جایگزین کردن حوزهها به صالح نیست!

بهــروز ســپیدنامه شــاعر و پژوهشــگر توانمنــد ایامــی نامــی آشــنا بــرای دوســتداران شــعر و ادبیات اســت. او که افزون بر فعالیت فرهنگی و ادبی در زمینه تألیف و ترجمه کتب ادبی هم فعالیت دارد، سال ۴۶۳۱ در آزمون ورودی مراکز تربیت معلم پذیرفته شد و سال ۶۶۳۱ با اخذ مدرک فوق دیپلم علوم اجتماعی و بهعنوان دانشجوی ممتاز از مرکز تربیت معلم شهید اشرفی اصفهانی روانه تدریس برای فرزندان محروم دیار خود شد. او به مدت ۲ ســال در روســتای «کان گنبــد» بــه تدریس پرداخــت و در کنار تدریس با انجــام فعالیتهای هنری و فــوق برنامــه زمینههــای پــرورش اســتعدادهای دانشآمــوزان روســتایی را فراهــم کــرد. ســپیدنامه دارای مدرک خوشنویســی از انجمــن خوشنویســان ایران هم اســت. او پس از پذیرفته شــدن در کنکور سراسری، به دانشــگاه عامــٔه طباطبایــی راه یافــت تــا در رشــتٔه علــوم اجتماعــی گرایــش پژوهشــگری تحصیات خود را ادامــه دهــد. ســپیدنامه در تمــام ایــن ســالها کنــار تحصیــل توانســت بــه عنوان یکــی از شــاعران و مترجمان اثرگــذار ده ٔه هفتاد نام خود را در جریان شــعری ایران مانــدگار کند. ناگفته نماند که ســپیدنامه از معدود شــاعران ایامی اســت که شــعر و غزل ایــام را در ده ٔه هفتاد به عاقه مندان معرفی کرد. این شــاعر شــیرین ســخن پس از اخذ مدرک دکتری در رشــته جامعهشناســی فرهنگی بهعنوان هیأت علمــی در دانشــگاه ایام بــه تدریس و پژوهــش اشــتغال دارد. از زمین بــاران (مجموعه شــعرپایداری) و عشــق ایــن ماه ســرگردان (مجموعه غــزل ۱)، ویرگــول (مجموعــه مقــاالت اجتماعــی فرهنگــی۱)، چرخش ایدئولــوژی (مجموعــه مقاالت اجتماعــی فرهنگی ۲)، عقیــق و ارغوان (مجموعــه شــعر آیینــی)، حنجرههــای بیدار(ترجمــه شــعر مقاومــت بینالملل اســامی)، صبح نقرهای (مجموعه شــعر فرهنگیان)، زمزمه محبت (مجموعــه خاطرات دانشآموزی)، نگاه نــو (مجموعه مقاالت بررســی تحلیل شعر فارســی ایام با همکاری سید مالک صادقیان) ...و ازجمله آثار این هنرمند اســت. کســب عنوان پژوهشــگر برتر اســتان در ســال ۷۷۳۱، کسب عنوان پژوهشگر نمونه در سال ۲۸۳۱، نفر اول شعر دانشجویان سراسر کشور در سال ۱۷۳۱ تنها گوشهای از کارنامه درخشان فعالیتهــای اوســت. با ســپیدنامه گفتوگویــی انجام دادیم تا بیشــتر درباره فعالیتهای اخیر و آثار تازهاش بدانیم.

■ کمی از آثار و دلمشغولی تان برایمان بگویید. بعــد از آخریــن مجموعــهای که چاپ کردم بیشــتر وقــت و فعالیتم را برایًکارهای پژوهشــی گذاشتم اما همچنان شعر هم میسرایم. البته فعــا قصدی برای چــاپ کتاب ندارم و منتظر هســتم آثــارم در حوزه ترجمه کامل شود و سرودههای خودم که یک مجموعه غزل و دوبیتی اســت ویرایــش کنــم و بعد بــه چاپ و نشــر فکر کنــم. در حــال حاضر ســرودههای تــازهام را در فضای مجازی و کانال شــخصی ام میگذارم تا آثار جدید ســریعتر به دست مخاطبان برسد. با این کار هم ارتباطم بــا مخاطبان برقرار اســت و هــم جاذبههــای تصویری به بیشــتر دیده شــدن کارهــا کمک میکند. فکر نمیکنم ســال ۷9 هــم بتوانم آثارم را به چاپ برســانم؛ بشــدت به کارهای پژوهشی دانشگاه مشغول هستم و چــون ایــن پژوهشها مربــوط به رشــته تحصیلیام جامعه شناســی فرهنگی اســت جمعآوری شــعرهایم در اولویت بعــدی کارهایم قرار میگیرنــد. اما جزو دغدغههای ذهنیام اســت که درخصوص جامعه شناســی ادبیــات پژوهشــی انجام دهم کــه خألاش در میــان آثار حوزه ادبیــات حس میشــود. در میــان آثار دیــدهام که هم دربــاره ادبیات و هم جامعه شناســی آثار پژوهشــی خوبی داریم امــا کتابی درخصوص جامعــه شناســی ادبیــات ندیــدهام و امیــدوارم بتوانم از پــس این کار بخوبــی بــر بیایم و بــا توجه به کارهای پژوهشــی که در دانشــگاه انجام دادهام و تجربههایی که در حوزه شــعر و ادبیات دارم کتابی ماندگار از خودم برجای بگذارم.

■ شــما از شــاعران با تجربه حوزه دفاع مقدس هســتید، وضعیت امروز ادبیات جنگ را چگونه ارزیابی میکنید؟ در فضــای مجازی آثار شــاعران را دنبال میکنم.،اما کمتر از شــاعران پیشکســوت حوزه پایداری و دفاع مقدس اثری دیدم. اکثر نسلی که در جنگ حضور داشتند سکوت کردهاند و درگیر روزمرگی زندگی شدهاند و اکثــر کارهایــی هــم که از نســل جوان دیدم اشــعاری متفــاوت از قبل هســتند و اینطــور به نظر می آید که آنها یــا اصاً جنگ را درک نکردند یــا از خواندن آثار دیگر شــاعران با جنگ ارتباط برقــرار کردند که برای کســب تجربه سرودن شــعر در این حوزه کافی نبوده است. شاید بشود گفت که در حوزه فیلم و سینما در این حوزه بهتر کار شده اما در حوزه شــعر دفاع مقدس حتــی کنگرههایی کــه به بهانه گردهمایــی و دیدار شاعران جوان و پیشکسوت برگزار میشد خبری نیست. میشود گفت شعر آیینی جایگزینی برای شعر دفاع مقدس شده است. خوب است که شــعر آیینی پررنگ شده اما هر کدام از حوزهها باید سهم خودشان را داشــته باشــد و جایگزینــی برای حوزه دیگر نشــوند. اگــر معدود آثار متفــاوت و قابــل تأمل را کنــار بگذاریم باید بگوییم بــا جایگزین کردن حوزهها ما فقط شاهد آثاری کلیشهای در این حوزه هستیم.

■ با این شرایط فکر میکنید چه آیندهای در انتظار ادبیات جنگ است؟ شــعر دفــاع مقدس نیــاز بــه کار و تاش بیشــتر و فرهنگســازی دارد. حــوزه ادبیــات جنــگ در بیشــتر کشــورها حــوزه موفقیت آمیــزی بوده اســت و فرصتهــای خوبی بــرای ادبیات آن کشــور ایجاد کرده اســت امــا کدامیک از آثار مــا در این حوزه به زبانهای خارجی ترجمه شــده اســت که صدا کند و مورد اســتقبال قرار گیرد؟ نویســندههای روسیهای در ایــن رابطــه رمانهــای خواندنی نوشــتهاند که در دنیا صــدا کرد. ما هــم بــا افتخارآفرینیهایی که در ۸ ســال دفاع مقدس داشــتیم قطعاً میتوانیــم آثــار غرور آفرینــی در این زمینه تولید کنیم. متأســفانه باید بگویم ما در حوزه پایداری اثر فاخری نداریم که در دنیا شــناخته شــده باشــد. به نظر من مســئوالن باید آسیب شناســی کنند و برای پرداخت هنری به این موضوع راه چاره بیاندیشند. آیا آنقدر که ما برای حمایت از برخــی کشــورها آثاری را تولید و تبلیغ کردیــم آنها هم برای ما گامی بــر میداشــته اند؟ در کل باید بگوییــم این حوزه از ادبیــات ما نیازمند مدیریــت فرهنگــی ویژهای اســت. در غیر ایــن صورت نبایــد در انتظار اتفاقات خوب باشیم.