بی اعتنایی جهان به ادعاهای هسته ای نتانیاهو
رئیس سابق موساد: آنچه نتانیاهو ارائه کرد، شامل هیچ اقدامی مبنی بر نقض برجام از سوی ایران نیست
در شــرایطی کــه تردیــد دولــت امریــکا برای ماندن در برجام فرصت تازهای را برای اتهامات تکراری بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل علیه ایران فراهم کــرده اســت، نمایش دوشــنبه شــب او کــه مدعــی بود اســرائیل بــه فایلهایی دسترســی پیدا کرده که نشــان میدهد ایــران بــه طــور مخفیانــه بــه دنبــال کســب ســالح هســتهای بوده اســت، با بــی تفاوتــی اغلــب کشــورهای جهــان روبــهرو شــد. ســخنان مدعیجویانــه نتانیاهــو کــه معتقــد بــود میتوانــد اینبــار بــه مــوج جدیــد فشــارها علیــه ایــران بینجامــد، عمالً بــه ضد خودش تبدیــل شــد و ایــن فرصــت را بــرای تأکید همــه طرفهای برجــام به تأیید پایبنــدی ایــران بــه توافــق هســتهای و لــزوم ادامه اجــرای این توافــق، فراهم کرد. چنانکه فرانسه، آلمان، انگلستان و حتــی شــماری از مقامهــای بانفــوذ کنگــره امریکا و تحلیلگران رســانههای اســرائیلی بعد از پایان نمایش نتانیاهو معترف شدند که او هیچ اطالعاتی ارائه نداد که نشان دهد ایران توافق هستهای را نقض میکند. نخســت وزیر اسرائیل در یــک ســخنرانی تلویزیونــی ادعا کرد اســرائیل به اطالعاتی دســت پیدا کرده که نشــان میدهد ایران پس از امضای توافقنامه هستهای در سال ۵1۰2، همه اســناد مربوط را در یــک مرکز محرمانه در حومه تهران (شورآباد) مخفی کرده اســت. نتانیاهــو با به نمایش گذاشــتن تعداد زیادی پوشــه و ســیدی ادعا کرد اســرائیل در یــک عملیــات اطالعاتــی توانســته به ۵۵ هزار صفحــه و ۵۵ هزار فایــل دیجیتــال از اطالعــات مربوط به برنامه هســتهای نظامی ایران در قالب ۳۸1 ســیدی دســت پیدا کند. نتانیاهو بــا نشــان دادن تصاویــری از آنچــه بــه ادعــای او از اســناد هســتهای ایــران بــه دست آمده، ایران را متهم کرد که برای ســالها به مجامــع بینالمللــی درباره برنامه هســتهای خود دروغ گفته و بعد از امضــای توافق هســتهای هــم برنامه هستهای خود را ادامه داده است.
■ موگرینی: اظهــارات نتانیاهو ضرورت پایبندی ایران به برجام را نشان داد اولیــن مقــام اروپایــی کــه به اظهــارات نتانیاهــو واکنــش نشــان داد، «فدریــکا موگرینــی» مســئول سیاســت خارجــی اتحادیــه اروپــا بود که گفت اســنادی که نتانیاهو منتشر کرد، نشاندهنده نقض توافــق هســتهای نبــود، بلکــه برعکس «ضــرورت پایبنــدی همــه طرفهــا به ایــن توافــق را نشــان داد.» موگرینــی کــه در نشســتی بــه میزبانــی اتحادیــه عــرب صحبــت میکــرد، در پاســخ بــه ســؤالی درباره اظهارات نتانیاهو گفت: «آژانــس بینالمللی انــرژی اتمی تنها ســازمان بیطــرف و بینالمللــیای اســت کــه وظیفه نظــارت بــر تعهدات هســتهای ایــران را برعهــده دارد.» مســئول سیاســت خارجی اتحدیه اروپا با بیان اینکــه آژانس بینالمللی انرژی اتمــی ۰1 گــزارش منتشــر و تأییــد کرده کــه ایــران به طــور کامــل تعهداتــش را رعایت کرده اســت، افــزود: «آنچه من دیــدم، این اســت که نتانیاهــو پایبندی ایــران به تعهداتــش در برجــام، یعنی تعهدات این کشور پس از سال 2۰15 را زیر ســؤال نبرده است. برجام، یا همان توافق هستهای، بر اساس فرض حسن نیــت یا اعتماد شــکل نگرفتــه، بلکه بر اســاس تعهدات محکم، ساز و کارهای راســتیآزمایی و نظــارت بســیار دقیــق واقعیات است که این کار توسط آژانس بینالمللی انــرژی اتمی صورت گرفته اســت.» موگرینی در نهایــت به تلآویو توصیــه کــرد کــه اگــر اطالعاتــی دال بر نقض توافق از سوی ایران دارد، آن را در اختیار آژانــس بینالمللی انرژی اتمی قرار دهد، «چرا که تنها مرجع بیطرف بینالمللی برای راستیآزمایی پایبندی ایــران به تعهداتــش ذیل برجــام، این آژانس است.»
■ آژانس شواهد معتبری برای نقض برجام از سوی ایران ندارد یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی انــرژی اتمــی هــم کــه تاکنــون بیــش از ۰1 بــار در گزارشهای رســمی پایبندی ایران به توافق هستهای را تأیید کرده، با صدور بیانیهای عمالً ادعاهای نتانیاهو دربــاره نقــض توافــق توســط ایــران را رد و تأکیــد کــرد کــه نشــانهای از تــالش جمهوری اسالمی ایران برای دستیابی بــه تســلیحات اتمی در ســالهای اخیر در دســت ندارد. آژانــس در بیانیهای با اشاره به اینکه این سازمان فعالیتهای هســتهای ایران را از ســال ۳۰۰2 به طور دقیــق رصــد کــرده اســت، اعــالم کــرد کــه «آمانو در گــزارش ســال 2۰15 خود ارزیابــی نهایــی از موضوعــات قبلــی و موجــود درارتبــاط بــا برنامه هســتهای ایــران را به شــورای حکام آژانــس ارائه داد.» در بخشی از این بیانیه آمده است کــه در همان گــزارش مدیــرکل آژانس اظهار شــده بــود که ایــن نهــاد در مورد فعالیت ایران در ارتباط با توســعه یک وسیله انفجاری اتمی پس از سال ۹۰۰2 شــواهد معتبــری در اختیار نــدارد. این بیانیه تصریح کرده اســت کــه «آژانس بر اســاس رویه کاری خود، اطالعاتی را کــه در اختیار آن قرار میگیــرد، ارزیابی میکنــد امــا در مورد مســائل مربوط به چنیــن اطالعاتــی اظهار نظــر عمومی نمیکنــد.» اولــی هاینونــن، مســئول ســابق بخــش پادمــان آژانــس هــم در واکنش به نشســت خبــری نتانیاهو این اطالعــات را قدیمی خواند و به روزنامه «گاردین» گفت: «تعداد زیادی عکس دیدم که قبالً هم دیده بودم... برخی از عکسهایی را که دیدم قبالً در نشست فوریه سال ۸۰۰2 ارائه کرده بودم.»
■ دفاع لندن، پاریس و برلین از برجام اظهــارات نتانیاهــو در لنــدن، پاریس و برلیــن هم چنــدان مورد اســتقبال قرار نگرفت. بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیــس بــا صــدور بیانیــهای هرچنــد گفت که این اســناد باید بررســی شوند، امــا تأکیــد کــرد کــه «توافق هســتهای با ایــران بر اســاس اعتماد به نیــات ایران نیســت، بلکه بر اســاس راســتیآزمایی ســختگیرانه از جمله ســاز و کارهایی که امــکان دسترســی بیســابقه بازرســان آژانــس بینالمللــی انرژی اتمــی را به برنامه هستهای ایران میدهد، بنا شده اســت.» جانســون با بیان اینکــه برجام مانع دســتیابی ایران به سالح هستهای است، گفت: «این یک دلیل خوب دیگر برای حفظ این توافق و تقویت آن برای رفع نگرانیهای مشروع ایاالت متحده و دیگر متحدان ماست.» وزارت خارجه فرانســه هم در بیانیهای مشابه با بیان اینکه اطالعات ارائه شده از ســوی نتانیاهو همــان چیزهایی بوده که پاریس پیش از این هم میدانســته، نوشــت: «برجــام تمــام فعالیتهــای مرتبط با ساخت یک سالح هستهای را برای همیشه ممنوع کرده است.» بیانیه پاریس تصریح کرده است اطالعاتی که نخســتوزیر رژیــم صهیونیســتی ارائه کرد، براهمیــت و ضرورت حفظ توافق هســتهای ایران تأکیــد میکند. پیشتر، ســخنگوی وزارت خارجــه فرانســه در مــورد اتهامــات نخســت وزیر اســرائیل گفته بود کــه «اعتبار توافــق با جزئیات مطرح شده از سوی اسرائیل تأیید شد. تمــام فعالیتهایــی که به تســلیحات هستهای مربوط میشده، برای همیشه در توافق ممنوع شــده اســت.» آلمان، دیگــر امضاکننــده اروپایی برجــام، هم بــا بیــان اینکــه اطالعاتــی کــه نتانیاهــو منتشــر کرده مؤید دانســتههای پیشین برلین و دیگر کشــورهای اروپایی است، در بیانیــهای عنــوان کرد کــه «به همین دلیــل بود که توافقنامه هســتهای ســال ۵1۰2 بــه دســت آمــد.» بــا ایــن حــال هایکــو مــاس، وزیر امور خارجــه آلمان از آژانــس بینالمللــی انــرژی اتمــی خواست که ادعاهای نخست وزیر رژیم صهیونیســتی علیــه برنامــه هســتهای ایران را بررســی و از عــدم نقض برجام اطمینان حاصل کند.
■ وزیر خارجه امریکا : تصمیم نهایی با ترامپ است امریــکا از جملــه کشــورهایی بــود کــه نســبت به ادعاهای نتانیاهو به صورت غیرشــفاف موضعگیــری کــرد. ســارا ســندرز، ســخنگوی کاخ ســفید در بیانیــهای در مــورد مدارک مورد اشــاره نخســت وزیــر اســرائیل مدعی شــد که «ایــن مــدارک حــاوی جزئیــات جدید و قانــع کننــدهای در مورد تــالش ایران برای ساخت اســلحه اتمی قابل حمل توســط موشک اســت.» به گفته او، این اطالعات در انطباق با اطالعاتی اســت کــه ایــاالت متحــده از دیربــاز در اختیار داشــت یعنی اینکه ایــران برنامه پیگیر و مخفیانــهای بــرای ســاخت اســلحه اتمی داشته که کوشیده بود از جهانیان مخفی نگــه دارد اما در این زمینه ناکام ماند.» این بیانیه در حالی منتشــر شــد کــه مایک پومپئــو، وزیر خارجــه امریکا هم در مواضعی مدعی جویانه رهبران ایــران را بــه خــالف گویــی متهــم کــرد. وزیر خارجه امریکا به خبرنگاران گفت در حالــی که وجــود پروژه آمــاد - طرح ادعایــی ســاخت تســلیحات اتمــی- از مدتهــا قبــل بــه اثبــات رســیده بــود امــا مدارکــی که اســرائیلیها به دســت آوردهانــد، جزئیــات بیشــتری را در این مــورد در اختیــار مقامــات غربــی قــرار میدهد. پومپئــو افزود که «این مدارک دســت کــم کامــالً روشــن میکنــد کــه حکومــت ایــران همواره به مــردم خود دروغ گفته اســت.» وزیر خارجه امریکا از تأییــد اینکــه آیــا این مــدارک تخطی جمهوری اســالمی از تعهدات خود در برجــام را هــم ثابت میکند خــودداری ورزیــد و در پاســخ بــه ســؤالی در ایــن مــورد گفــت: «مــن ایــن موضــوع را به حقوقدانان واگــذار میکنم و در نهایت رئیس جمهوری امریکاست که باید این موضوع را تشخیص دهد و در این مورد تصمیمبگیرد.» مواضع غیرشفاف دولت امریکا درباره اظهــارات نتانیاهــو بــا واکنــش منفــی شــماری از مقامهــای داخلــی امریــکا روبــهرو شــد. رئیــس شــورای روابــط خارجــی امریــکا در واکنــش بــه بیانیــه کاخ ســفید دربــاره ادعاهــای جــدی نتانیاهــو گفــت: «بیانیــه نادرســت کاخ ســفید دربــاره برنامــه هســتهای ایــران احتمــاالً نشــاندهنده آن اســت کــه دولت امریکا تــالش میکند با تحریف واقعیات زمینه را برای خروج از برجام فراهم کنــد.» «ریچارد هــاس»، رئیس اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا صــدور چنین بیانیهای را نشــان دهنده سیاســیکاری دولت دونالــد ترامپ در ارائــه اطالعات درباره برنامه هســتهای ایــران دانســت. او در توئیتــر نوشــت: «بیانیــه نادرســت و خــالف واقــع کاخ ســفید درباره برنامه هســتهای ایران، یا نشــانه نبود یــک فرآیند دقیــق امنیت ملی اســت یا (بســیار بدتر از آن) نشانه سیاســی کردن اطالعــات، مثالً تحریف عامدانــه واقعیــات برای توجیــه برهم زدن برجام.» ایــن واکنــش در پــی آن صــورت گرفت که کاخ ســفید ســاعتی بعــد از نمایش «بنیامیــن نتانیاهو» نخســتوزیر رژیم صهیونیستی و رونمایی دوباره از اسناد قدیمــی پرونــده مختومه شــده «ابعاد احتمالی نظامی»، در بیانیه اولیه خود
ادعــا کرد که ایران «یــک برنامه مخفی و گســترده ساخت تســلیحات هستهای دارد.» ایــن در حالی بــود که حتی خود نتانیاهــو هم ادعا نکرده بود که در حال حاضــر چنیــن برنامــهای وجــود دارد. در پــی اعتراضــات گســترده بــه ادعای دولــت امریکا، کاخ ســفید بیانیــه اولیه خــود را اصــالح کــرد و این بــار ادعا کرد که ایران «یک برنامه مخفی و گســترده ســاخت تســلیحات هســتهای داشــته است.» وزیر خارجه دولت اوباما هم در واکنــش به اتهامات نخســت وزیر رژیم صهیونیســتی گفــت کــه ایــن اتهامات نشان داد که برجام چقدر ضروری بود؛ اگــر توافق را پــاره کنید بــه همان نقطه اول بازخواهید گشــت. جان کری افزود: «توافــق دارد کار میکنــد. ایــن دلیــل محکمی است برای اینکه متخصصان اسرائیلی درباره آن چیزی نمیگویند.» باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنای امریکا هم با بیان اینکه سخنرانی نتانیاهــو هیچچیــز تــازهای نداشــت، گفت تمــام این اطالعات مــواردی بود که پیــش از ایــن هم همــه از آن مطلع بودند.
■ مسکو:چگونهدرمدتیکوتاه 100 هزار سند را بررسی کردهاند مســکو هــم بــه معترضــان نمایــش تکراری نخســت وزیر اسرائیل پیوست. نتانیاهــو کمــی بعــد از رونمایــی از این اســناد ادعایــی کــه در واقــع بخشــی از پرونده مختومه شــده «ابعاد احتمالی نظامــی» هــم بــه شــمار میآیــد، بــا والدیمیــر پوتیــن، رئیــس جمهــوری
روسیه تماس گرفت تا او را متقاعد کند که ایران به دنبال سالح هستهای است. امــا بیانیــه کرملیــن نشــان داد نمایش نتانیاهــو و تماس تلفنــیاش با پوتین، مســکو را تحــت تأثیر قرار نداده اســت. در ایــن بیانیــه آمــد: «والدیمیــر پوتین تأکید کرد ایــن توافق که برای اطمینان از ثبــات و امنیت بینالملــل از اهمیت حیاتــی برخــوردار اســت، باید کامــالً از ســوی همــه طرفهــا اجــرا شــود.» بــه گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، میخائیل اولیانــوف، نماینده روســیه در ســازمان ملــل نیز بــا کنایه بــه مقامهــای امریکا افــزود: «از مواضــع مقامات واشــنگتن ایــن طــور مشــخص اســت کــه برخــی مقامات امریکایــی قادربودند در مدت کوتاهی ۰۰1 هزار ســند را سریعاً بررسی کننــد و علیه ایران حکــم غیرمنصفانه صــادر کننــد. نــه روســیه و نــه آژانــس بینالمللــی انــرژی اتمی هرگــز اینقدر ســریع قضــاوت عجوالنــه نمیکننــد.» وزارت خارجــه چیــن هم ضمن اشــاره بــه این مســأله کــه آژانــس بینالمللی انــرژی اتمــی بارهــا پایبنــدی ایــران به برجــام را تأییــد کــرده اســت، گفــت که «همه اعضای 5+1 باید به حفظ توافق هستهای تهران ادامه دهند.»
■ انتقاد شدید تلآویو از بیاعتنایی اروپا بهنمایشنتانیاهو بیاعتنایــی کشــورهای طــرف توافــق هســتهای به رونمایی نتانیاهو از اســناد ادعایــی دربــاره برنامههــای هســتهای ایران به واکنش تند وزیر جنگ اسرائیل انجامیــد. آویگــدور لیبرمــن کــه بهنظر
میرســید از بیتوجهــی اروپــا به شــوی تلویزیونی نتانیاهو در خصوص برنامه هســتهای ایران به خشم آمده، گفته که حاال دیگر فقط ایران دشــمن اســرائیل نیست بلکه «دورویی» هم به دشمنان ایــن رژیــم اضافه شــده اســت. لیبرمن در واکنش به رفتــار اروپاییها، گفت که اسرائیل ۴ دشــمن دارد؛ «ایران، ایران، ایــران و دورویی.» وزیر جنگ اســرائیل افزود: «آن کشورها هنوز تالش میکنند کــه ســر خــود را در برف فــرو ببرنــد و با واقعیتــی بــه نام ایــران روبهرو نشــوند. ایران در تالش برای بیثباتسازی همه خاورمیانــه اســت». لیبرمــن در انتهای لفاظیهای خود با بیان اینکه اســرائیل برای مقابله با تهدید ایران، هر کاری که الزم بداند انجام میدهد، به کشورهای جهــان توصیــه کــرد، عاقبــت انعقــاد توافقهایــی ماننــد برجــام را در تاریــخ بخوانند. نارضایتی این مقام اسرائیلی از بیتوجهــی بــه ســخنان نتانیاهــو در حالی بود که این فقط اروپاییها نبودند کــه گفتههــای نخســتوزیر اســرائیل را تکراری خواندند. دانی یاتوم رئیس ســابق موســاد گفت: «آنچــه بنیامیــن نتانیاهو نخســتوزیر اســرائیل ارائه کرد شــامل هیچ اقدامی از ایــران مبنــی بــر نقــض توافقنامــه هســتهای نیســت». برخــی رســانههای رژیم صهیونیســتی هــم واکنش مثبتی به ادعاهای نتانیاهو نداشــتند. چنانکه روزنامــه «هاآرتص» نوشــت:«نتانیاهو به جای رونمایی از مدرک جرم، عکس یــک مــدرک جــرم مربــوط به ســالها پیش را نمایش داد.»