بازار داغ بازتولید و ریسک پایین کمدی
در نوروز ۷۹ در تهران دستکم ۰۱ مجموعه میزبان اجرای صحنهای گروههای تئاتری شدند که باال بودن تعداد بازتولیدها و اجراهای کمدی از جمله نکات جالب توجه آن بود
در سال ۲۶۹۱ میالدی انستیتو بینالمللی تئاتــر )ITI( روز ۷۲ مــارس (برابر با هفتم فروردیــن ۱۴۳۱ شمســی) را بهعنــوان روز جهانــی تئاتر تعیین کــرد. ایــن روز اما در ایــران روزی در میانــه تعطیــالت عید بود و تئاتــر ســوت و کور. تا پیش از ســال ۰۹۳۱ گزینه پیش روی همه ســالنهای تئاتر در نــوروز، تعطیلی بود تا اینکه امیر دژاکام با نمایش «نصــرت خانم، مــادرم و نوروز» که از هفتم فروردین ۰۹۳۱ در سالن اصلی مجموعه تئاترشهر روی صحنه رفت، این سنت را شکســت. در نوروز ۱۹ و ۲۹ اوضاع بــه روال ســابق بازگشــت و تنهــا پرســنل حراســت پشــت درهــای بســته، مراقــب ســالنها بودند. در نوروز ۵۹ ۴۹، ۳۹، و ۶۹ بار دیگر قفل تماشــاخانهها باز شــد و این اتفاق در نوروز ۷۹ نیز ادامه داشت.
همچنین در جلسه ۳۸۷ شورای عالی انقالب فرهنگی، روز هفتم فروردین برابر با ۷۲ مــارس، روز جهانی تئاتــر، بهعنوان روز ملی هنرهای نمایشــی اعــالم و مقرر شــد که این روز از ســال ۶۹ در تقویم ثبت شود که در تقویم ۷۹ هم دیده میشد.
در نــوروز ۷۹ کدام ســالنها، از چه روزی بازبودند؟
بــا مروری کوتــاه بر ســالنهای تئاتری کــه در نــوروز ۷۹ بــاز بودنــد و در ادامــه به صورت مفصل بررسیشان خواهیم کرد؛ سالنهایپردیسخصوصیتئاترشهرزاد که هنوز یک ســال از افتتاحش نمیگذرد، بــا ســه نمایش بــه ترتیب از ســوم، پنجم و هفتــم فروردیــن بــاز بودنــد و همچنین جواد انصافــی با آیین «نوروز خوانی»اش در آنجا حضور داشــتِتا شــهرزاد پیشتاز اســتقبال از عالقهمندان تئاتر در نوروز ۷۹ باشد. تماشاخانه سنگلج با دو نمایش که اجرایشان از ســوم و چهارم فروردین آغاز شد در جایگاه دوم قرار گرفت و مجموعه تئاترشــهر نیز بــا میزبانــی از دو نمایش از هفتــم و یک نمایش از نهم فروردین این مســیر را ادامه داد. تماشاخانه خصوصی باران بــا دو نمایش از پنجــم فروردین باز بود و تاالر هنر با دو نمایش، یکی از پنجم و دیگــری از ششــم فروردیــن در جایــگاه بعدی بازگشایی سالنهای تئاتر در نوروز قرار داشــت. همچنین خانه نمایش اداره تئاتر از پنجم، فرهنگســرای نیاوران و هنر از ششم، تئاتر مســتقل تهران و باغ کتاب از هفتــم فروردین هر کدام با یک نمایش میزبانعالقهمندانشدند.
غایباننوروز۷۹
در نــوروز ۷۹ در تهــران دســتکم ۰۱ مجموعــه میزبــان اجــرای صحنــهای گروههــای تئاتری شــدند در ایــن میان اما مســئوالن تاالرهای شناختهشدهای چون وحــدت و حافــظ، تماشــاخانه ایرانشــهر و خیــل عظیمــی از تماشــاخانههای خصوصی ترجیح دادند ریسک باز شدن در نــوروز را نپذیرنــد و کار خــود را بــا پایان تعطیالت نوروزی شروع کنند.
پردیستئاترشهرزاد
تیر ۶۹ بود که قاسم جعفری، کارگردان و تهیهکننــده کــه از جملــه ســریالهای پرمخاطبــش میتــوان بــه «خــط قرمز» (۰۸۳۱) و «مســافری از هنــد» (۱۸۳۱) اشــاره کــرد، پردیــس تئاتــر شــهرزاد را در تقاطــع خیابانهــای نوفل لوشــاتو و رازی افتتــاح کــرد. پردیســی کــه تــا ســال ۸۸ بیمارســتان و زایشــگاه امید بود، نامش را از دختر قاسم جعفری، شهرزاد جعفری گرفته و از زمان افتتاح تاکنون حاشــیه کم نداشــته اســت. ایــن پردیس در نــوروز ۷۹ جــزو پرکارترینها بــود، اگرچــه هنوز یک سال هم از تاریخ گشایشاش نمیگذرد.
از «خواســتگاری» و «گروفالــو» تــا «دپوتات»و«نوروزخوانی»
پردیــس خصوصــی تئاتــر شــهرزاد کارش را در ســال ۷۹ از ســوم فروردیــن بــا نمایــش کمــدی «خواســتگاری» بــه کارگردانــی عظیــم موســوی شــروع کرد. «خواســتگاری» کــه براســاس متنــی از آنتوان چخــوف روی صحنه رفته پیشتر درســالهای ۷۸ ۴۸، ۳۸، و ۶۹ در تماشــاخانه ســنگلج اجــرا شــده اســت. ایــن نمایش کــه پنجمین تجربــه اجرای عمومــی را از ســر میگذرانــد تــا ســیام فروردیــن هر شــب ســاعت ۸۱ در ســالن شماره یک شــهرزاد روی صحنه میرود. آرش شریفزاده دیگر کارگردانی بود که با «گروفالو»، نمایشی ویژه کودک و نوجوان نــوروز ۷۹ را در شــهرزاد گذرانــد. اجرای او که براساس داستانی از جولیا دونالدسون بود از پنجم فروردین در سالن شماره سه آغاز شد و تا سیام فروردین ادامه خواهد داشــت. سومین میهمان شــهرزاد اتابک نــادری بــود و بازتولیــد نمایــش کمــدی «دپوتــات» کــه از هفتم فروردین شــروع شــد. ایــن اثــر براســاس نمایشــنامه «به دنبال دروغگو» به نویســندگی دیمیتری پســاتهاس، با ترجمه کریــم عظیمی و با حضور بازیگرانی چون شبنم قلیخانی و پندار اکبری اجرا میشود. «دپوتات» سال ۵۹ در ایــوان شــمس روی صحنــه رفت و اجرای ســال نود و هفتش تا ۰۳ فروردین ادامه خواهد داشــت. شــهرزاد جدا از این سه نمایش میزبان آیین «نوروزخوانی» با اجرای جواد انصافی هم بود که تا ســیام فروردین روی صحنه میرود.
تماشاخانهسنگلجدرجایگاهدوم
تماشــاخانه سنگلج از ســوم فروردین شــاهد روی صحنــه رفتــن نمایــش «خواســتگاران مهریناز، شــاهدخت دیار سختســتان» به نویســندگی صبوره رنگرز و کارگردانــی عطــااهلل کوپــال شــد. ایــن کمــدی آیینــی تا چهــارم اردیبهشــت هر شب ســاعت ۸۱ میهمان این تماشاخانه خواهــد بــود. «جعفرخــان از فرنــگ برگشــته» دیگر نمایشــی بود که اجرایش از چهارم فروردین شــروع شــد و تا هشتم اردیبهشــت ادامــه دارد. رحمــت امینــی در مقــام کارگردان این نمایــش کمدی را براساس متنی از حسن مقدم روی صحنه برده است.
تئاترشــهریها و بــاز کردن درهــا از هفتم فروردین
مجموعه تئاترشــهر برخالف شهرزاد و ســنگلج، نه از سوم که از هفتم فروردین آغــاز بــه کار کــرد. در ایــن روز دو نمایــش «نحــس» و «دیــور» اولــی به نویســندگی و کارگردانــی تینــو صالحــی و دومــی بــه نویســندگی هاله مشــتاقینیا و کارگردانی آریان رضایی در تاالرهای قشقایی و سایه روی صحنه رفتنــد و هر دو تا ۱۳ فروردین بــه کار خــود ادامــه خواهنــد داد. نمایش «فتوحــات گلشــیری» هــم کــه براســاس داســتانهای کوتاهی از هوشنگ گلشیری به کارگردانی یوســف باپیــری روی صحنه رفته اســت اجــرای خــود را در ســال ۷۹ از نهم فروردین آغاز کرد.
بارانودونمایشازمیالدنیکآبادی
درهای تماشــاخانه خصوصی باران از پنجم فروردین با دو نمایش به کارگردانی میالدنیکآبادیبازشد.نخستیننمای ِش او کــه نوشــته دیانا فتحی بــود ۱۱ فروردین بــه کار خــود پایــان داد. این اثر بــا نام «۹۲ مهــر ۶۹» به خودکشــی دو دختــر نوجوان میپرداخــت کــه در همــان تاریــخ انجام شدهبود.نمایشدوم«مرکبخوانیچند جوان دمبخت» است به قلم کهبد تاراج که تا بیستم فروردین ادامه دارد.
تاالرهنروسهمکودکانازنوروز۷۹
تــاالر هنــر از پنجــم فروردیــن میزبان «پرنسس و دزد دریایی» شد و «درای بن» در ششــم فروردیــن به این تاالر پیوســت. «پرنسس و دزد دریایی» براساس متنی از D. M. Larson بــه کارگردانی لیدا وعیدی روی صحنــه رفتــه اســت و «درای بــن» براســاس متن نیل دوفیلد بــه کارگردانی ژاکلین آواره.
«شیطونی»درتئاترمستقلتهران
مهــدی کوشــکی درهــای تماشــاخانه خصوصی تئاتر مستقل تهران را از هفتم فروردیــن با نمایش «شــیطونی» باز کرد. نمایشی که خود نویســنده و کارگردان آن اســت و در برگه فروش بلیت اینترنتی آن آمده است:« این رویداد دارای محدودیت سنی برای کودکان زیر ۳۱ سال است.»
رادش،حسنیونیاوران
نمایــش «حســنی و عمــو رادش» بــه نویسندگی و کارگردانی مهرداد نظری و با بــازی او و نصراهلل رادش اجرای خود را در سال ۷۹ از ششم فروردین در فرهنگسرای نیاوران آغاز کرد و تا ســی و یکم ماه جاری روی صحنــه خواهــد بــود. در خالصــه داستان این نمایش که دی و اسفند ۶۹ در فرهنگسرایابنسینااجراشد،آمدهاست: «حسنی همیشه قبل از اجرای نمایش یه دست گل کوچک به آب میده، این بار یه خرابکاری بزرگ کرده و تخم دایناســوری رو کــه عمــو رادش خیلــی دوســتش داره شکسته...»
مریم کاظمی فرهنگسرای هنر را ترجیح داد
مریــم کاظمــی، کارگــردان و یکــی از چهرههــای شناختهشــده تئاتــر کــودک و نوجــوان اما ترجیح داد به جــای تاالر هنر یا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به سال ِن ِ آسمانفرهنگسرای هنر واقع در زعفرانیهبرود.
او ســال ۷۹ را با بازتولیــد «غول بزرگ مهربون» آغاز کرد. نمایشی براساس متن دیوید وود با ترجمه حسین فداییحسین و بازی بازیگرانی چون حسین محباهری و عموهــای فیتیلــهای کــه اجرایــش از ششــم فروردین شروع شــد. «غول بزرگ مهربــو ِن» مریــم کاظمی همچــون«ehT »BFG به کارگردانی اســتیون اسپیلبرگ، داســتان دختری یتیم به نام سوفی است کــه ربــوده و بــه ســرزمین غولهــا بــرده میشــود. او در آنجــا بــا یــک غــول بزرگ دوســت میشــود کــه برخــالف دیگــران مهربان است و قصد آزار آدمیان را ندارد.
میزبانیادارهتئاترازیکنمایشکمدی
کمدی «کوچه پارس» نام اثری اســت به نویسندگی و کارگردانی داوود معینیکیا از چهرههــای جوان و بااســتعداد در حوزه نمایــش ایرانــی و ســیاهبازی. او همــراه با محمدرضــا آزادفــر از پنجــم فروردین در خانه نمایش اداره تئاتر روی صحنه رفت.
اجرایتئاتردرباغکتاب
ســالن شماره هشــت باغ کتاب تهران نیــز از هفتم فروردین شــاهد روی صحنه رفتن یک نمایش موزیکال شــد؛ «افسانه شهر آواز» به نویسندگی و کارگردانی رضا بیــات. در خالصــه داســتان ایــن نمایش کــه ویژه کــودکان و نوجوانان اســت آمده؛ «افسانه شهر آواز» یکی از قصههای کهن ایرانی اســت و داســتان دختــری را روایت میکند که بهدنبال خواهرش به شهر آواز میرود.
بازتولیدهاوکمدیها
نگاهــی بــه آنچــه در بــاال آمده اســت نشــان میدهــد اگرچــه ســالنهای تئاتــر در نــوروز بــاز بودهاند اما تردیــد گروههای نمایشی در مورد استقبال یا عدم استقبال مخاطــب، میــل بــه بازتولیــد آثــاری را پیشتــر روی صحنه رفتــه و امتحان خود را در جذب مخاطب پس دادهاند افزایش داده اســت که از جمله شناختهشدهترین ایــن بازتولیدها میتوان بــه اجرای مجدد «خواســتگاری»، «دپوتــات» و «غــول بزرگ مهربون» اشــاره کرد. همچنین باال بــودن تعداد آثــار کمدی بار دیگــر بر این نکتــه تأکید میکند که به ســالن کشــاندن مخاطب بــا عنــوان «کمــدی» آن هم در تعطیالت نوروز آسانتر از اجرای ژانرهای دیگر اســت. نکته آخر آنکه از میان شــش نمایــش ویژه کودک و نوجوان که در نوروز روی صحنــه رفتنــد، چهار اثــِر «گروفالو»، «پرنســس و دزد دریایــی»، «درای بــن» و «غولبزرگمهربون»براساسمتنهایی فرهنگــی شــکل گرفتنــد و ایــن نســبِت چهــار به دو بهعنوان مشــتی نمونه خروار میتوانــد یــادآور نبود متن جــذاب ایرانی برای کودکان و نوجوانان باشد.