دریمنچهم یگذرد؟

جنگ چگونه آغاز شد؟

یمن یکی از کشــــورهایی اســــت که در ســــال 2011 مــــوج بیداری اســــالمی بــــه آنجا رســــید و در نتیجــــه قیامهای مردمــــی، در ســــال 2012 علی عبداهلل صالــــح، رئیس جمهــــوری وقت یمن برکنــــار شــــد و عبدربــــه منصورهادی بهجای او بر کرســــی رئیس جمهوری تکیه زد و نوشتن قانون اساسی جدید را در دســــتور کار خــــود قــــرار داد اما او در متحــــد کردن جریانهای سیاســــی یمن بویــــژه جریانهــــای قدرتمندی مانند انصاراهلل موفــــق نبود و جریان سیاســــی یمنی نیــــز پــــس از چند دور مذاکــــره با دولــــت منصور هــــادی که

حدود سه سال طول کشید، نتوانستند به یــــک اتفاق نظــــر کلی بــــرای اداره کشــــور برسند. در سال 2015 انصاراهلل یمن بــــا نیروهــــای نظامی وفــــادار به علی عبداهلل صالح، رئیس جمهوری سابق و برکنار شده یمن متحد شدند و رودرروی نیروهــــای منصورهــــادی ایستادند. منصور هادی نیز که عرصه را بــــر خود تنگ دید، اســــتعفا داد و از صنعــــا، پایتخــــت یمن فرار کــــرد و به عربستان پناهنده شــــد. دولت ریاض نیــــز کــــه از مدتهــــا قبــــل، از قــــدرت گرفتن انصــــاراهلل یمن، یــــک جریان مردمــــی شــــیعه در مرزهــــای جنوبی خود نگران بــــود، به بهانه بازگرداندن «رئیس جمهــــوری مســــتعفی یمن» بــــه قــــدرت، ائتالفــــی متشــــکل از 9 کشور(عربستان ســــعودی، امارات، قطر، کویت، بحریــــن، مراکش، مصر، اردن و ســــودان) تشــــکیل داد و روز 6 فروردیــــن 1394 مصــــادف بــــا 25 مــــارس 2015 بــــه یمــــن حملــــه کرد. محمد بن ســــلمان، ولیعهد سعودی در حمله به یمــــن، از نیروهای زمینی خود زیاد اســــتفاده نکــــرد و در عوض شهرها و روســــتاهای یمن را بیهدف و بــــا بمبهای خوشــــهای بــــه صورت شــــبانه روزی بمباران کرد و در نوامبر 2017 نیز با محاصره فرودگاهها و بنادر یمن، به اصطالح درصدد تمام کردن ذخیــــره غذایی، دارویی و تســــلیحاتی نیروهای انصاراهلل یمن بود اما مردم عادی و غیرنظامیان بیشترین آسیب را هــــم از حمالت هوایی کــــور و هم از محاصره دیدند بهطــــوری که تا پایان ســــال گذشــــته میــــالدی، تنها بــــه این خاطر کــــه عربســــتان بیمارســــتانها، مدارس و حتی مراســــمهای عروسی و عــــزا را بمبــــاران میکــــرد، بیــــش از 10 هــــزار نفــــر در یمن کشــــته و حدود 50 هــــزار نفــــر زخمــــی شــــده بودنــــد. ســــازمان عفو بینالملل ائتالف عربی تحــــت رهبــــری عربســــتان را متهــــم میکند که «از روی عمد غیرنظامیان را هدف قرار میدهد.» ■

امریکا در جنگ یمن چه نقشی دارد؟

امریکا بزرگترین تأمینکننده سالح عربستان ســــعودی اســــت. اگرچه در دوران بــــاراک اوباما، رئیس جمهوری ســــابق امریــــکا نیــــز عربســــتان یکی از اصلیتریــــن خریــــداران هواپیماهــــا، تانکهــــا و بمبهــــای امریکایــــی بود اما در دوران رئیس جمهوری ترامپ ایــــن فروشهای تســــلیحاتی افزایش قابــــل توجهــــی یافت. در آغــــاز تجاوز نظامی عربستان به یمن در سالهای 2015 و 2016 نیروهــــای امریکایــــی مســــتقیماً به ائتــــالف تحــــت رهبری عربستان در هدف قرار دادن حوثیها کمــــک میکردند امــــا پــــس از مدتی پنتاگــــون اعالم کرد، دیگــــر این کمک را ارائه نمیدهــــد. در ژانویه 2017 نیز که ترامپ وارد کاخ ســــفید شد، فصل تــــازهای از روابــــط ریاض – واشــــنگتن آغاز شد و کمکهای امریکا به ائتالف متجــــاوز عربــــی دو برابر شــــد. امریکا همچنین با راهاندازی «ایســــتگاههای ســــوختگیری در آســــمان» این امکان را برای هواپیماهای جنگنده سعودی فراهم کرد که در آسمان سوختگیری کنند و بدون وقفه به بمبارانهای کور خود ادامــــه دهند. ایــــن حمایتهای امریکایــــی تــــا نوامبــــر 2017 ادامــــه داشــــت اما در مــــاه نوامبــــر، کنگره در اقدامــــی نادر و بــــا تصویب یک الیحه غیرالــــزامآور که بــــه موجب آن کمک نظامــــی امریــــکا بــــه عربســــتان برای جنگ در یمن به رســــمیت شــــناخته نمیشد، عربستان را گوشمالی داد. ■

آیـــا امیدی بـــرای آتشبـــس در یمن وجود دارد؟

امید زیادی بــــه آتشبس در یمن وجود نــــدارد. ترامپ در ســــفر ماه مه خود به ریــــاض مشــــتاقانه «عملکرد قــــوی» عربســــتان علیــــه حوثیهــــا را ســــتود. او به ســــعودیها 110 میلیارد دالر اســــلحه داد. امریــــکا و انگلیــــس (حامــــی دیگــــر عربســــتان در جنــــگ یمن که این کشــــور هم در سال 2017 بیــــش از یــــک میلیــــارد دالر ســــالح بــــه عربســــتان فروخت) مانــــع تمام میانجیگریهــــای بینالمللــــی بــــرای آرام کردن جنگ یمن و ســــوق دادن آن بــــه ســــوی آتشبــــس میشــــوند و همین سنگاندازیها باعث شد، سه دوره مذاکــــرات صلح بــــا میانجیگری ســــازمان ملــــل راه بــــه جایــــی نبــــرد. گروههــــای حقــــوق بشــــری مــــدام از عربســــتان میخواهند که به محاصره یمــــن خاتمه دهــــد و در اواخر ســــال میالدی گذشته نیز ترامپ از مقامات امریکایــــی خواســــت بــــا پادشــــاهی عربســــتان تماس برقرار کننــــد و از او بخواهند اجــــازه دهد آب، غــــذا، دارو و سوخت به دســــت مردم که بشدت نیازمند آن هستند، برسد. این دستور غیرمعمول و علنی نشــــان داد که این کار بایــــد بــــرای اهداف بشردوســــتانه انجــــام شــــود. البته برخــــی میگویند، حاال دیگر این دستورها برای یمنیها خیلی دیر اســــت. پائولو سرنوشــــچی، عضو کمیته نجات بینالمللی گفت: ما بســــیار دیر برای به صــــدا درآوردن زنگ هشــــدار در یمن اقــــدام کردیم. آنچــــه االن دارد در یمــــن رخ میدهد یک رسوایی تمام عیار است. ■

همه ترسهای عربستان

برخی از کارشناسان خاورمیانهای نگــــران آینــــده رقابــــت و همــــاوردی دولــــت ســــعودی بــــا ایــــران هســــتند. ریــــاض کــــه تهــــران را بــــه پرتــــاب موشکهای بالستیک از یمن به سوی ریاض متهم میکند، میترسد که در همســــایگیاش در مرزهــــای جنوبی، یمنی تحــــت رهبری حوثیها شــــکل بگیــــرد و در مرزهای شــــمالی خود با نگرانی به عراق و سوریه که ایران نفوذ قابل توجهی در آنهــــا دارد، مینگرد. این ترس در پشــــت پرده بحران قطر نیز دیده میشود. عربستان، امارات، مصــــر و بحریــــن نزدیــــک بــــه 10 ماه قبل قطر را به اتهام دوســــتی با ایران تحریم کردنــــد و روابــــط دیپلماتیک خــــود را با این کشــــور عربی کــــه اتفاقاً یکی از اعضــــای ائتالف متجاوز عربی به یمــــن بود، قطع کردنــــد. همچنین تالشهای اخیــــر ریاض برای محدود کردن نفوذ حزباهلل در لبنان اقدامی در واکنــــش به افزایش نفــــوذ ایران در منطقه است.

امــــا ســــوزان مالونــــی، کارشــــناس مســــائل ایــــران در مؤسســــه بروکینگز میگوید: در حال حاضر تهران دالیل خوبــــی دارد کــــه عملکرد عربســــتان و شــــکلگیری برخــــی تبانیهــــا بیــــن ســــعودیها، امریکا و حتی اســــرائیل را تهدیدآمیــــز بدانــــد. هنگامــــی کــــه رهبران ایران احســــاس تهدید بکنند به این باور خود عمل خواهند کرد که بهترین دفاع، یک حمله خوب است.

منبع: ویک