پزشکان کارتخوان را دوست ندارند
«ایران» از دردسرهای حذف دستگاه کارتخوان در مطب عدهای از پزشکان گزارش میدهد
فرار مالیاتی یا دریافـــت پول ویزیت بیشتر؟
«دســـتگاه کارتخوان نداریـــم، لطفاً پـــول نقـــد همـــراه داشتهباشـــید». این جملـــه را روی چنـــد کاغـــذ A4 چـــاپ کردهاند و چســـباندهاند روی دیواری که مراجعهکنندگان و بیماران نشستهاند. مطب شـــلوغ است، بیشـــتر کسانی که اینجـــا آمدهانـــد مشـــکل قلبـــی دارند. منشـــی هر بیماری که نوبتش میشود صـــدا میزند پول ویزیـــت را میگیرد و راهنماییاش میکند به داخل. آنهایی که پول نقد همـــراه ندارنـــد باید بروند بیرون ساختمان و چند صدمتر باالتر از دستگاه خودپرداز پول بگیرند.
نوبـــت بـــه پیرمـــردی میرســـد که توان ایســـتادن روی پایش را ندارد. پسر جوانش دســـتش را گرفته تا ببرد داخل اتاق دکتر. خانم منشـــی میگوید لطفاً 60 هزار تومان هزینه ویزیت را پرداخت کنیـــد. همـــراه بیمـــار کارت بانکیاش را روی پیشـــخوان میگـــذارد. منشـــی ســـگرمههایش را تـــوی هـــم میکند و میگوید: «دستگاه پزمان خراب است، نوشتیم و زدیم روی دیوار.» مرد جوان کـــه گویی منتظـــر بـــوده عصبانیتش را روی کســـی خالـــی کند شـــروع میکند بـــه غرغـــر کردن:«یعنـــی چـــی خانم کارتخوان نداریم؟ مگه اینجا روستاست که میگیـــن دســـتگاه نداریـــم. من که نمیتونم پدرمو ول کنـــم برم بیرون از بانک پـــول بگیرم. شـــما وظیفه دارین برای مطبتون دستگاه تهیه کنید.»
برخـــی از بیمـــاران کـــه روی صندلیهای انتظار تکیه زدهاند چشـــم دوختهانـــد بـــه دیالوگهـــای خانـــم منشـــی و مـــرد جـــوان. زن میانســـالی کـــه کنـــارم نشســـته شـــروع میکند به تجزیه و تحلیـــل و فرضیاتش را از نبود دســـتگاه کارتخوان به خوردم میدهد: «اینا از قصد کارتخوان توی مطبشـــون نمیگـــذارن، میدونی چـــرا؟ بهخاطر اینکه پول زیادی از بیمارها بگیرن. توی روزنامه خوندم هزینه ویزیت پزشکای فوقتخصـــص 45 هـــزار تومانـــه ولـــی اینجـــا 06تومـــن میگیرن. بـــرای اینکه تخلفشـــون اثبات نشـــه کارتخوان روی میزشون نمیذارن.»
حرفهـــای او را زن جوانی که همراه پســـر 3 ســـالهاش کنـــارم نشســـتهاند، قطـــع میکنـــد: «بهنظرم زیـــاد ربطی به اضافه پـــول گرفتن نـــداره. اینا برای اینکه مشخص نشه چقدر درآمد دارن کارتخـــوان اســـتفاده نمیکنـــن. خانم میدونـــی ایـــن دکترهـــا چقـــدر درآمد دارن؟ حســـاب کـــن از عصر تا ســـاعت 9شـــب چندتا مریض میاد و میره. تازه این دکتـــر جای دیگه هـــم مطب داره. روزی 50-60 تـــا مریـــض ببینه میشـــه 4میلیون تومن. ماهی فقط 30 میلیون تومـــن از مریضهـــا ویزیـــت میگیره. چندتا هم عمل جراحی داره که پولش از پـــارو میزنه باال. خب بـــا این درآمد هیچوقت نمیاد کارتخوان بذاره که فردا اداره مالیات بخواد ازش مالیات بگیره خصوصاً دکترهای زنان و زایمان تقریباً 08درصد شون کارتخوان ندارند.»
زن جوان برای خـــودش همینطور حســـاب و کتـــاب میکند و مـــرد جوان با چهـــرهای برافروخته پـــدرش را روی صندلی مینشـــاند و زیرلب غرولندی میکند از مطـــب میزند بیـــرون برای گرفتن پول از عابربانک.
پیش منشی میروم و به او میگویم چرا دستگاه کارتخوان نصب نمیکنند تـــا بیمارهـــا یـــا همراهانشـــان مجبـــور نشوند بروند دنبال پول نقد. منشی که انگار ســـؤال بیجایی از او پرسیده باشد جواب میدهد:«خط تلفن اینجا خرابه نمیشه دستگاه کارتخوان وصل کرد.» عید.خب چرا درستش نمیکنید؟ هست.فعالً وقت نیست. بعد از -خب تا عید 3 هفته وقت هستی.خانـــم شـــما وکیـــل وصـــی مردم
- نـــه ولـــی ایـــن حداقـــل کاری اســـت کـــه میتوانید بـــرای بیمـــاران و مراجعهکنندگانتان انجام بدهید.
صحبتهای جدی ما را مردجوانی که چند دقیقه پیش بـــرای گرفتن پول از مطـــب بیرون زده بـــود قطع میکند. پـــول را پرت میکند روی میز منشـــی و زیربغـــل پـــدرش را میگیـــرد و میبرد داخل. منشی به طرفش میدود که آقا آقا توی اتاق بیمار هســـت و مرد جوان بیاعتنا در را باز میکند.
سرکشیام به چند مطب دیگر نشان میدهد که بیشـــتر مطبهـــا کارتخوان دارنـــد ولی گـــزارش مـــا معطـــوف به آنهایی اســـت که از کارتخوان اســـتفاده نمیکننـــد. از بیـــن 10 مطـــب و 2 مرکز درمانـــی خصوصی کـــه بازدیـــد کردم 3مطـــب دســـتگاه کارتخوان نداشـــت. یک منبـــع آگاه که نمیخواهد اســـمی از او در ایـــن گـــزارش برده شـــود درباره تخلفـــات تعـــداد اندکـــی از پزشـــکان بـــرای فـــرار مالیاتی میگویـــد: «برخی از پزشـــکان بـــه خاطـــر اینکـــه مالیات ندهنـــد یـــا کمتـــر مالیـــات بپردازند در مطبهایشان دستگاه کارتخوان نصب نمیکنند یا اینکه دستگاههای کارتخوان را به اســـم افراد دیگـــری ثبت میکنند تا میزان درآمدشـــان مشـــخص نشود. مراکز درمانی خصوصـــی هم بهخاطر نظارتهایی که بر فعالیتشان میشود نمیتواننـــد چنیـــن تخلفاتـــی کننـــد و این نـــوع تخلف بیشـــتر در مطبهای خصوصی صورت میگیرد.»
وجود دستگاه کارتخوان باید در پروانه مطب پزشکان قید شود دکترعلیرضا
عسگری، مدیرکل دفتر نظـــارت و اعتباربخشـــی امـــور درمـــان وزارت بهداشـــت در پاســـخ به اینکه آیا حذف دستگاه کارتخوان در مطبها از سوی پزشکان منع قانونی ندارد، گفت: «واقعیـــت امـــر این اســـت همانطوری که تکریم ارباب رجـــوع یکی از وظایف هرگونه نهاد خدماتی اســـت، مطبها و مراکـــز درمانی هـــم بهخاطر شـــأنی که برای مردم قائلند بهتر اســـت برای راحتی بیمار دســـتگاه کارتخوان داشته باشـــند. بنابرایـــن نه فقط مـــا بلکه هر کسی در هر قسمت ارائه دهنده خدمت تالش میکنـــد کار مردم براحتی انجام شـــود.» او با بیان اینکه اغلب پزشـــکان در مطبهایشـــان دســـتگاه کارتخوان دارند، افـــزود: «هیچگونه اجبار قانونی مبنـــی بر وجود دســـتگاه کارتخـــوان در مطبهـــا نداریم. باالخـــره خأل قانونی در مراکز درمانی ســـرپایی مشابه همه جاهایی که حسابهای مردم رد و بدل میشود، وجود دارد.»
بهگفته دکترعسگری، وجود دستگاه کارتخوان در مطبها منجربه شفافیت مالی بین بیمار و پزشـــک میشـــود اما تاکنون اجبار قانونـــی دال بر اینکه باید در مطـــب پزشـــک دســـتگاه کارتخوان باشد، نداشـــتهایم. هر چند بحثشان و کرامـــت انســـانها بـــرای جلوگیری از اینکه مردم بهســـختی و دردسر نیفتند در اینجا مطرح است. وزارت بهداشت نیز مدافع این امر اســـت، از اینرو وزیر بهداشـــت در یکـــی از نامـــه نگاریها با دیـــوان محاســـبات کشـــور درخواســـت کردهاند به این موضوع رسیدگی کنند.
او در پاســـخ بـــه اینکه آیـــا در پروانه مطبها به وجـــود دســـتگاه کارتخوان اشارهای شـــده اســـت یا خیر، میگوید: «پروانه مطب پزشکان از سوی سازمان نظام پزشکی کشـــور صادر میشود و از این حیث هـــم میتواند ایـــن موضوع را جـــزو التزامـــات قـــرار دهد، چـــرا که هویت مطـــب به پروانه مطب اســـت. محـــل اعمـــال قانـــون و احراز شـــرایط بـــرای اعمال پروانه هم ســـازمان نظام پزشکی است. از اینرو وزارت بهداشت از ســـازمان نظام پزشـــکی درخواســـت کـــرده در اعطـــای پروانههـــای جدید و تمدید پروانههای قبلی وجود دســـتگاه کارتخوان در مطب بهعنوان ضروریات لحاظ شود.»
مدیر کل دفتر نظارت و اعتباربخشی امـــور درمـــان وزارت بهداشـــت وجـــود دســـتگاه کارتخـــوان را از چند بعد قابل بررســـی میداند؛ نکته نخست از منظر او نبـــود اجبار قانونـــی در این خصوص اســـت؛ دوم آنکـــه وزارت بهداشـــت به لحاظ ایجاد شفافیت مالی و حفظ شأن و کرامت انسانی از جهت اینکه بیماران هنـــگام مراجعـــه به مطب به ســـختی نیفتند از رفـــع این خأل قانونی حمایت میکند.
در مکاتبـــه وزیر بهداشـــت با دیوان محاســـبات هم آمده اســـت؛ ســـازمان نظام پزشـــکی کشـــور بایـــد در اعطای پروانه و تمدید مطب به وجود دستگاه کارتخوان در مطبپزشکان تأکید کند.
کارشناسان امور اقتصادی و مالیاتی معتقدند، برداشتن دستگاه کارتخوان نوعی فرار مالیاتی به حساب میآید و با توجه به پیگیری وجوه پرداختی دستگاه کارتخوان توسط اداره مالیات، عدهای از پزشـــکان دســـتگاههای کارتخوان خود را بـــرای جلوگیری از مشـــخص شـــدن درآمدشـــان جمع کرده یـــا مدام اظهار میدارند دستگاه کارتخوان قطع است و به این ترتیب بیماران را برای پرداخت هزینه ویزیت سردرگم کردهاند.
اگرچـــه ســـازمان امـــور مالیاتـــی برداشـــتن دســـتگاههای کارتخوان را در مطبها نوعـــی فرار مالیاتـــی میداند اما به نظر میرسد بهخاطر نبود قانون در ایـــن زمینـــه نمیتواند با ایـــن اقدام برخی از پزشـــکان برخورد کند. به گفته دکتر عســـگری، ســـازمان امور مالیاتی اگر احســـاس کرد که نهاد یا ســـازمانی بهخاطر خـــأل قانونـــی از دادن مالیات فـــرار میکند باید به موضـــوع ورود کند در عین حال ســـؤال اینجاست آیا پیش از اینکه دستگاه کارتخوان در مطبها نبود نباید پزشکان مالیات میدادند؟
در همین زمینه رئیس سازمان امور مالیاتی کشـــور چندی پیـــش در برنامه گفتوگوی ویژه خبـــری از فرار مالیاتی گســـترده پزشـــکان خبـــر داد. او ســـهم پزشـــکان از فرار مالیاتی را 600 میلیارد تومان عنـــوان کرد هر چنـــد حرفهای ســـید کامـــل تقوینـــژاد واکنشهـــای زیادی را بـــه راه انداخت اما با این حال مســـئوالن این ســـازمان از تالش بیشتر بـــرای دریافت ســـهم واقعی پزشـــکان از مالیات کل کشـــور خبـــر میدهند. در این میان اما عدهای از مســـئوالن که به نحوی با جامعه پزشکی مربوطاند فرار مالیاتی پزشـــکان را محدود میدانند و معتقدند؛ تنها بخش اندکی از پزشکان مالیات پرداخت نمیکنند و حتی طبق برآوردی که انجام شده میزان پرداخت مالیـــات پزشـــکان از صنوفـــی ماننـــد جواهرفروشها بیشتر است.
بیشـــتر پزشـــکان خدمات ســـرپایی درمانـــی مانند نوارقلب، ســـونوگرافی، اکوکاردیوگرافی قلب، آندوسکوپی، نوار عصب ...و را در مطبهایشـــان انجام میدهند و چنانچه نیاز به دریافت پول نقد از عابر بانک بـــه جای پرداخت در دســـتگاه کارتخوان باشد، عمالً بهدلیل آنکـــه ســـقف پرداخـــت عابربانکهـــا 002هزار تومان است وگاهی هزینههای درمانـــی بیشـــتر از این مبلغ میشـــود بنابراین کار بیمـــاران لنگ میماند. بر این اساس مســـئوالن وزارت بهداشت از ســـازمان نظام پزشـــکی درخواســـت میکنند در جهـــت تکریم ارباب رجوع این تسهیالت را برای مردم ایجاد کنند.
دکتر علـــی ماهر، معـــاون امور فنی و برنامهریـــزی وزارت بهداشـــت فـــرار مالیاتی پزشکان را به نحوی که از سوی عـــدهای در رســـانهها مطرح میشـــود، نمیپذیرد:«بدهی سازمانهای بیمهگر بـــه وزارت بهداشـــت موجـــب شـــده پزشکان دریافتی خود را از مراکز درمان دولتی بـــا چند ماه تأخیر دریافت کنند. مالـــی بین بیمـــار و او نیســـت، توضیح داد:«بـــرای اینکه تخلف و جرم صورت بگیرد بایـــد قانـــون دربـــاره آن تخلف و جـــرم توضیـــح داده باشـــد. بنابراین اول بایـــد ما قانون را به پزشـــکان ابالغ کنیم و ســـپس انتظار همراهی داشـــته باشـــیم از ســـوی دیگر ویزیت پزشـــک 03تا 40 هزار تومان است پرداخت این رقم بهصـــورت نقد در مطب دردســـر زیـــادی برای بیمار نـــدارد اما وضعیت وقتـــی ســـخت میشـــود کـــه بیمـــار به مراکز تشـــخیصی مانند آزمایشـــگاهها و رادیولـــوژی مراجعه میکنـــد که آنها هم هیچ الزام قانونی مبنی بر داشـــتن دستگاه کارتخوان ندارند.»
او با تأکید بر اینکه وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشـــکی کشور و سازمان امور اقتصاد و دارایی نیز دستورالعملی مبنـــی بـــر الـــزام مطبهای پزشـــکی بـــه تجهیـــز دســـتگاه کارتخـــوان صادر نکردهانـــد، اضافـــه میکند:«البته ما به لحاظ اخالقی توصیه میکنیم بهخاطر نبود پول نقد و خرد بهتر است پزشکان برای آســـایش و راحتی بیمار دســـتگاه کارتخوان در مطبهایشـــان بگذارند امـــا در قانـــون اجبـــاری در ایـــن زمینه وجود ندارد.» در هر حال وجود دستگاه کارتخوان به نوعی رابطه مالی پزشـــک و بیمـــار را حـــذف و از پدیـــده زیرمیزی جلوگیـــری میکنـــد. معـــاون انتظامی ســـازمان نظـــام پزشـــکی میگوید:«ما فقط به اجرای قوانین از ســـوی پزشک تأکیـــد و نظـــارت داریم اینکه پزشـــک دســـتگاه کارتخوانش را از مطب جمع کرده یا پـــول را بهصورت نقدی از بیمار دریافـــت میکنـــد ربطی به دادســـرای نظام پزشـــکی ندارد. نحـــوه گردش کار و موارد منجربه تخلـــف مانند دریافت اضافی از ســـوی پزشـــکان باید از سوی معاونـــت درمـــان وزارت بهداشـــت نظارت و پیگیری شود.
معاونـــت انتظامـــی ســـازمان نظام پزشـــکی بـــر آیین نامـــه نظارت میکنـــد وقتی چیزی آییـــن نامه ندارد نمیتوانیم بر آن نظارت کنیم.هر چند معتقد هستیم وجود دستگاه کارتخوان منجربه تعجیل در کار و حفظ آسایش و راحتی بیماران میشود.»
هیچگونه اجبـــار قانونی مبنی بر وجود دســـتگاه کارتخوان در مطبهـــا نداریم. باالخره خأل قانونی در مراکز درمانی ســـرپایی مشـــابه همه جاهایی که حســـابهای مردم رد و بدل میشود، وجود دارد.
در مکاتبه وزیر بهداشـــت با دیوان محاسبات هم آمده است؛ سازمان نظام پزشکی کشور باید در اعطای پروانه و تمدید مطب به وجود دستگاه کارتخوان در مطبپزشکان تأکید کند.
رئیس سازمان امور مالیاتی کشور چندی پیش در برنامه گفتوگوی ویژه خبری از فرار مالیاتی گسترده پزشکان خبر داد. او سهم پزشکان از فرار مالیاتی را 600 میلیارد تومان عنوان کرد.
مـــا به لحاظ اخالقـــی توصیه میکنیم بهخاطر نبود پول نقد و خرد بهتر اســـت پزشـــکان برای آسایش و راحتی بیمار دستگاه کارتخوان در مطبهایشان بگذارند اما در قانون اجباری در این زمینه وجود ندارد.