرفتـــن ایـــن تصمیم نداشـــتند اما بایـــد توضیحات الزم بـــرای این تصمیم هـــم اعالم می شـــد و در حال حاضر هم کسانی که این سرویسها را فیلتر کردند حضور دارند و باید پاسخگو باشند.
جهرمی با اشاره به اینکه به نظر من نیاز است که ما در سیاستهای رسانهای خودمـــان تجدیـــد نظر کنیـــم گفت: در زمینه استفاده از پیام رسانهای داخلی بایـــد فرهنگســـازی و اطالعرســـانی صورت بگیرد کـــه اســـتفاده از این پیام رســـانها با توجه به زیرساخت هایی که در کشـــور ایجاد شـــده چـــه مزیت هایی بـــرای کاربـــران بهدنبـــال دارد، چـــرا که اعتقاد شخصی بنده در موضوع رسانه، این است که رسانهها باید آزادی عملی بیشتری داشته باشند.
جوانترین عضـــو کابینـــه دولت در ادامه افزود: یکی از نکات منفی تلگرام هم همین موضوع است. ما همه مردم کشور را جمع کردهایم در فضای بسته و همه کسانی هم که میخواهند با مردم صحبت کننـــد را به این فضـــا آوردهایم اما افـــکار جهانـــی تحت تأثیـــر تلگرام نیســـت چرا که محیطش بسته است و همـــه مردم دنیا هم عضو آن نیســـتند. اما افکار جهانی تحت تأثیر اتفاقاتی که در توئیتر رخ می دهد، هستند. به اعتقاد من شـــیوه و سیاست رســـانه ای ما نیاز به بازنگـــری دارد. البته وزارت ارتباطات متولی سیاستگذاری رسانهای نیست به همین خاطر هم می گویم نظر شخصی من این است.
وزیر ارتباطات در پاسخ به این سؤال کـــه آیا همین سیاســـتگذاری رســـانهای باعث شده به این شدت تلگرام در کشور مورد استقبال قرار بگیرد و هر تصمیمی در خصـــوص آن بـــا حساســـیتهای بســـیاری همـــراه باشـــد گفـــت: چـــون محدودیت رسانهای داریم این پلتفورم پیام رســـان تبدیل به پلتفورم رسانهای شده است. این در حالی است که این دو مقوله از یکدیگر جدا هستند و به همین علت در هیچ جای دنیا به این شدت به یک پیام رسان توجه نمی شود. ■ آیا «ایتا» جایگزین «تلگرام» میشود
شایعه در خصوص شبکه اجتماعی تلگرام، چـــه در زمان فیلتـــر و چه بعد از رفـــع فیلتر بشـــدت داغ بـــود و یکی از ایـــن اخبار، مربـــوط به ایجـــاد یک پیام رســـان بومی با امکانات مشـــابه تلگرام بود. تـــا آنجـــا که حتـــی گفته شـــد قرار است شـــبکه اجتماعی تحت نام «ایتا» بزودی جایگزین تلگرام شود. اما خیلی زود مرتضـــی موســـویان، رئیـــس مرکز رســـانههای دیجیتال نسبت به این خبر واکنـــش نشـــان داد و اعالم کـــرد: ایجاد یک پیام رسان بومی با امکانات مشابه تلگـــرام بـــا قابلیتهای مناســـب برای کسب و کارهای اینترنتی صحت دارد اما این مســـأله که قرار است این پیام رسان داخلی جایگزین تلگرام شـــود به هیچ وجه صحیح نیســـت؛ در حقیقت مرکز رســـانههای دیجیتال هیـــچ وقت اعالم نکرده اســـت که این پیام رسان بومی با قابلیتهای متعدد و مشابه تلگرام قرار است جایگزین تلگرام باشد.
وزیـــر ارتباطـــات در همیـــن راســـتا در پاســـخ بـــه ایـــن ســـؤال کـــه آیـــا قرار اســـت «ایتا» بزودی جایگزیـــن تلگرام شـــود گفت: بهعنوان وزیـــر ارتباطات و همچنیـــن فردی کـــه در فضای مجازی حضور فعالـــی دارم باید بگویم تاکنون اسم این پیام رسان داخلی را نشنیدهام.
جهرمی در ادامه افـــزود: طبیعتاً ما خدمـــات دولت الکترونیـــک، پرداخت بانکـــی ...و را نمیتوانیـــم روی یـــک پیامرســـان خارجـــی ببریـــم. اما بحث
رسانه کمی متفاوت است. اگر قرار باشد تنها پیام رسان کار رساندن پیام ساده را انجام بدهد باید گفت پیام رســـان های داخلی ما این ظرفیت را دارند و این کار خیلی پیچیدهای نیست. اما وقتی انتظار دارید یک پیام رسان تبدیل به رسانهای شود که با گذاشـــتن یک مطلب در یک لحظه ۰۰۵ هـــزار نفـــر آن را ببینند این قطعاً حوزه کاریاش رسانه است.
وزیر ارتباطات در ادامه افزود: توجه بـــه این نکتـــه بســـیار اهمیـــت دارد که حوزه پیام رسان و رسانه را باید تفکیک و مشـــخص شـــود به نوعی کـــه عرصه
پیامرســـان باید داخلی باشـــد و عرصه رســـانه بینالمللـــی کـــه ما هـــم در آن حضور مؤثر داشته باشیم که با توجه به این نـــکات میتوانیم منطقی به نتیجه برسیم.
جهرمـــی با اشـــاره بـــه اینکـــه توجه داشـــته باشـــید در ایـــران بهدلیـــل محدودیت برخی شبکههای اجتماعی، مفهوم پیامرســـان و رســـانه یکی شـــده است گفت: در این شرایط اگر سؤال شود که آیا میشـــود جایگزینی برای تلگرام داشـــت بنـــده میگویم در بخـــش پیام رســـان بله اما در خصوص رســـانه باید
گفت در صورتـــی امکان جایگزینی یک پیام رسان داخلی به جای تلگرام امکان پذیر است که در الیه رسانه به جنبههای بینالمللی آن هم نگاه شود.
وزیـــر ارتباطـــات در ادامـــه افـــزود: تلگرام امروز به یک رســـانه تبدیل شده و به هیـــچ وجه بحثهای پیامرســـانی آن مورد توجه نیســـت. کارکرد تفاوت را هم اگر میخواهید ببینید واتس اپ یک پیامرسان است اما تلگرام در مقابل آن یک رسانه است. متن کامل این گفتوگو را در ســـالنامه نوروزی«ایران»بخوانید