رونق تئاتر امروز ایران و مخاطبانش

مدتــی اســت تئاتــر بســیار پررونــق اســت. عــدهای دلیــل آن را حضــور چهرههــای ســینما روی صحنــه میداننــد و برخی هــم معتقدنــد، تئاتــر راه خــود را بــه دل عمــوم بــاز کرده و توانسته مورد وثوق مردم قــرار بگیــرد. این در حالی اســت که طبعاً تئاتر در شهرستانها از حضور چهرههــا محــروم اســت و اگر قــرار باشــد نگاهی به وضعیت تئاتر در شهرســتانها بیندازیم، باید همه فاکتورهــای تأثیرگذار در این باره مطالعه شــوند. با این همه به جرأت میتوان گفت، اینکه برخی بسیار خوشبینانه معتقدند که حوزه تئاتر با اقبال عمومی مواجه شــده، از نظر من درســت نیســت. باید توجه داشــت کــه اگر مقصــود از توجــه مردم،همه اقشــار جامعه باشــد، به قــول قدما حاشــا و کال. اثبات این موضوع نیــز زحمت زیــادی نمیخواهد. میتوانید در شــلوغترین روزهــای یک اجــرا بروید جلــو تئاتر شهر یا تاالر وحدت و ببینید چه اقشاری برای دیدن نمایش میآینــد. بهعنوان مثال بــرای دیدن اپرای عروسکی رستم و ســهراب، آن هم در تاالر وحدت، از اقشــار مختلــف و با توجه به فراوانی این اقشــار از جمعیــت دوازده میلیون و پانصد هزارنفری تهران در شصت اجرایی که این نمایش داشته چند نفربه دیدن ایــن نمایش رفته اند؟ تنهــا دوازده هزار نفر. آن هم در کالنشهری که درآن بیش از صد دانشگاه و دانشــکده و بــه تبــع آن هــزاران دانشــجو وجــود دارد. اگر بســیاری از همین دانشــجویان نمیتوانند یا تعلــق خاطری به دیــدن نمایــش ندارند چگونه میشــود از عموم حرف زد و مثــالً منتظر بود اهالی یاخچــی آبــاد و اطــراف آن به دیــدن تئاتــر بروند؟! پــس بیاغمــاض بایــد از واژه «عمــوم» صرفنظر کرد. البته اضافه کنم نســبت به برخی مواقع گاهی که برخی از چهرههای ســینمایی یا بازیگران جعبه جادو در نمایشــی شــرکت دارند در وجهی قیاســی، بــه نســبت موقعیتهایی که چنیــن وضعی حاکم نیست تماشاگر بیشتر شوقمندانه به سمت سالنها میرود ولی اضافه شدن آن درصد به معنای رونق و تعلــق بــه تئاتر به شــکل ماهوی نیســت. برخی از اقشاری که راحت دستشان به دهانشان میرسد بــرای تنــوع میآینــد تــا تیپهایــی القایــی مــورد عالقهشــان را از نزدیک ببینند و مشعوف شوند. در شهرستانها هم به صورت کلی تئاتر وضعیتی این گونه دارد. حتی در جشــنوارههای تئاتر، مســئوالن و برگزارکنندگان جشــنوارهها برای جذب تماشگرانی که مفت و مجانی میتوانند بیایند و نمایش ببینند، دســت به دامن چهرههای ســینمایی یــا تلویزیونی میشــوند تا بــرای داوری تئاتر به ســالنها تشــریف بیاورنــد که به بهانه دیدن این نازنینان، تماشــاگری دست و پا شود. فرقی هم نمیکند که آن چهرههای بــه شــهرت رســیده در عالــم ســینما یــا تلویزیــون، نمایشــنامه و نمایــش را بــه لحــاظ حرفــهای خوب بشناســند یا نه. البته نــگاه من به موضوع، توصیفی اســت نه تحلیلی. نگاه تحلیلی بــه گمانم کار مرکز هنرهای نمایشــی باید باشد که به هر جهت به نظر میرســد فعالً چنیــن فرصتی نــدارد. دعــا میکنم مشــغله کاری، ایــن کار خطیــر را بــرای همیشــه از دستور کارشان خارج نکرده باشد.