اکران نامناسب ، قلب سیمرغ را شکست
انیمیشن ســـینمایی «قلب سیمرغ» از ســـاختههای زنده یاد وحید نصیریان از جمله فیلمهایی است که این روزها در گروه ســـینمایی هنر و تجربه در حال اکران است. اما حکایت اکران این فیلم که توســـط مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تولید شده حکایتتلخوگزندهایداردوبهگفتههمکارانودوستاننصیریانبعداز8 سالانتظار برایاکرانشدناینفیلمدرنهایتسرنوشتبهاواجازهندادنتیجهکاررابامخاطبان «قلب سیمرغ» ببیند و به قول محسن امیریوســـفی اگر همت «هنر و تجربه» و مرکز گسترش نبود این فیلم اکران نمیشـــد و باز به تعبیر او ای کاش شرایطی فراهم شود تا قبل از مرگ مؤلف فیلمهای سینمای ایران دیده شود. این آرزوی برباد رفتهای است که نه تنها وحید نصیریان بلکه دوســـتان و همکاران او که در ساخت «قلب سیمرغ» با او همراه بودند، داشتند و الهام پاوهنژاد بازیگر که در این فیلم اجرای نقش سه کاراکتر را به عهده داشت در گفتوگویی با روزنامه ایران درباره همکاری با وحید نصیریان، تفاوت لحن در اجرای سه کاراکتر «هما»، «مهرآفرین» و «سیمرغ» صحبت کرد و در نهایت گفتکهاکران«قلبسیمرغ»باچنینشرایطیرفعتکلیفبودهاست. ■ بتازگی فیلم انیمیشن «قلب سیمرغ» آشنا نبودم اما بهعنوان دوبلور که به جای ساخته زنده یاد وحید نصیریان اکران شده کسی باشم و کاراکتری را بازی کنم، تجربه که شــــما بهعنوان دوبلور حضــــور دارید. از اولم بود که با «قلب سیمرغ» در این فیلم تجربهخوددراینفیلمانیمیشنبگویید. کسبکردم.
بــــا حرفــــه صداپیشــــگی بواســــطه ■ قبل از ساخته شدن «قلب سیمرغ» در نمایشهــــای رادیویی که اجرا میکردم نا جریانساختچنینفیلمیبودید؟
آشــــنایی مــــن با وحیــــد نصیریــــان به دوران دانشــــجویی برمی گــــردد. هر دو در یک آتلیه درس خواندیم، معلم شــــدیم و کار کردیــــم. قبل از اینکه بخواهد «قلب سیمرغ» را صداگذاری کند با من تماس گرفت و درباره این انیمیشــــن ســــینمایی صحبت کردیم و خوب من پیش از فیلم با آثار نقاشی وحید آشنا بودم و با شناختی که داشــــتم مطمئــــن بــــودم از هر جهت فیلم خوبی خواهــــد بود بخصوص اینکه از جهت طراحی و تصویرسازی اطمینان کامل به کیفیت کار داشتم. ■ فیلم «قلب ســــیمرغ» پس از 8 ســــال روی پرده رفت. فکر میکنید هنوزهم فیلم تازهایهست؟
قطعــــاً تأثیر گــــذر زمــــان را نمیتوان نادیده گرفت. اما «قلب ســــیمرغ» از آن دســــته آثاری اســــت که در زمان خودش فیلــــم خوبی بود و حتی بــــه نظرم بعد از گذشــــت این همه ســــال هنــــوز هم فیلم
تازه است و بهدلیل نوع نگاه وحید «قلب سیمرغ» منحصر به فرد است. بهعنوان مثال طنازی کــــه در روحیــــه وحید وجود داشــــت را در کاراکتــــری با صــــدای حمید فرخنژاد دوبله شده براحتی میتوان دید.
■ دوبلــــه صــــدای نقشهــــای «همــــا» و «مهرآفرین»دراینفیلمبهعهدهشمابود. اجرای نقش این کاراکترها از جهت لحن گفتارچگونهبود؟
دوبله صدای کاراکتر «سیمرغ» را هم به عهده داشــــتم اما تنها دو سکانس بود و شــــاید همین دلیل کم بودن ســــکانس «ســــیمرغ» اســــم من در تیتراژ تنها در دو نقش «هما» و «مهرآفرین» عنوان شده بــــود. اما به هرحــــال از جهت فنی جنس صدا و لحنها متفاوت بود و «هما» لحنی حماســــیتر از «مهرآفرین» داشــــت و به تبع «مهرآفرین» لحنی زنانه و عاشــــقانه داشــــت. بنابراین فیلم «قلب ســــیمرغ» تجربه خوب و شــــیرینی برای مــــن بود و خوشحالم در کنار استاد پرویز پورحسینی عزیز، رضا کیانیان و حمید فرخنژاد در این فیلمبودم. ■ فیلم «قلب ســــیمرغ» اثر کاملی بود و تماشــــاگر هم در اکرانهای جشــــنوارهای و هم در این مدت اندکــــی که فیلم روی پرده رفته این اثر را بســــیار دوست داشت. فکر میکنید چرا در طول همه سالهای گذشته اکراننشد؟
«قلب ســــیمرغ» برای نخستین بار در جشــــنواره روی پرده رفت و خیلی خوش درخشــــید و دیر اکران شــــدن فیلم خیلی عجیب بــــود. اکرانی دیروقــــت و در زمان نامناســــب. زمان حیات وحید بســــیار از او میپرسیدمکهاکرانفیلمدرچهوضعیتی اســــت و همیشه میگفت در جریان است ولــــی خیلی غصــــه میخورد که چــــرا این فیلم اکران نمیشــــود. واقعیت این است که یک هنرمند دوست دارد اثر هنریاش توســــط مردم دیده شــــود و یک فیلمساز هم دوســــت دارد فیلمی که ســــاخته را با مخاطبخودببیندواینحقطبیعییک هنرمنداست.ولیمتأسفانهبهرغمچشم به راهــــی وحید بــــرای اکران شــــدن فیلم نتوانستفیلمراببیندوازدنیارفت.زمانی که خبر اکران شدن فیلم را شنیدم به جای اینکهخوشحالشومعصبانیشدمکهچرا بعدازمرگمؤلفساختهشدهاست.مگر فیلم«قلبسیمرغ»چهچیزیداشتکه بعد از ســــالها انتظار وحید نباید فیلم را میدید؟ حاال ســــؤالم این است اکران این فیلــــم چه دردی از وحید و خانــــواده او دوا میکند؟ متأسفانه باید بگویم که بسیاری از فیلمســــازان هســــتند که به درد توقیف یا ســــهلانگاری در اکران آثارشان از سوی مسئوالنمواجههستند. ■ موضوع این است که «قلب سیمرغ» اثــــر توقیفی نبــــود. یعنی هیــــچ چیزی که حکایــــت از عدول از خطوط قرمز توســــط مؤلفباشددرفیلموجودنداشت.
بزرگتریــــن حســــن وحیــــد که مــــن در نقاشیهای او بسیار میدیدم جسارت او بــــود و بهدلیل همین جســــارت بود که در خارج از کشور میتوانست نمایشگاههای متعددی برگــــزار کنــــد. بنابراین من فکر میکنم وحید نصیریان جزو هنرمندانی بود که همیشه در محاق توقیف بود. ■ از جهــــت قصــــه و شــــخصیتپردازی «قلبسیمرغ»راچطورارزیابیمیکنید؟
نگاه منتقدانهای به «قلب ســــیمرغ» دارم و معتقدم اورتور کار طوالنی اســــت و فیلم باید زودتــــر از آنچه االن در «قلب سیمرغ» میبینیم وارد قصه میشد و اگر وحید بود قبل از اکران حتماً به او توصیه میکردم کــــه یکبار دیگر فیلــــم را تدوین کند تا فیلم ریتم بگیرد و از طوالنی بودن ســــکانسهای معرفــــی و ورود بــــه قصه بپرهیزد تا اورتور جان بگیرد. ■ مخاطــــب این فیلــــم در حــــال حاضر نوجــــوان و بزرگســــال اســــت در حالی که میتوانستطیفوسیعیازکودکانراهم جذبکند.
دقیقاً بهدلیل اینکه مخاطب اثر فقط بزرگسال نیست و مخاطب کودک با این زمان برای معرفی تا ورود به قصه خسته میشود. ■ سخنآخر
امیــــدوارم و آرزو میکنــــم از این پس شــــاهد چنین اکرانهایــــی در نبود مؤلف نباشــــیم و همه آثار در زمان حیات افراد صورت میگرفت، بخصوص اینکه اکران «قلب سیمرغ» در بدترین زمان ممکن و با تبلیغات ناچیز صورت گرفت و فرصت خوب دیده شــــدن این فیلم درخانوادهها در ایام نوروز را از دســــت دادیم. حقیقت این اســــت که اگــــر واقع بینانــــه نگاه کنیم اکران «قلب سیمرغ» با چنین وضعیتی رفع تکلیف بود.