آیتاهلل خردمند عراق وبزنگاههایتاریخی

آیتاهلل در اتاق کوچک و ساده خود در نجف نشسته، اما نبض عراق در دســتان او میزند. علی سیســتانی را باید روحانی خردمند عراق نامید. مــردی که با وجــود نفوذ مذهبی قابل توجه خــود، اغلب در رویدادهای عــراق ســکوت پیشــه میکنــد و تنهــا در بزنگاههــای تاریخــی وارد عمل میشــود و بــا بیانیههــا، فتواهــا و توصیههای خــود، راهــکاری پیش پای جامعــه عــراق میگذارد که به زعــم ناظران منطقهای، تأثیری شــگرف بر آینده سیاســی کشــور خود میگذارد. اغلب این راهکارها نیز مبتنی بر وحدت ملی و منافع ملی مردم عراق اســت، نه منافع شــخصی خود یا اطرافیانش. همین مســأله باعث شدهاســت، نام آیتاهلل سیســتانی در 15 ســال گذشــته همواره باالتر از هر نام دیگری در عراق دانســته شود و نفوذ کالمش بیش از هر سیاستمدار و روحانی عراقی تلقی شود. جدیدترین بیانیه آیتاهلل سیســتانی نیز که هفته پیش درباره انتخابات امروز صادر شــد، برگ دیگری اســت بر خردمندیهای مرد ســاکت اما مؤثر عراق. این بیانیه که در آن هیچ حمایتی از هیچ حزب یا شــخصی مشاهده نمیشود، شامل فرازهایی مهم است که مسیر انتخابات امروز را برای مردم عراق روشن میکند. آیــتاهلل سیســتانی کــه هیــچگاه حزبــی تشــکیل نــداده تــا از مداخلــه مســتقیم سیاســی در امور عراق بپرهیزد، همواره از نخســتین انتخاباتی که پس از ســقوط صدام در عراق برگزار شــد تاکنون بر مشارکت احزاب در انتخابات تأکید کردهاست. در شــروع بند اول بیانیه ســهبندی اخیر وی نیز ضمن تأکید بر مشارکت احــزاب بــه نکته جدید دیگــری تأکید شدهاســت. این بیانیه با اشــاره به نظــام چندحزبــی و انتقال قــدرت بهصــورت مســالمتآمیز و از طریق صنــدوق رأی گیری، حمایت آیتاهلل سیســتانی از این مــدل انتخاباتی را اعالم میکند. مطابق اصول دموکراسی حضور احزاب مختلف در هر جامعهای، میتواند ضامن دموکراســی و مبارزه با فســاد باشــد. نظامی کــه احزاب مختلف در آن حق بروز و ظهور داشــته باشــند، زیرا کشــوری به لحاظ سیاســی سالم است که رقابتهای احزاب در آن باعث پویایی جامعه شــده و ابزار رقابتی موجود بین این احزاب مانع فساد اشخاص شــود. در ادامه این بند، بر اعمال روش فهرســت حزبی که از روشهای نوین دموکراســی در جهان محســوب میشــود، تأکید شدهاست. در این روش مردم از طریق صندوق رأی به احزاب و فهرســت حزبی آنها رأی میدهنــد. تأکیــد آیــت اهلل سیســتانی بر چنین شــیوهای حاکــی از بهروز بودن این روحانی شیعه است.

مشــارکت گســترده در انتخابــات هــم از تأکیدهــای همیشــگی آیتاهلل سیســتانی در هر انتخاباتی بودهاست. اما این بار تأکید او بر این مســأله، یک تفاوت بارز با همه تأکیدهای سابق او بر این مسأله دارد. او این بار مشــارکت در انتخابات را به صورت توصیهای مطرح کرده اســت نه تکلیف دینی. علــت آن نیــز تمایــل ایشــان بــه بیطــرف مانــدن در انتخابات اســت؛ مسألهای که همواره سعی در مراعات آن داشتهاست. در طول تبلیغات انتخاباتــی ایــن دور از انتخابــات پارلمانــی عــراق برخــی از نامزدهــای انتخابــات شــرکت در انتخابات را واجب شــرعی دانســته بودنــد و تکرار چنیــن خواســتهای از زبــان آیــتاهلل سیســتانی میتوانســت بــه معنای حمایت وی از این اشخاص یا گروهها تلقی شود. پرهیــز از دخالــت بیگانــگان در انتخابات عراق، نکته مهــم دیگری بود کــه آیتاهلل سیســتانی ورای تمایالت برخی گروهها و احزاب وابســته به نیروهای خارجی بیان داشــت تا استقالل عراق در تعیین مسیر سیاسی آتی خود حفظ شود. در ادامــه نیــز بر نکته مهم دیگــری تأکید و به مردم توصیه شــد: از رأی دادن به افراد فاســد بپرهیزند. این مســألهای است که در سالهای اخیر گریبانگیر جامعه عراق بوده اســت. تظاهرات و تحصنهای تابســتان و پاییز گذشته حاکی از نارضایتی مردم از این مسأله بود. بیانیه هفته قبل آیتاهلل سیستانی هرچند کوتاه بود اما بار دیگر چراغی به دست مردم این کشور داد تا در انتخابات امروز با چشمانی باز به پای صندوقهــای آرا برونــد. بهویژه کــه این انتخابات را میتــوان مهمترین انتخاباتی دانســت کــه در تاریخ عراق برگزار شدهاســت. ایــن انتخابات نــه تنهــا سرنوشــت عــراق را تعییــن میکنــد، بلکــه بــر آینــده منطقه و دســتهبندیهای قدرتهــای منطقــهای نیــز تأثیرگــذار اســت. از ایــنرو انتخابات پارلمانــی امروز عراق را میتوان یک بزنگاه تاریخی برای این کشــور و منطقــه دانســت. بزنگاهی که کمتــر از ظهور داعــش و خطر آن برای منطقه نیست. در بزنــگاه داعــش نیز این آیتاهلل سیســتانی بــود که با فتوایــی بهنگام شکست داعش را کلید زد و هنگامی که در هیاهویی که داعش در عراق به پا کرده و بیمحابا و با اســتفاده از شــکافی که در ارتش عراق بواسطه حضور برخی ژنرالهای بعثی وجود داشت، با سرعت تا موصل تاخت و خالفت شوم خود را اعالم کرد در آن برهه آیتاهلل سیستانی با صدور فرمــان جهاد علیه داعش، باعث تشــکیل قوایی نظامی با اســتحکامی کم نظیر به نام حشــد الشــعبی شــد. این قوا برآمــده از دل مردم عراق بــود. مردانی که تا دیروز مشــغول کار و زندگی شــهری بودند، ســالح به کــف گرفتنــد و برای مبــارزه با داعش راهــی بیابانها شــدند. این ارتش مردمی به اذعان ناظران مســائل عراق در شکست داعش در این کشور نقش بزرگی ایفا کرد. آیت اهلل خردمند عراق پس از شکست داعش نیز در زمانی کامالً مناسب و در اقدامی کامالً بجا، فرمان دیگری صادر کرد و خواســتار تحویل همه ســالحهایی که در عراق در دست شبه نظامیان بود، به ارتش عراق شــد تا به این ترتیب کشــور حرکت خود را به ســوی بازســازی کشور آغاز کند. گروههای مســلح در عراق به این فرمان گردن نهادنــد و ســالح بــر زمین گذاشــتند و مشــارکت سیاســی خــود در عراق را آغــاز کردنــد. بــه این ترتیب بــود که جنبش الفتح که شــاخه سیاســی حشدالشــعبی، پا گرفت تا حشدالشــعبی در کنار فعالیتهای نظامی و مبارزه با بقایای داعش در عراق، با حضور در عرصه سیاســی و شــرکت در انتخابات راه را بر مداخالت سیاسی بیگانگان در عراق نیز ببندد.