درمان کم کاری تیروئید نوزادان را به تأخیر نیندازید
هرچندکمکاریتیروئیددرمیاننوزادان بیماری شـــایعی محسوب نمیشود اما تأخیر در تشـــخیص و ســـهلانگاری در درمان این بیمـــاری تهدید بزرگی برای ســـالمتی نوزاد و رشـــد ذهنی و جسمی او خواهـــد بـــود. از ایـــنرو بـــا یـــک فوق تخصص غـــدد درون ریز و متابولیســـم کودکان به گفتوگو نشستهایم تا بیشتر از این بیماری بدانیم و با نشانههای آن آشناشویم.
دکتر مریم رزاقـــی آذر فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیســـم کودکان در گفتوگو بـــا «ایران» میگویـــد: تیروئید غدهای است که در قسمت جلو و پایین گردن قـــرار دارد و اختـــالل در عملکرد آن میتواند زمینه بسیاری از بیماریها را بـــه وجـــود آورد. کم کاری مـــادرزادی تیروئید یکی از بیماریهای بسیار مهم مرتبـــط با غده تیروئید اســـت که رشـــد مغـــز و سیســـتم عصبی را تحـــت تأثیر قـــرار داده و در صورتی که بموقع درمان نشود به عقب ماندگی مغزی فرد مبتال منجر میشود. این درحالی است که اگر بیماری زود تشخیص داده شود و درمان بموقع شروع شود کودک مانند یک فرد طبیعی، رشـــد کرده و از هوش طبیعی برخوردارمیشود.
این اســـتاد دانشـــگاه علوم پزشکی ایران میافزاید: متأســـفانه معموالً این بیماری در زمان نـــوزادی بدون عالمت اســـت و تنها در 10 درصد نوزادان عالئم بالینی دیده میشود به همین دلیل در بیشتر کشـــورهای جهان و البته در کشور ما در روزهای ســـوم تا پنجم بعد از تولد تســـت غربالگـــری بیمـــاری کـــم کاری تیروئیدانجاممیشود.
وی تســـت غربالگـــری کـــم کاری تیروئیـــد را این گونه توضیـــح میدهد: ابتدا چند قطره خون از پاشنه پای نوزاد گرفته میشـــود و پس از قـــرار دادن آن روی کاغذ صافی، نمونه به آزمایشـــگاه ارسال میشـــود. در صورت غیرطبیعی بودن نتیجه آزمایش، ایـــن بار در مراکز غربالگـــری از رگ نـــوزاد خـــون گرفتـــه شـــده و نمونه برای انجام آزمایشهای مفصلتـــری به آزمایشـــگاه فرســـتاده میشـــود. پـــس از انجـــام آزمایشهای تکمیلی در صورت لزوم درمان بیماری آغاز خواهد شد.
این فوق تخصـــص غدد درون ریز و متابولیسمکودکان علل بروز کمکاری تیروئیـــد را چنین عنـــوان میکنـــد: مســـائل ژنتیکـــی، کمبود ید، مصرف داروهـــا یـــا مـــواد یـــددار بـــرای ضدعفونی بدن مـــادر در هنگام بارداری، استفاده از داروهای ضد تیروئیـــد در هنگام بارداری و مصرف ید رادیواکتیو در زمان بارداری توســـط مادر و همچنین اســـتفاده از مواد ید دار مثل بتادین برای ضدعفونی کردن بند ناف نوزاد میتوانند علل کـــم کاری تیروئید گذران یا دائمی نوزاد باشند. دکتر رزاقی آذر در ادامه به برخی نشـــانههای قابل مشـــاهده این بیماری که در دستهای از مبتالیان نمایان میشـــود اشاره میکند و میگوید: معموالً نـــوزاد مبتال بیش از یک نـــوزاد طبیعی آرام اســـت و کمتر و در فواصل زمانی طوالنیتر شـــیر طلب میکند. چنین نوزادی در هنگام خوردن شیر با اشکاالت بلع و مشکالت تنفسی مواجه است. مالج او نیز بزرگتر از اندازه طبیعیاست.
این اســـتاد دانشـــگاه معتقد اســـت زردی طول کشـــیده، تغییر رنگ پوست بهصـــورت لکههای کم رنـــگ و پررنگ قرمز نشانههایی هســـتند که باید ذهن را بـــه ســـمت تشـــخیص ایـــن بیماری معطوفکنند. ■ افزایشنشانههابارشدکودک
بهگفته متخصصـــان هرچه کودک بزرگتـــر میشـــود عالئـــم بیمـــاری نیز آشکارتر میشود و متأســـفانه تأخیر در درمان سالمت ذهنی و جسمی کودک را ازبینمیبرد.دکتررزاقیآذرخاطرنشان میکنـــد: رشـــد ناکافـــی، عقبافتادگی تکاملی از نظـــر تواناییهایی که کودک در مراحل مختلف رشـــد کسب میکند از جمله عالئم قابـــل توجه ابتال به این بیماری اســـت. بـــا جدی نگرفتـــن این عالئـــم و با پیشـــرفت بیمـــاری بتدریج صورت پف آلوده شـــده، پوست خشک و پوسته پوسته شده و به رنگ زرد کاهی در میآید.
زبان بزرگی که از دهان خارج شـــده، گـــردن کوتـــاه، چاقـــی مختصر، شـــکم بزرگ، فتق نافی، کند بـــودن حرکات و یبوســـت دیگر عالئمی است که به مرور ظاهرمیشود.
وی تأکید میکند: عالوه بر تشخیص و درمان بموقع، انتخاب شـــیوه درمانی مناســـب ســـن و وزن کودک و همچنین پیگیری کافی و درســـت درمان از سوی والدین در بهبود بیماری و بروز عوارض ناشی از آن مؤثر است.
متأســـفانه درمان ناکافی یـــا تجویز زیاده از حد مقدار دارو به بســـته شـــدن زودهنگام استخوانهای جمجمه و رشد ســـریع مغز منجر میشود که عوارض و مشکالت بسیاری بههمراه دارد.
ایـــن اســـتاد دانشـــگاه در خاتمه به والدیـــن توصیـــه میکند: بـــه هیچ وجه تحت تأثیر راهنماییهای دلسوزانه ولی غلط اطرافیان، دوستان و خویشاوندان داروی فرزندتـــان را قطع نکنید. هرگونه ســـهلانگاری در پیگیـــری درمـــان و انجـــام آزمایشها یـــا قطع درمـــان در سه ســـال نخســـت زندگی، کودک شما را در معـــرض عقـــب افتادگـــی ذهنی قرار خواهد داد. ســـه سال نخست عمر کودک بســـیار مهم اســـت چـــرا که طی این سه سال، رشد مغز کامل میشود از اینرو اثرات کمبود هورمون در این ایام غیرقابلبرگشتاست.