آیا تشکیل کمیسیون ویژه فضای مجازی در مجلس ضرورت دارد
نمایندگان مجلس و کارشناســان فاوا در گفت و گو با «ایران»پاسخ دادند
بتازگی خبری انتشــــار یافت مبنی بر اینکه تعــــدادی از نمایندگان با امضــــای نامهای درخواست تشکیل «کمیسیون ویژه فضای مجــــازی» را به مجلس شــــورای اســــالمی دادهانــــد و قــــرار اســــت تــــا آخر ایــــن هفته در صحــــن علنــــی مجلــــس مطرح شــــود. درخواست کمیسیون ویژه فضای مجازی در مجلــــس، در حالی مطرح میشــــود که کمیتهارتباطاتکمیسیونصنعت،معدن و تجــــارت و کمیســــیون فرهنگــــی مجلس مســــائل فضای مجازی در بخش فرهنگی و ســــخت افزاری و نرمافزاری را بررســــی و پیگیری میکننــــد. در پی اعــــالم این خبر، خبرنگار روزنامه «ایران» به سراغ چند نفر ازامضاکنندگانایندرخواستونمایندگان کمیسیونهایفرهنگیوصنعت،معدنو تجارت و کارشناســــان فضای مجازی رفت تا نظر آنها را درباره تشکیل این کمیسیون ویژهبداندواینکهآیاضرورتتشکیلچنین کمیسیونیدرمجلساحساسمیشود؟ ■ کمیسیونی برای موارد خاص
امیرآبــــادی فراهانــــی، عضــــو هیــــأت رئیســــه مجلس شورای اســــالمی که یکی از امضاکننــــدگان درخواســــت تشــــکیل کمیســــیون ویژه فضای مجازی اســــت به «ایران» گفت: طبق آییننامه 44 داخلی، مجلــــس میتوانــــد در موارد مهم کشــــور کمیســــیون ویژهای تشــــکیل دهد. پیش از این نیز کمیســــیونهایی مانند کمیسیون ویــــژه اصــــل 44، کمیســــیون ویــــژه برجام ...و تشــــکیل شده اســــت. ما نیز در نامهای درخواســــت تشکیل این کمیســــیون ویژه فضای مجازی را دادهایم و قرار اســــت در صحن علنی مجلس مطرح شــــود. البته ابتدا باید تشــــکیل کمیســــیون در مجلس رأی بیــــاورد و بعد 15 نفــــر از متخصصان در بخشهــــای مختلــــف ماننــــد صنایع، فرهنگــــی، اجتماعی، اقتصــــادی، امنیت ملی ...و در این کمیســــیون عضو شــــوند و مســــائل فضای مجازی را در موارد خاص و مهم به صورت کامالً تخصصی بررسی کنند. نماینده مردم قم با بیان اینکه اکنون فضــــای مجازی بــــه یکی از مســــائل مهم کشور تبدیل شده اســــت، افزود: این فضا برای مردم نیز اهمیت زیــــادی پیدا کرده است بنابراین ضرورت تشکیل کمیسیون ویژه آن احســــاس میشــــود. از سوی دیگر فضایمجازیدارایابعادمختلفیاست. در دنیــــای امروز مســــأله فضــــای مجازی حرف اول را میزند و تنها مسأله آن محتوا و زیرســــاخت نیســــت و باید از جنبههای دیگراقتصادی،اشتغال،حقوقی،امنیتی، اجتماعــــی، فرهنگی ...و نیز بــــه آن توجه ویژهایشودبنابراینبهنظرمایککارگروه نمیتواند به تمام جنبهها و ابعاد فضای مجــــازی آن رســــیدگی کند از ایــــن رو باید کمیســــیون تخصصی تشکیل شــــود تا به تمام ابعاد آن بپردازد.
علــــی ابراهیمــــی، عضــــو کمیســــیون کشــــاورزی یکــــی دیگــــر از امضاکننــــدگان درخواست کمیسیون ویژه فضای مجازی به «ایران» گفت: درست است که نهادها و سازمانهایی مانند شورای عالی فضای مجازیفعالهستندوقوانینرامینویسند و سیاســــتگذاریها را دنبــــال میکنند ولی معتقــــدم فضــــای مجــــازی اکنــــون الزمه زندگی امروزی اســــت و باید این فضا را به صورت کامالً تخصصیتر و کارشناسیتر و با اطالعات جهانی کنترل کنیم. نماینده مردم شــــازند با بیان اینکه باید افرادی که در زمینه فضای مجازی تخصص دارند در اینکمیسیونعضوشوند،افزود:بهنظرما این کمیسیون میتواند بازوی کمکی برای دیگر بخشهایی باشد که در زمینه فضای مجازی فعالیت دارند، از این رو فعالً نام کمیســــیون ویژه به خود گرفته است تا در زمانهای خاص تشــــکیل شــــود و اگر کارا و مؤثر بــــود میتواند در قالب کمیســــیون دائمی در مجلس به کار خود ادامه دهد یا بهکمیسیونفرهنگیواگذارشود.
ویدربارهمخالفتکمیسیونفرهنگی و کمیتــــه ارتباطــــات و فنــــاوری ارتباطات کمیســــیون صنعت، معــــدن و تجارت با تشکیل چنین کمیســــیونی نیز گفت: این مخالفت بی معنی اســــت چــــون فضای مجازی یک تخصص محســــوب میشود و همه چیز اعــــم از اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی ...و را شــــامل میشود و نمیتوان آن را تنها در کمیسیون فرهنگی یا کمیته ارتباطات کمیســــیون صنعــــت ، معدن و تجارتبررسیکردضمناینکههمانطور که از نامش پیداست «ویژه» نامیده شده و قرار است در موارد خاص تشکیل شود. ■ سردرگمی در پیگیری مسائل فضای مجازی
البتــــه طرح تشــــکیل کمیســــیون ویژه فضایمجازیمخالفانینیزدارد.علیرضا ابراهیمــــی عضــــو کمیســــیون فرهنگــــی مجلس جــــزو مخالفان این طرح اســــت. وی معتقد است بیشتر اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس شــــورای اســــالمی نیز با تشکیلچنینکمیسیونیمخالفهستند. نماینــــده مردم رامیان و آزاد شــــهر گفت: نگاه کلــــی ما این اســــت که باید مســــائل فضای مجازی در کمیســــیون فرهنگی که محل فکر و اندیشــــه اســــت و جدا از حوزه فضای مجازی نیست، مطرح شود. حال اگر موارد و مســــائلی در حوزه سختافزار و نرمافزار نیز وجود داشــــته باشــــد، کمیته ارتباطات کمیســــیون صنعــــت ، معدن و تجارت ورود میکند بنابراین ما ضرورتی برایتشکیلچنینکمیسیونینمیبینیم.
رمضانعلی ســــبحانی فر عضو کمیته ارتباطــــات و فناوری اطالعات کمیســــیون صنعــــت ، معــــدن و تجارت نیــــز از جمله مخالفان تشــــکیل کمیســــیون ویژه فضای مجــــازی اســــت و تشــــکیل آن را ضــــروری نمیدانــــد. ســــبحانیفر گفت: کمیســــیون ویژه فضــــای مجــــازی موقت بــــوده و قرار اســــت تنها برای ایام خاصی تشکیل شود ولی با این حال تشــــکیل چنین کمیسیونی موجب تداخل وظایف با کمیســــیونهای دیگر میشــــود و بــــه عبارتی مــــوازی کاری اســــت و موجب ســــردرگمی خواهد شــــد. نماینده مردم ســــبزوار افزود: مســــائلی که در حوزه فضای مجازی پیش خواهد آمد، در کمیتهای که کمیسیون صنعت، معدن و تجــــارت وجود دارد و نامش نیز به کمیته ارتباطــــات و فضــــای مجازی تغییــــر یافته
است، بررســــی و پیگیری میشود. مسائل فضایمجازیجزووظایفاینکمیتهاست و اگر قوانینی نیــــاز به پیگیری در مجلس را داشتهباشد همینکمیتهپیگیرخواهدبود از این رو به نظر من وجود چنین کمیسیونی باعثایجادمشکالتخواهدشد. ■ تغییر دید مسئوالن مهمتر از تشکیل کمیسیون
اما کارشناســــان فــــاوا درباره تشــــکیل چنین کمیســــیونی در مجلس چه نظری دارند. علیرضا هاشمی گلپایگانی، استاد دانشگاهامیرکبیردربارهدرخواستتشکیل کمیســــیون فضــــای مجــــازی در مجلس معتقداستشکلگیریچنینکمیسیونی در حوزه فضای مجازی مؤثر واقع نخواهد شد، چرا که در کل ساختار مدیریتی فضای مجازی در کشور ضعیف است.
هاشــــمی گلپایگانی به «ایران» گفت: بخــــش فضــــای مجازی در کشــــور بســــیار منفعل و انتزاعی اســــت از ایــــن رو باید در ســــطوح مختلــــف برنامههــــای راهبردی بلندمدت (حداقل 5 ساله) و کوتاه مدت تعریف شــــود تا مشخص شــــود کشور در فضای مجازی میخواهد به کدام سمت
و سو برود. از سوی دیگر باید تمام اتفاقها و مســــائلی کــــه پیرامون فضــــای مجازی در دنیــــا رخ میدهــــد را رصــــد کنند بعد تصمیمهای نهایی گرفته، مصوب کرده و در کنار آن ضمانت اجرایی تعریف شود.
اســــتاد دانشــــگاه امیرکبیر افزود: وقتی مسئوالن کشور درباره فضای مجازی دید درســــتی ندارنــــد و در حد ابتدایی اســــت، بنابراین تشکیل کمیســــیونهای ویژه هم بی فایده اســــت. آنها از فعــــل و انفعاالت و تحوالت فضایًمجــــازی دنیا بی اطالع هســــتند. معموال مسئوالن کشــــور زمانی متوجــــه موضوعــــی میشــــوند کــــه مانند پیامرســــانها بــــه بحــــران تبدیل شــــود و در زمــــان بحران هــــم راه حلهایــــی ارائه میدهند که محکوم به شکســــت اســــت. مســــئوالن کشــــوری باید ابتدا دیــــد خود را نســــبت به فضای مجازی عــــوض کنند و فضایمجازیراکالنترببینند.
هاشــــمی گلپایگانــــی در ادامــــه با بیان اینکــــه یک وضعیت بالتکلیفــــی در حوزه فضای مجازی در کشور حاکم است، گفت: تاوقتیبالتکلیفیحاکمباشدوراهبردهای بلندمدت و کوتاه مدت مشــــخص نشــــده
باشــــد، نمیتــــوان کاری از پیــــش بــــرد. اما حسین اســــالمی، کارشــــناس فاوا تشکیل کمیسیون ویژه فضای مجازی در مجلس را واجــــب و ضروری دانســــت و به «ایران» گفــــت: حتی تشــــکیل چنین کمیســــیونی با تأخیر صــــورت میگیرد و بایــــد زودتر از اینها تشکیل میشد، چون فضای مجازی فوقالعاده برای آینده کشــــور مهم است. اینکارشناسفاواافزود:تکنولوژیوفضای مجــــازی تغییرات زیادی حتــــی در زندگی روزمره مــــردم ایجاد کرده اســــت از این رو ضرورت تشــــکیل کمیســــیون ویژه فضای مجازیدرمجلساحساسمیشود.
اســــالمی در ادامه گفــــت: البته وقتی ایــــن کمیســــیون میتوانــــد مثمرثمــــر واقع شــــود که نمایندگان حاضــــر در این کمیسیون از نظرات بزرگان، اندیشمندان و صاحبنظران این حوزه استفاده کنند و قبل از تصمیمگیری حرفهــــای آنان را نیز بشــــنوند و در نحوه اجــــرای مصوبات خود مشورت بگیرند از این رو تنها حضور اعضای کمیســــیون برای تصمیمگیری و تصویــــب قوانین حــــوزه فضای مجازی کافینیست.