محرومیت از یک ظرفیت عظیم اجتماعی

در نـــگاه کلـــی، تفســـیری کـــه شـــورای نگهبـــان از معیارهای «رجل سیاسی» ارائه کرده، خود تفسیر بردار اســـت و بـــه عبارت ســـادهتر «قابل ســـنجه» نیســـت. این در حالی است که سالهاست بسیاری از علوم کیفی به محاســـبات کمی تبدیل شـــدهاند و بـــر اســـاس آن زمانی کـــه میخواهنـــد از کیفیت امـــر صحبت کننـــد، براحتی به دادههـــای آماری و کمی اســـتناد میکنید. دادههـــای کمی از آن حیث اهمیت دارند که قابل اندازهگیری هستند و هر فرد یا نهاد فارغ از دیدگاه و گرایشش، می تواند بر اساس آن سنجهها به نتیجه مشـــخص و ثابت برســـد. اهمیت این موضوع تا حدی است که کشورهای انگلیســـی زبان در نگارش قانون، برای آنکه قانونی صادر نشـــود که تفسیر بردار باشـــد، قوانین را با زبان فرانســـه تکمیل میکنند. زیرا زبان فرانســـه به این معروف اســـت که قابل تفســـیر نیســـت و ضمائر، افعال و اشـــارات دقیق بیان شده است و مانند برخی از زبانها نیست که نمیدانیم مرجع ضمائر مذکر اســـت یا مونث. در نتیجه قانونی نوشته میشود که نه تفسیر بردار اســـت و نه شـــبهه ناک. اما معیارهایی که شورای نگهبان در تعریف «رجل سیاسی» ارائه داده، چنین نیست. موضوع دیگر، مســـکوت گذاشتن جنســـیت «رجل سیاسی» است. به نظر میرسد شورای نگهبان هنوز در قرن 21 تکلیفش را درباره توان 50 درصد از جمعیت کشـــور روشن نکرده است. این در حالی است که اگر به نظرات و مواضع بنیانگذار انقالب اسالمی در سالهای ابتدایی انقالب نگاه کنید، میبینید ایشـــان هویتی برای زنان قائل هســـتند که با تفاسیری که در نگاه و نگـــرش برخی آقایان وجود دارد، قابل مقایســـه نیســـت. واقعاً تفاســـیر غلیظی که درباره زنان وجود دارد میتواند بسیار خطرناک باشد چه شبیه این گونه تفاسیر را با غلظت بیشتردر برخی کشورهای اسالمی داشتیم. خوشـــبختانه جامعه ایران تجربه تاریخی متفاوت و درخشـــانی در همین انقالب اســـالمی دارد؛ امـــام خمینـــی فرمودند زنان پیشـــگامان نهضت هســـتند. با چنین دیدگاه بلند و متعالی، جنســـیتی کـــردن تعریف «رجل سیاســـی» و منحصـــر کـــردن آن بـــه مردان، مـــا را از یـــک ظرفیت عظیم اجتماعی دور میکند و با موجبات دنیای جدید ناسازگار است. در تعریفی که شورای نگهبان از«رجل سیاسی» ارائه کرده، شما نمیتوانید به روشـــنی اندازهگیری کنید «رجل سیاسی» شـــامل چه کسانی است؟ در امریکا وقتی کســـی بتواند در کمپین داخلی حزب خود به موفقیت برسد، میتواند وارد کمپین رقابتها شـــود. یا اگر حزب قدرتمندی از او حمایت نکند امـــا بتواند 5 هزار دالر کمک مالی دریافت کند، میتواند کمپینش را ادامه دهد. در فرانسه اگر کســـی بتواند امضای 100 روزنامه نگار، نویسنده و نماینـــده پارلمانی را جلب کند، میتواند وارد کمپین شـــود.در کشـــور ما هم باید مشخص شود «رجل سیاسی» کیست؟ در قانون پیشبینی شده 4مرجع وزارت اطالعات، نیروی انتظامی، وزارت دادگستری و ثبت احوال میتواند درباره صالحیت یک فرد اظهار نظر کند؛ اما شورای نگهبان برای خودش تشـــکیالت عریض و طویلی فراهـــم کرده تا با مراجعه به محله و کســـبه درباره آن چهره سیاســـی پرس و جو کنند. گویا نهادهای رسمی به رسمیت شناخته نمیشوند. مجموع این اتفاقات ســـبب شده شـــورای نگهبان در معرض داوریهای سیاســـی جناحی قـــرار بگیرد. بـــه همین دلیل تفســـیری که اآلن شـــورای نگهبان ارائه داده، خواست عمومی را برآورده نمیکند.