هزینه تخلف در شهرداری را باید باال ببریم

گفتوگوبادکترعلیاکبرگرجیمدیرکلنظارتبرهیأتهایرسیدگیبهتخلفاتاداریکارکنانشهرداریتهران

■ تخلفات اداری کارکنان شهرداری تهران به لحاظشمولوکمیتبیشترشاملچهمواردی است؟

براســـاس آمار هیأتهای بدوی، فراوانی تخلفات کارمندان شهرداری بیشتر در رابطه با بندهای 14 2، و 29 ماده 8 قانون رســـیدگی بـــه تخلفـــات اداری اســـت، یعنی مـــواردی مانند نقض قوانین و مقررات، ســـهلانگاری یا کـــم کاری در انجام وظایف محوله و غیبت غیرموجـــه. از لحـــاظ موضوعـــی نیـــز اغلب تخلفات در ارتباط با نقض قوانین و مقررات در حوزه شهرســـازی صورت گرفته اســـت. به تعبیـــری قانون را زیرپا گذاشـــتهاند، شـــهر را سوزاندهاند و از باندهای تبهکار و قاچاقچیان تراکم، پول ســـتاندهاند. ایـــن پولها حتی اگر به نفـــع شـــهرداری هم گرفته شـــده باشـــد، خیانـــت بزرگی بـــه تهران و نســـلهای آینده بوده است. ■ نحوهرســـیدگیبهاینتخلفاتدرادارهکل دفترهماهنگیونظارتبرهیأتهایرسیدگی بهتخلفـــات اداری کارکنان شـــهرداری تهران چگونهاست؟

تخلفـــات اداری کارکنـــان یـــا از ســـوی نهادهای نظارتی و بازرسی شهرداری تهران به ایـــن اداره گزارش میشـــود یا بهصورت شـــکایات مردمی ثبـــت و تشـــکیل پرونده انجام میشـــود. بـــه موجب مفاد مـــاده 4 قانونرسیدگیبهتخلفاتاداری،صالحیت رســـیدگی به تخلفـــات اداری کارمنـــدان با هیأتهـــای بدوی اســـت و آرای صـــادره در صورتی کـــه قابـــل تجدیدنظـــر (آرای غیر قطعی) باشند با تجدیدنظر خواهی کارمند ظـــرف 30 روز از تاریخ ابالغ؛ هیأت تجدید نظر مکلف به رســـیدگی است. به اعتقادم، در آیینها و تشریفات و حتی بافت عضوی هیأتهـــا ایرادات متعددی وجـــود دارد که قانونگذار هرچه سریعتر باید آنها را برطرف کنـــد. بهعنوان مثال، در حـــال حاضر بافت هیأت از وزانت حقوقی برخوردار نیســـت و بیشـــتر اعضای هیأت نیز از همکاران خود متهم هستند. به عبارتی الزام قانونگذار در بند 2 مـــاده ۶ قانون رســـیدگی به تخلفات اداری بـــه اینکـــه حداقل دو نفـــر از اعضای اصلـــی هیأتهـــا بایـــد از کارکنـــان همـــان ســـازمان باشـــند، نظارت و مهار قـــدرت از سوی هیأتها را از اثرگذاری الزم میاندازد. بویژه هنگامی که متهم از مقامات قدرتمند سازمان مربوطه باشـــند، اعضای هیأتها و مجموعه اداری بســـیج میشوند تا حکم صادره چیزی جز تبرئه یا یک حکم خفیف نباشـــد. به همین خاطر، به گمـــان ما برای اثربخش شدن نظارت پسینی هیأتها باید کوشـــش کرد تا این نظـــارت از حالت درون ســـازمانی به برون ســـازمانی تغییر جهت دهد. به خاطر همین نقصان، متأســـفانه، مقامات عالی رتبه ســـازمانهای اداری هم در مواردی کوشـــیدهاند از هیأتها بهعنوان ابزارسرکوباستفادهکنند. ■ شـــهرداری از گذشـــته تاکنون بیش از سایر نهادها و ســـازمانها در معرض شکایتهای مردمی، تخلفـــات ...و بوده اســـت دلیل این وضعیتچیست؟

شـــهرداریها نهاد عمومـــی غیردولتی هســـتند که طیـــف وســـیعی از خدمتهای عمومی را بـــه مردم ارائـــه میدهند. هرچه میزان جمعیت و تعداد خدمات ارائه شده و قلمرو مدیریت شـــهری گســـتردهتر باشد، انتظار افزایش شکایتها بیشتر است. البته در حال حاضر ورودیهای اداره کل رسیدگی بـــه تخلفـــات اداری شـــهرداری تهـــران این تحلیلبندهراتأییدنمیکند. ■ سازوکارفعالیتهیأتهایبدویرسیدگی بهتخلفاتاداریچگونهاست؟

نظارت و رسیدگی هیأت بسیار منفعالنه اســـت. این در حالی است که ساز و کارها نیز چنیـــن رنگ و لعابـــی دارند. امـــا نظارتها آنچنـــان اثر بخش نیســـت و گاهـــی اوقات مراجـــع ورودی، نهاد ناظـــر را منفعالنه به بازی میگیرنـــد. البته طرحهایـــی داریم که در صـــورت وجود ثبات در مدیریت شـــهری میتوانیم با اجرای آنها رویکرد نظارتی را به سمت کنشـــگری و ارادهگرایی تغییر دهیم. طرحهایـــی نظیر شـــهروند ناظـــر، نظارت هوشـــمند، ســـاختار جامع نظـــارت و.... که بهدلیل بیثباتـــی پیش آمده انگیـــزه برای تعقیباینطرحهاکمشدهاست.درضمن در برخـــی از ســـازوکارهای موجـــود هیأتها الزامـــی بـــرای تبعیـــت از اصول دادرســـی منصفانهندارند. ■ تدابیرپیشگیریونظارتبرعملکردکارکنان شهرداریبهچهشکلیاستوتاچهحدکاراو اثربخشاست؟

نظـــارت بر عملکـــرد کارکنـــان از طریق واحدهاینظارتیهمانندحراست،بازرسی، سرپرستان، مدیران سازمانها و ادارات کل و شهرداریمناطقصورتمیگیرد.همچنین در زمینه پیشگیری هم آموزشهای دورهای مختلف از جمله آشـــنایی با تخلفات اداری برای کارکنان در ســـال آینـــده در نظر گرفته شده اســـت. البته روشن است که پیشگیری از تخلف به صـــرف آموزش محقق نخواهد شـــد. نکته حائز اهمیت این اســـت که باید هزینه تخلف را باال برد. زیرا بهدلیل آنکه در شهرداری تهران تاکنون هزینه تخلف بسیار پایینبودهاست،رسیدگیهاجنبهپیشگیرانه و بازدارندگـــی خود را از دســـت داده اســـت. بنابراینمسئوالنمربوطهبایدبهاینپرسش پاســـخ دهند کـــه چرا بـــا صـــرف میلیاردها بودجه در انواع نهادهای بازرســـی و نظارتی در شـــهرداری تهران حجم فساد، تخلفات و جرایماینگونهباالبودهاست. ■ درهفتههایاخیربحثتخلفاتشهرداری در دوره قبلی نقل رسانهها بوده و آقای نجفی شهردار سابق تهران نیز در این زمینه اشاراتی داشتند این تخلفات تا چه حد مستند و متکی به مدارک موثق است عمده این تخلفات در چهحوزههاییبودهوروندپیگیریوبرخوردبا مرتکبینچگونهاست؟

یکی از وظایف هیأتهای تخلفات اداری رسیدگی به جنبه انضباطی و اداری تخلفات کارکنـــان اســـت و بر اســـاس مـــاده 19 قانون رسیدگیبهتخلفاتاداری،هیأتهاموظفند در صورتی که تخلف کارکنـــان جنبه جزایی داشـــته باشـــد موضـــوع را به دادســـرا اعالم نمایندکهتاکنونازاینپتانسیلکمتراستفاده شدهاست.بنابراینازاینبهبعدتمامتالش خـــود را بـــه کار میگیریم تـــا پروندههایی که شهردار یا سایر مراجع نظیر سازمان بازرسی و حراســـت به این اداره ارجاع میدهند پس از صـــدور رأی از جنبـــه اداری برای بررســـی از جنبه کیفـــری به مراجع ذیصالح ارســـال گـــردد. ایـــن در حالی اســـت که بســـیاری از متخلفان و مفسدان در هیأتهای رسیدگی به تخلفات پرونده دارند. اما متأسفانه بنا به دالیل گوناگون آرای صادره نتوانسته است در ارتقای ســـالمت اداری، مالی و حتی اخالقی شـــهرداری تأثیر زیادی داشـــته باشد. این در حالی اســـت که هماکنون محیط شهرداری از هر لحاظی آلوده اســـت و بـــرای پاالیش و پیرایش آن به مدیران شـــجاع، عاقل و پاک دست نیاز است. ■ استخدامهای شهرداری در دوره قبل تا چه حدمنطبقبرقوانینومصوباتبودهاست؟

بهنظـــر میرســـد موازیـــن عدالـــت اســـتخدامی در جذب نیروی انسانی رعایت نگردیـــده اســـت. بـــرای مثـــال در زمســـتان 95 ســـیزده هـــزار نفر بدون رعایـــت موازین استخدامی جذب شهرداری تهران شدهاند. حال اینکـــه برخی از این افـــراد ضمن اینکه حتی ســـابقه یک روز کار در شهرداری تهران را نداشـــتهاند، در واحدهایـــی مشـــغول بـــه کار شـــدهاند کـــه هیـــچ تخصصـــی پیرامون آن ندارنـــد. بهعنـــوان مثـــال، هیچکس باور نمیکنـــد کـــه هنـــوز در اداره کل مـــا یک نفر کارشناس حقوقی هم وجود ندارد. بههمین دلیل اخیـــراً فراخوانی برای جذب دارندگان تخصصهایحقوقیدادهایم. ■ در کنـــار نظـــارت، آمـــوزش کارمنـــدان و همچنین آشنایی شهروندان بهقوانین تا چه حددرکاهشتخلفاتمؤثراست؟

آمـــوزش علمـــی و عملـــی بـــه صورت جامـــع و فراگیـــر موجـــب پـــرورش یافتگی کارمندان میشـــود و در نتیجه آنان برمبنای استانداردها حرکت میکنند و در سالمسازی نظام اداری و ســـازمانی نقش بسزایی دارد. همچنین وقتی کـــه شـــهروندان از حقوق و وظایـــف خود و مســـئوالن شـــهری مطلع و آگاه شوند نســـبت به اجرای قوانین از سوی کارکنان و مســـئوالن دقت و نظارت بیشتری مینمایند و در صورت بروز تخلفات آن را به نهادهای نظارتی و بازرسی گزارش میکنند. مهمترین آموزشـــی که در حال حاضر برای کارکنان دولت الزم است، حقوق شهروندی در اداره اســـت. اگر مصوبه 8۷1 شورای عالی اداری اجرایی شـــود، ایران به گلستان تبدیل خواهدشد. ■ روند رســـیدگی به شکایات شـــهروندان از بخشهایمختلفشهرداریچگونهاست؟

بموجـــب مـــاده 18 آیین نامـــه اجرایی قانون رسیدگی به تخلفات اداری در صورت شکایتیااعالماشخاصاعمازاربابرجوع، مردم یا کارمندان، مدیران، سرپرستان اداری و .... هیأتهای بدوی یا تجدیدنظر شروع به رســـیدگی میکنند. قبل از رسیدگی و صدور رأی هم به تبـــع انجام تحقیقات مقدماتی، کارشناسی و...الزم است. در حوزه کارشناسی هم اداره کل ما با مشـــکالت خاصی روبه رو است.

در زمستان 95 سیزده هزار نفر بدون رعایت موازین استخدامی جذب شهرداری تهران شدهاند. حال اینکه برخی از این افراد ضمن اینکه حتی سابقه یک روز کار در شهرداری تهران را نداشتهاند، در واحدهایی مشغول به کار شدهاند که هیچ تخصصی پیرامون آن ندارند