فقها و مراجع، شورای نگهبان را در تعیین جنسیت «رجلسیاسی» یاری دهند

کنعانی مقدم، فعال سیاسی اصولگرا:

■ تعریـــف، معیارهـــا و شـــرایط الزم برای تشـــخیص رجل سیاســـی، مذهبی و مدیـــر و مدبر بودن نامزدهای ریاســـت جمهوری در روزهای پایانی ســـال گذشـــته در جلسه شورای نگهبان به تصویب رسید و از سوی سخنگوی شورای نگهبان مطرح شـــد. آیـــا معیارهای ارائه شـــده توانســـته ابهامات و نواقص موجود در تعریف «رجل سیاسی» را بر طرف کند؟

یکی از وظایف شـــورای نگهبان، تفسیر قانون اساسی اســـت و ایـــن نهاد در همین راســـتا، به تفســـیر اصل 115 قانون پرداخته است. بخشی از توضیحاتی که سخنگوی شورای نگهبان در ارائه معیارهای «رجل سیاسی» مطرح کـــرد، در واقع توضیح دربـــاره عملکرد شـــورای نگهبان در ایـــن حوزه بـــود. در این توضیحات، جنســـیت «رجل سیاســـی» که در ســـالهای گذشـــته محل مناقشـــه بود، همچنان مســـکوت ماند. این در حالی اســـت که شورای نگهبان تاکنون با تفســـیری که داشته، عمالً فقط مردها را در زمره «رجل سیاســـی» گنجانده است. مطالبهای که محافل سیاسی در سالهای گذشته داشتهاند، این است که قانون اساسی به گونهای تفسیر شود که مانع از هرگونه ابهام در بحث انتخابات باشـــد. به نظر میرسد به رغم ارائه برخـــی معیارها، همچنـــان این ابهام وجـــود دارد. انتظار این است شورای نگهبان قاطعتر و شفافتر درباره «رجل سیاسی» اعالم نظر کند تا جای هیچ ابهامی وجود نداشته باشد. ■ برخی ناظران سیاسی معتقد هستند تعریفی که شورای نگهبان از «رجل مذهبی» ارائه کرده، باعث میشود افراد صرف حفظ ظاهر متشرع، از فیلتر شورای نگهبان بگذرند. این انتقاد را وارد میدانید؟

تعییـــن مالکهـــا و تشـــخیص مـــواردی که بـــه ذات رفتارهای انســـانی بازمیگردد، مشـــکل اســـت. مشـــکل اســـت بفهمیم درجه ایمان یک فرد چقدر است؟ اینها که قابل تشخیص و محاســـبه نیست. مگر این که از روی عملکرد افراد تشـــخیص دهیم که فـــرد چقدر به اجرای احکام اســـالمی مقید اســـت. تشـــخیص این موضوع در اختیار شورای نگهبان بوده و آنها با استعالماتی که انجام میدادند بـــه این علم و یقین میرســـیدند که فرد رجل مذهبی اســـت یا نه؟ آیـــا مقید به اجرای احکام اســـت؟ میزان تقیدش چقدر اســـت؟ اما این که «رجل مذهبی» را به کسانی مقید و منحصر کنیم که در حوزههای علمیه درس خواندند غیر از روحانیون کسی نمیتواند داوطلب شود. به نظر میرســـد ما باید مطالبی را مطرح کنیم که دایـــره انتخاب مردم تنگ نشـــود. ما نبایـــد حق انتخاب شـــدن و انتخـــاب کردن را از مردم ســـلب کنیـــم. به نظر میرسد هر شـــرطی که برای انتخاب رئیس جمهور قرار میدهیم، باید قابل محاســـبه و قابل تشـــخیص باشـــد. مبهم صحبت کردن کار را مشـــکلتر کرده و چه بســـا ما را از رســـیدن به آن اهداف دور کند. معیارهای ارائه شده برای «رجل سیاسی» هنوز حاوی ابهاماتی است که باید حل شود. ■ بر اســـاس تعریف شـــورای نگهبـــان، «رجل سیاســـی، رجالی هســـتند که قـــدرت تحلیل و درک آنها از مســـائل و پدیدههای سیاسی به جهت آگاهی عمیقشان از مسائل سیاســـی - اجتماعـــی اعـــم از داخلـــی و بینالمللـــی و حضورشـــان در صحنههای سیاســـی به نحوی باشـــد که همواره مصالح نظام اســـامی و معیارهای اصیل انقابی در عملکرد آنها لحاظ شـــده باشـــد به گونهای که در میان مردم به این خصوصیت شـــناخته و مشهور باشند.» این تعریف را تا چد جامع و مانع میدانید؟

رجل سیاســـی دو تعریـــف دارد؛ اول کســـانی که دارای جایگاه، مقام و منصب سیاســـی در کشـــور هســـتند؛ مانند دبیرکل یک حزب یا کســـی که مقام وزارت در پســـتهای سیاســـی داشته باشد؛ بر این اســـاس وزیر فرهنگ و ارشاد اســـالمی نمیتوانـــد رجل سیاســـی باشـــد اما وزیر کشـــور میتواند. نکته مهمتر این اســـت که آیا منظور ما از «رجل سیاسی» کسانی هســـتند که عملکرد و تصمیماتشان بر مبنای خواســـته حاکمیت باشـــد یا فردی اســـت که لزوماً دیدگاههایـــش با خواســـته حاکمیت تطبیـــق نمیکند اما قـــدرت تحلیـــل و درک مســـائل سیاســـی را دارد. بـــه نظر میرســـد باید با فاکتورهای مشـــخصی ایـــن موضوع بهتر تعریف شود. ■ شـــورای نگهبان همچنان جنســـیت «رجل سیاسی» را مســـکوت گذاشـــت. به عنوان یک چهره اصولگرا چه دیدگاهی دربـــاره حضور زنـــان در رقابتهای ریاســـت جمهوری دارید؟

تـــا بـــه حـــال تفســـیر شـــورای نگهبـــان این بـــوده که صالحیـــت زنـــان بـــرای انتخابـــات ریاســـت جمهوری تأیید نمیشـــود. برای تفســـیر این که آیا زنان میتوانند رئیسجمهور شـــوند، فقها و مراجع میتوانند به شورای نگهبان کمک کنند. زنان مـــا از مجلس اول، در پارلمان حضـــور داشـــتند. در همین بـــازه زمانی زنـــان از حضور در منصـــب قضاوت منع شـــدهاند؛ حـــال مراجع و فقها میتوانند به کمک شـــورای نگهبان آمده و به این سؤال پاسخ دهند آیا ممنوعیت زنان برای قضاوت را میتوان به رئیس جمهور شـــدن زنان تعمیـــم داد یا نه؟ بهنظر بنده اگر زنان هم برای انتخابات ریاست جمهوری تأیید صالحیت شـــوند، قطعاً فضای بازتری بـــرای انتخابات ریاست جمهوری خواهیم داشت.

زنان ما از مجلس اول، درپارلمانحضورداشتند. به نظر بنده اگر زنان هم برای انتخاباتریاستجمهوری تأییدصالحیتشوند،قطعاً فضایبازتریبرایانتخابات ریاستجمهوریخواهیم داشت