زهکش هاعامل خشک شدن تاالبهای کوهستانی و جنگلهای زاگرس

کارشناسان نسبت به قطع آب شرب در اصفهان و سیستان و بلوچستان هشدار دادند

معــاون مدیـــرکل دفتر بـرنـــامهریزی کالن آب و آبـــفای وزارت نیــرو در گفتوگــو بــا خبرنــگار مــا، بارشهای اخیر در کشــور را اتفاق مثبتی ارزیابی امــا تأکیــد کــرد کــه ایــن بارشهــا نمیتوانــد «تنــش آبــی» در کشــور را حــل کنــد. او هشــدار داد کــه اگــر اصفهانیهــا در مصــرف آب شــرب خــود صرفهجویــی نکننــد، همچــون سیســتان و بلوچســتانیها در ســال جاری دچار قطعی آب خواهند شد.

کاهــش 50 درصــدی روانآبهــا و رودخانهها

هدایت فهمی گفت: «بارشهای اخیــر نمیتوانــد گــره تنش آبــی را در کشــور حــل کنــد،» او روی مدیریــت مصــرف آب تأکیــد کرد. وی متوســط بارشهــا در ســال آبی (از یــک مهر تا 10 اردیبهشــت) جاری را 136 میلیمتر دانست که نســبت به سال گذشته 38 درصد کاهش داشــته اســت. متوســط بــارش در ســال گذشــته 218 میلیمتر بــود. او از کاهــش 50 درصــدی روان آبهــا و جریانهــای رودخانــهای خبــر داد و گفت که دخیره آب پشــت ســدها هــم کاهــش یافتــه اســت. بــه گفتــه فهمی، میزان پرشــدگی ســدها 49 درصــد اســت کــه ایــن میــزان در ســال گذشــته 65 درصــد بــود. ایــن کارشــناس نســبت بــه قطــع آب شــرب در ســال جــاری در اصفهــان و سیســتان و بلوچســتان هشــدار داد و گفــت: «وضعیــت ســدهای اصفهان فوقالعــاده اســت.» او به میــزان آب ســدهایی کــه آب شــرب اصفهــان را تأمیــن میکننــد اشــاره و حجــم ســد زاینــدهرود را 12 تــا 13 درصــد و مالصــدرا را 10 درصــد اعــالم کــرد و گفــت: «اگــر مــردم همــکاری نکنند، قطعی آب حتمی اســت.» فهمی در پاســخ به این ســؤال روزنامــه ایران که چــرا به رغــم انتقال آبهای بســیار به اصفهان، همچنان این شــهر با کمبود آب روبهرواســت هــم گفــت: «انتقــال آب همیشــه یــک شــهر را از کــم آبــی نجــات نمیدهــد بلکــه مدیریــت مصــرف اســت کــه میتواند به شــهر کمــک کند.» او افزایش فضای ســبز و مصرف باالتر از متوســط آب شرب در اصفهــان را یکــی از دالیل حــال امروز این شــهر دانســت. فهمی انتقال آب را آخریــن راهــکار برای حــل معضل کــم آبــی دانســت و گفــت: «آخریــن راهــکار بایــد پیوســتهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی داشته باشد.» احیای تاالب ها مدیــر دفتر اکوسیســتمهای تاالبی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، خشک شدن «تاالبهای کوهستانی» کشــور را نتیجــه زهکشــیهای وزارت جهاد کشاورزی در دو سه دهه گذشته دانســت واظهار امیدواری کرد که این وزارتخانــه برای تخریــب زهکشها و احیای دوبــاره تاالبهای کوهســتانی بــا پردیســان همــکاری کند. مســعود باقــرزاده کریمــی در ادامــه بــه تالش ســازمان حفاظت محیط زیست برای گرفتن مصوبه دولتــی به منظور زنده کردن تاالبهای کوهســتانی کشور در استانهایی چون لرستان، آذربایجان شــرقی، گلســتان و قزوین اشــاره کرد. وی خشک شــدن جنگلهای زاگرسی را نتیجــه خشــک شــدن تاالبهــای کوهســتانی و افزایــش زمینهــای کشاورزی دانســت که اجازه نمیدهد خاک از بارشهای سیالبی این روزها سود ببرد. بلوطها قربانی زهکشها شدند باقــرزاده کریمــی در ادامــه، بارانهــای ســیل آســا و زودگــذر سالجاری را در مجموع اتفاق خوبی ارزیابــی کــرد و گفت:«چــون فصــل کشــت هــم نیســت همــه بارشها به ســمت تاالبهــا میرونــد.» او تأثیــر ســیالب روی تاالبهــا را بیشــتر از آبهــای زالل دانســت و گفت:«چون حامل مواد غذایی برای زیســتمندان هستند و رســوب دارند.» البته کریمی تأکیــد کرد کــه ســیالبهایی که حجم زیــادی از رســوب را بــا خود بــه تاالب میبرند، نمیتوانند ســودمند باشند. او دربــاره تأثیرگذاری ســیالبها روی تاالبهــا با توجــه به فرســایش خاک ناشــی از انتقــال آبهــا و تخریــب ســرزمین بــه «ایــران» گفت:«خــاک فرسایش یافته و توان جذب سیالبها را نــدارد. یکی از دالیــل آن هم چرای بیرویه صورت گرفته و زهکشــیهای وزات جهاد کشاورزی است.» به گفته او وزارت جهادکشــاورزی بــا زهکشــی در دشــتهای کوهســتانی در دو ســه دهــه گذشــته، تاالبهای کوهســتانی را خشــک کــرده اســت. او گفــت:« در کوهستان برف میبارد و در ارتفاعات بــاران. آب ناشــی از بارشها از طریق آبراهههای فرعی کوچک به دشتها میرسد که در ارتفاع باالی 1300 متر از دریا هســتند.» او از این دشتها به تاالبهــای کوهســتانی نــام میبرد و میگوید:« برای مثال تاالب(دشــت) مرنــد در ارتفــاع 1300 متــراز ســطح دریــا قــرار دارد و دشــت گلپایــگان 1500رد متــر.» او تاالبهــای بیشــه داالن، قــوری بلمــک، صالحیــه ...و را از تاالبهای خشــک شــده دیگردر نتیجــه عملکــرد ســه دهــه گذشــته وزارت جهادکشــاورزی دانســت. باقــرزاده کریمــی، کارکــرد تاالبهای کوهســتانی را عــالوه بر تنوع زیســتی، ذخیــره آب در دل کوهســتانها دانســت کــه در نهایــت چشــمههای مســیر را ســیراب میکردنــد و هــم ســفرههای زیــر زمینــی را تغذیــه. بــه گفتــه او تاالبهای کوهســتانی باعث میشــود تا همیشــه «پروفیــل خاک» مرطــوب باشــد:«اما جهادکشــاورزی بــه اشــتباه در زمانهــای گذشــته آب ایــن تــاالب را بــه وســیله کانالهایــی خشــک کرد تــا زمینهــای کشــاورزی را توســعه بدهــد.» او ایــن سیاســت را باعــث خشــک شــدن بلوطهــای زاگــرس دانســت و پرســید: چطــور رودخانــه بزرگــی چــون کارون دچــار کــم آبــی میشــود؟ چــون تاالبهای کوهســتانی خشــک شــدهاند و تــوان تغذیــه چشــمههای دائــم منتهــی به کارون را ندارند. کریمی گفت:«نتیجه این سیاســت این اســت که چشــمهها و رودخانههــا در زمانهــای ســیالبی، وحشــی و گلآلــود هســتند و در زمان غیرسیالبی، خشــک.» او به وضعیت تــاالب کوهســتانی «قــوری بلمــک» لرســتان اشــاره کرد و زهکشی آب آن را باعــث خشــک شــدن 21 چشــمه دانســت. کریمی گفت:«وزارت جهاد بــا یــک زهکش، عمــق ده متــری آب تــاالب را تخلیه کــرد. بارش اخیر دبی این تاالب را به 02متر مکعب بر ثانیه رســاند که آب این تاالب 006هکتاری میتوانســت هــم 21 چشــمه خشــک شــده را آبیــاری کنــد و هــم چاههــای پاییــن دســت را امــا اآلن بــه یــک ســیالب تبدیــل شــده و آب گلآلــود آن بعد از کشــکان بــه کارون میریزد. در نهایــت هــم رســوب آن در مخــزن یک ســد مینشــیند.» او خشک شدن تاالبهای کوهســتانی را یکی از دالیل ایجاد ریزگردها اعالم کرد.