مجله ادبی دانشکده صد ساله شد

بــا ملکالشــعراء شــاعر و سیاســتمدار بــر ملکالشــعراء روزنامهنویس و مجلهنگار ســایه افکنده است. سه سال بعد از انقالب مشــروطه، به ســال 1288 از خراسان نوشتن برای روزنامهها را آغاز کرد، تا واپسین سالهای زندگیاش دل در گرو روزنامه و مطبعه و نشریه داشت. بهار 12۹7 خورشیدی، محمدتقی بهار سی و دو ساله پس از تجربه سالها قلم زدن در نشریهها و راهاندازی یومیه «نوبهار»، به صرافت تأسیس مجلــه ادبــی میافتد، مجلهای کــه در آغاز با عنــوان «بهار» میشناســندش و بعد نامش به «دانشــکده» تغییر میکند. مجلــه «دانشــکده»، گرچــه نخســتین نشــریه ادبی فارســی نیســت، امــا بیشــک در شــمار مهمترین نشــریههای ادبی تاریخ روزنامهنگاری ایران است. این اهمیت نه تنها به اعتبار نام بنیانگذار آن، بلکه به اعتبار نام نویســندگان منورالفکر و مشــروطهخواهی اســت که ســعی میکند، همزمان به رقم خــوردن تحولهــای اجتماعی، روایتهــای ادبی تــازهای را از ســنت ادبیات کالسیک و همچنین دســتآوردهای شعر مشروطه پیش روی مخاطب بگذارند، هرچند بشدت مجله ادبــی «تجدد» کــه همروزگار با این نشــریه بــود، تجددخواه و نوگــرا نبــود. از جملــه آن نامهــا میتــوان اشــاره کــرد بــه، عباس آشــتیانی، غالمرضا رشــید یاســمی، اصغر شیرازی، علیاصغر حکمت، حیدرعلی کمانی و سیداسداهلل انتظام. به گزارش سیدفرید قاسمی در کتاب «اولینهای مطبوعات ایران» نخســتین نشــریه ادبی با عنوان «روزنامــه ملتی» در عهد ناصری 1272( ق) منتشر شده است. مجله ادبی «دانشــکده» از انجمن ادبی «جرگه دانشوری» شــکل گرفــت. روایــت ناصرالدیــن پرویــن از شــکلگیری مجلــه از این قرار اســت: «بــه ســال 5۹21خ، انجمنی ادبی بــه نام «جرگــۀ دانشــوری» در تهران بنیاد یافــت که پس از چندی «دانشــکده» نام گرفــت و ارگان ماهانهاش با همین نــام از اردیبهشــت 12۹7 تــا اردیبهشــت ســال بعد(آوریــل 81۹1-آوریل ۹1۹1) با 12 شــماره در ۰1 مجلد به چاپ رسید صاحــب امتیــاز و مدیر ایــن مجله، محمدتقــی بهار(ملک الشــعرا)، شــاعر و پژوهشــگر و روزنامــه نــگار وسیاســتمدار نامــدار آن دوره بــود که ریاســت انجمــن ادبی دانشــکده را نیز برعهده داشــت. با این حال، در ســرلوحه دانشکده ادعا میشــد که مجله تحت نظر هیأت مؤسسه دانشکده منتشر میشــود.» بهار، در شــماره نخســت زیــر عنوان «مــرام ما» نوشــت که «دانشــکده برای ترویــج روح ادبی و تعیین خط مشــی جدیــدی در ادبیــات ایــران ایجــاد میشــود.و موافق احتیاجــات فعلی هیأت اجتماعیــه، مطابق محیطی که ما را تکمیــل خواهد نمــود، یــک تجــدد آرام آرام و نرم نرمی را اصــل مرام خود ســاختهایم. به جای آنکه تجدد را تیشــه عمــارت تاریخــی پــدران شــاعر و نیــاکان ادیــب خــود قرار دهیم.» بهار و همفکرانش با مشی «تجدد آرام» و دغدغه «آزادیخواهی» کارشــان را آغاز کردند و تا واپســین روزها و شمارههای مجله «دانشکده» بر این راه رفتند. «دانشکده» تا دوازده شــماره دوام آورد، آنگونه که باید بر روزگارش اثر گذاشت و پس از آن هم بخشی از تاریخ روزنامهنگاری ایران شد. این نشریه در سالهای دهه شصت به همت و مقدمه مهرداد بهار تجدید چاپ و عرضه شد.