ائتالف خاموش علیه ایران

بــا برکناری «رکس تیلرســون» وزیر امور خارجه امریــکا و جایگزینی او با «مایک پمپئو» و ســپس برکناری «مک ماســتر» مشــاور امنیت ملی و جایگزینی «جان بولتون» که هر دو نفر قبلی جزو کبوترهای تیم ترامپ بودند و دونفر بعدی جزو بازهای کاخ ســفید به شــمار میروند، جهان دریافت که ترامپ درحال عالمت دادن اســت و میخواهد شــرایط حاضــر بینالمللی را به هم ریــزد. وجه غالب افــراد جدیــد و افراد باقی مانده در کابینه و در میان مشــاورانش، ضد جمهوری اسالمی بودن آنهاست. اگر به منطقه برگردیم، نقش عربستان و اسرائیل در مشتعل شدن هرگونه درگیری بین ایران و امریکا در شــرایط وجود یک کابینه تندرو در کاخ ســفید بسیار محتمل اســت. آرزوی سرنگونی حکومت تهران از ابتدای پیروزی انقالب اســالمی در قلب و ذهن مقامات عربســتان و اســرائیل وجود داشــته و دارد. در ایام مبارزات انتخاباتی دونالد ترامپ، صاحبنظران امریکایی به طور غیررسمی خبری درز دادند که محمد بن ســلمان مخفیانه ترامپ را مالقات نموده و در مورد جنگ امریکا با ایران تمامی هزینههایش را پذیرفته اســت. در این هفته شــاهد بودیم محمد بن سلمان پرده را کامالً باال زد و برای سرنگونی حکومت تهران به امریکا چهار هزار میلیارد دالر پیشــنهاد نمود که از نظر تهدید یک کشــور و رقم پیشــنهادی در نوع خود بینظیر است.

البتــه قبــالً هم عربســتان اعالم کرده بود برای ســرنگونی حکومــت تهران تمامی هزینههای ســازمان مجاهدین خلق را میپردازد به شــرط آنکه علیه ایران فعال شــود. ترکی الفیصل، شــاهزاده ســعودی در همان مراســم کذایی ســازمان مجاهدین با جان بولتون همنوایی نمود و وعده سرنگونی حکومت تهران را داد. وزارت امور خارجه کشــورمان باید این اظهارات و گفتارهایشــان را مســتند و در مجامع بینالمللی حقوقی علیه عربستان و جان بولتون پیگیری نماید.

محمد بن ســلمان در همین ســفر دو هفتهای به امریکا گفت اگر ایران روشهای سیاســی و اقتصادی خــود را تصحیــح نکرد، چارهای جز برخورد باقی نمیماند ولی مدت آن را ۰۱ تا 5۱ ســال آینده پیشبینی نمود که این بخش از پیشبینی او قطعاً یک طرح فریب باید باشد. در حقیقت مدت آن را تا قبل از پایان یافتن دوره اول دونالد ترامپ باید در نظر گرفت.

نقــش اروپا در این مجموعه، مهم و تعیینکننده میتوانســت باشــد. تا قبــل از دو ماه پیش و تا قبل از ســفر ژان لودریــان، وزیــر امورخارجه فرانســه به تهران، اتحادیــه اروپا بین اینکه از ایــران حمایت نماید یا به ســمت و ســوی دونالــد ترامپ بلغزد، در تردید بــود. اروپا تنها عاملی بود که در گروه ۱+5 میتوانســت بین ایران و امریکا، متوازنکننده و آرامکننده ترامپ باشــد. این نقش را نه روســیه و نه چین قادرند از نظر سیاســی ایفــا نمایند و فقط خاص جایگاه اروپاســت. رهبران و دولتمردان اروپایی نقــش و نفوذ زیادی در سیســتم حکومتی امریکا و مجالس نمایندگان و ســنای این کشــور دارند. همچنان که در چند ماه گذشــته اغلب مقامات اروپایی با سفر به امریکا، از حاشیه زدن کنگره نمایندگان امریکا به توافق هستهای که توسط دونالد ترامپ به آن ارجاع شده بود و امید داشت کنگره با وجود تندروها بتواند تحریمهایی علیه ایران به تصویب برســاند، جلوگیری نمودند و توافق هســتهای بدون هرگونه دخل و تصرف پس از ۰6 روز از کنگره به کاخ سفید برگشت داده شد.

اما این نقش و نفوذ اروپا در سیستم حکومتی امریکا بدون هزینه هم برای ایران نیست. قطعاً اروپاییها هــم دارای نظــرات و منافــع خاص خود هســتند کــه در صورت مالحظه آنها توســط ایران، میتوانســتیم اطمینــان حاصــل کنیــم اروپا هــم بهدلیل تعهدات حقوقــی و بینالمللی خــود و هم به دالیل سیاســی، اقتصادی، از توافق هستهای حمایت خواهند کرد. اروپا برای حمایت از ایران باید هزینه سیاسی، اقتصادی فراوانی میپرداخت.

بیشــک اگر اروپا بخواهد برای ایران در مقابل دونالد ترامپ بایســتد، باید یک طرح همه جانبه برای مقابله با امریکا فراهم کند که ابعاد پیچیدهای پیدا میکرد. از نظر اقتصادی هم هیچ کشوری قادر نیست با امریکا رقابت کند و هنوز تولید ناخالص ملی مجموعه کشــورهای اروپایی از امریکا کمتر اســت. پس اگر اروپا می خواست در مقابل تحریمهای امریکا علیه ایران بایستد، باید هزینه سنگینی به شرکتهای خود پرداخت می کرد. بنابراین اروپا درصدد ســبک و ســنگین کردن سیاست حمایت یا عدم حمایت از ایران برآمد. اروپا با اعزام دو وزیر مؤثر خود یعنی بوریس جانسون، وزیر امور خارجه بریتانیا و ژان لودریان وزیر امور خارجه فرانسه، آخرین محک زنیها را انجام داد و همانطور که نتایج این دو سفر از سوی اروپاییها اعالم شد، هر دو سفر برای همکاری تنگاتنگ با ایران بدون نتیجه بودند. اروپا نقطه نظرات خود در زمینه موشــکی، حقوق بشــر و نقش و نفوذ ایران در خاورمیانه را در هر دو ســفر در کنار روابط دو جانبه و روابط اقتصادی، صنعتی و ســرمایهگذاری محک زد و شــاید به این نتیجه برســد در کنار امریکا بایســتد تا هزینه کمتــر سیاســی، اقتصادی بپــردازد. این روزها تحریم ایران بهخاطر توســعه موشــکی و کمــک به یمن در اتحادیه اروپا محل بحث اســت تا در حدود ســه هفته دیگر تعیین تکلیف شود و این گام اساسی در تغییر سیاســت اروپا از حمایت از ایران به ســوی حمایت از سیاســتهای دونالد ترامپ محسوب می شود. اروپا توانســت با همین چرخش، خود را از افزایش تعرفه آهن و فوالد به امریکا رها ســازد. بعید نیســت در ۲۲ اردیبهشت هم در صورت خروج امریکا از برجام، اروپا در کنار امریکا قرار گیرد. اگر اوضاع به همین طریق پیــش رود در عــرض مدت کوتاهی ائتالفی جهانی علیه ایران شــکل میگیرد که در آن امریکا، کشــورهای غربی و اروپایی، کشــورهای عربی، اســرائیل و بقیه کشورهای خاورمیانه و جهان یکی پس از دیگری در آن ائتــالف صف میکشــند. تجارب قبلی نشــان داده روســیه که خود آماج تهاجمــات و جنگ دیپلماتیک با امریکا و اروپاســت، قادر نیســت حتی اگر بخواهد در صحنه بینالمللی به اندازه الزم حامی ایران باشــد. بنابراین شاید بازنگری در سیاستهای اتخاذ شده قبل از اینکه دیر شود الزم باشد.