پیامدهای دستور جدید ترامپ برای کاهش خرید نفت ایران

شمس اردکانی: در بدبینانهترین سناریو، ایران برای حفظ سهم بازار نفت در ترکیب مشتریان خود تغییر ایجاد میکند

صــادرات نفــت ایــران یکــی از مهمتریــن منابــع درآمدی کشــور بهشــمار مــیرود و امریــکا بــا علم به ایــن موضوع بیشــترین تمرکزش را صرف کاهش آن کرده است. از اینرو روز دوشنبه ترامپ رئیس جمهوری امریکا دستور کاهش خرید نفت از ایران را صادر کرد. تضعیف این بخش میتواند به اقتصاد نفتی ایران فشار وارد کند و تحریم صــادرات نفت ایــران و ســرمایهگذاری در ایــن صنعــت در کنــار تحریمهــای بانکی میتوانــد تأثیــر زیــادی بر چرخــه اقتصاد بگــذارد. لذا کاغــذ پاره خوانــدن تحریمها چنــدان ادعای درســتی نیســت. امــا ایران این بار توان بیشتری برای مقابله با تحریم دارد. چراکه تا این لحظه تحریمهای جدید فقط از ســوی امریکا بوده و هنوز اروپاییها تصمیم نهایی خود را در خصوص خروج یــا پایبنــدی بــه برجــام اعــام نکردهانــد. ایران نیز گزینههای بیشــتری برای مقابله بــا تحریمهــا روی میــز دارد. در ایــن بــاره علی شمس اردکانی کارشناس ارشد انرژی به «ایران» گفت: ایران میتواند معامات نفتــی خــود را با شــرکتهایی که مســتقل هستند و وابستگی مالی به امریکا و اسرائیل ندارند ادامه دهد. چــه در بخش صادرات نفت خام و میعانات گازی و چه در بخش جذب سرمایه خارجی.

او ادامــه داد: بازرگانــان نفتــی و شــرکتهای بــزرگ فعــال در ایــن حــوزه اغلــب در اختیــار مجموعههــای صهیونیســتی هســتند یــا ســهامداران امریکایــی دارنــد. لــذا ایــن شــرکتها و بازرگانان بدون آنکــه اروپا از برجام خارج شــود نیز مراودات خود را با ایران محدود خواهنــد کرد. اما شــرکتهایی کــه از نظر مالــی مســتقل هســتند از سیاســتهای امریــکا، صهیونیســتها و ســعودیها تبعیــت نخواهنــد کــرد. شــمس اردکانی ادامه داد: در بدترین حالت ایران میتواند صــادرات نفــت خــام خــود را بــا کمــک شــرکتهای مســتقل ادامه دهــد. البته تا زمانی کــه امریکا، اســرائیل و ریاض علیه ایــران اقــدام میکننــد، کاهش صــادرات نفــت خــام و میعانــات گازی کشــور قابل پیشــگیری نخواهد بود. اما میزان کاهش صــادرات نفت خام ایــران قابل مدیریت است.

اما بــه عقیده ایــن کارشــناس راه حل کلیدی مدارا کردن با دشمنان برای حفظ منافع اقتصادی کشور است. او میگوید در تحریمهایامریکا،صهیونیسموسعودی نیز نقش دارند و امریکا برده صهیونیسم اســت. شــمس اردکانــی بیشــترین تأثیــر تحریمهای امریــکا را در وهله اول متوجه روابط بانکی و کشتیرانی و بیمهها دانست و اذعان کرد: ایــن موضوع صادرات نفت ایــران را ســخت خواهد کرد. کارشناســان پیشبینی کردهاند که تحریمهای شامگاه ۸۱ اردیبهشــت که ترامپ با عهد شــکنی نســبت به برجام علیه ایــران وضع کرده، حــدود ۰۰۱ هزار تا ۰۰5 هزار بشــکه در روز از صــادرات نفــت خــام ایــران میکاهــد. این تحریمهای نفتــی از پنجم نوامبر (۴۱ آبــان) بازمــی گــردد و پایبنــدی یــا خروج اروپا از برجــام بر میزان تأثیر آن بر حجم صــادرات نفــت ایــران تأثیــر میگــذارد. آمارها حاکی از آن اســت که شــرکتهای اروپایــی دریافتکننــده ۰۴درصــد و مشــتریان ســنتی ۰6درصد نفت ایران در ماه آوریل ســالجاری بودنــد. علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران میزان تأثیر تحریمهای امریکا بر صادرات نفت خام ایران را حدود ۰۰۲ تا ۰۰۳ هزار بشکه در روز میدانــد و میگویــد: فکر نمیکنم بــا اعمــال دوبــاره تحریمهــا مشــکلی در صــادرات نفــت ایجــاد شــود. مخصوصاً ایران در حوزههایی که نفت ســنتی صادر میشود،مشکلینخواهدداشت. ■ جزئیاتدستورترامپ

دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا روز دوشــنبه در نامــهای بــه ســه وزیر خود دســتور داد تاشهــا برای کاهــش خرید نفــت و فرآوردههای نفتی از ایــران را آغاز کننــد. تارنمــای کاخ ســفید ایــن موضوع را اعــام کــرد. ایــن دســتور خطــاب بــه «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه، «اســتیو منوچین» وزیر خزانهداری و «ریک پری» وزیر انرژی امریکا صادر شده است.

در نامــه ترامــپ آمــده اســت: مطابق اختیاراتــی کــه براســاس قانــون اساســی و قوانیــن ایــاالت متحده بــه من داده شــده اســت، پس از بررســی دقیــق گزارشهای اداره اطاعــات انــرژی به کنگــره، از جمله گــزارش ارائه شــده در آوریل ۸۱۰۲ و ســایر فاکتورهــای مرتبــط، از جملــه وضعیــت اقتصاد جهانی، افزایش تولید نفت برخی کشورهای خاص، ســطح جهانی ظرفیت اضافــی تولیــد نفــت و در دســترس بودن ذخایرراهبردی،مناعاممیکنمکهنفت و محصوالت نفتی کشــورها غیر از ایران به قــدر کافی عرضه میشــود و ایــن امکان را میدهــد تا حجــم خرید نفــت و تولیدات نفتی از ایران توسط یا از طریق مؤسسههای مالــی خارجی بهطرز چشــمگیری کاهش یابــد. ایــن وضعیــت را از نزدیــک دنبــال میکنــم. وزیــر خارجــه مجــاز اســت و همچنین به او دستور داده میشود که این اعان را در دفتر ثبت فدرال منتشر کند. ■ عربستانبهدنبالسهمایران

مدتی اســت که میــزان صادرات نفت و میعانات گازی ایران بهطور میانگین به روزانه 6.۲ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی رسیده اســت. با این حال بسیاری از کشــورهای تولیدکننــده نفت خــام اعام کردهاند کــه به محض کاهش تولید نفت خام ایران حاضرند کمبود عرضه از سوی ایران را جبران کنند. یکی از کشورهایی که بــرای گرفتن ســهم ایــران در بــازار دندان تیــز کرده عربســتان ســعودی اســت. این کشــور بــه همراه متحــدان عربی خــود در دور قبلــی تحریمهــای ایــران نیــز این کار را انجــام داده بود. به طــوری که با کاهش یــک میلیــون بشــکه در روز عرضــه نفت خام از سوی ایران، کشورهای عربی بیش از دو میلیــون بشــکه در روز نفــت خام به بــازار عرضه کردند و ســهم ایــران از تولید اوپــک را کاهــش دادند. االن نیــز که تولید اوپــک ســقف مشــخضی نــدارد و نظــام سهمیهبندی اوپک چندان معین نیست، این خطر سهم ایران را تهدید میکند. ■ رکوردشکنیقیمتنفتخام

بــا وجــود آنکــه مقامــات ایرانــی بارها اعــام کردهانــد که اجــازه نمیدهنــد این بــار تغییر چشــمگیری در صــادرات نفت خام ایــران رخ دهد و کارشناســان بازار نیز تغییــرات را اندک پیشبینی کردهاند، روز گذشــته در پی انتشــار نامه ترامپ قیمت نفت خــام به باالتریــن رقم از ســال 4۱۰۲ تاکنون رسید. به طوری که در زمان تنظیم ایــن گزارش قیمت نفت خام برنت باالتر از ۹۷ دالر بــرای هــر بشــکه بــود؛ رقمــی بیســابقه در 4 ســال اخیــر. در ایــن بــاره الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه نیز قصد دارد در جریــان دیــدار با خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان در یک نشست اقتصادی در سنپترزبورگ که اواخر ماه جاری برگزار خواهد شد، در مورد خروج آمریکا از توافق هستهای ایران گفتوگو کند.