برهوتی فراتر از واقعیت

نگاهی به نمایشــگاه کامران یوسفزاده در گالری «آبانبار»

کامــــران یوســــفزاده در ســــال 1335 شمســــی در تهران متولد شــــد. نقاشی را از کودکی نزد مادرش که از شاگردان علیمحمــــد حیدریان بــــود آموخت. از همــــان زمــــان در کارگاه حیدریــــان کــــه خود یکــــی از شــــاگردان برجســــته کمالالملک بود، رفت و آمد داشــــت و به کشــــیدن چهره انســــان با تکنیک رنگ و روغن عالقه نشــــان مــــیداد. او پس از پایان دوران دبیرســــتان ابتدا به امریکا و ســــپس به فرانســــه مهاجرت کــــرد و بــــه تحصیل در رشــــته فلســــفه در دانشــــگاههای برکلــــی (کالیفرنیا) و ســــوربن (پاریس) پرداخت. پس از آن مدتی در کنســــرواتوار سینمای پاریس فیلمســــازی خوانــــد. بعــــد از حــــدود یــــک دهه اقامت در پاریــــس به امریکا برگشت و در نیویورک ساکن شد. پس از فعالیتی کوتاه در زمینه ساخت فیلم مســــتند دوباره به طور جدی به نقاشی روی آورد. «وای. زی. کامی» شــــهرتش را بیشــــتر مدیــــون پرترههایش اســــت. پرترههایی که تصویرگر سکوتی عمیق و مکاشــــفه وار هستند و در آنها هنرمند سعی دارد بعدی متافیزیکی را احیا کند - آن هــــم در دورانی که تولیدات هنری برجســــته اغلب به «مابعدالطبیعه» و مقوالت مابعدالطبیعی به دیده تردید نگاه میکنند.

نخســــتین نمایــــش آثــــار کامــــران یوســــفزاده یــــا «وای.زی.کامــــی» در ایران 31 فروردین افتتاح شــــده اســــت. «وای زی.کامــــی» یکــــی از هنرمنــــدان سرشناس ایرانی است، با این حال شاید بسیاری از ایرانیها با آثار او آشنا نباشند و نمایشــــگاه مجموعــــه آثــــار در گالری آبانبار فرصت خوبی برای مخاطبان ایرانی اســــت که آثار این هنرمند ساکن نیویورک را از نزدیک ببینند.

در این نمایشگاه با وجود تعداد آثار کمی که به نمایش گذاشــــته شده، اما سعی شــــده است تا دورههای مختلف کاری او را شــــامل شــــود، دســــتها، پرترهها و گنبدها. آنچه بخوبی در این آثار مشــــخص اســــت و بابک احمدی نیــــز در مقدمــــه نمایشــــگاه بدرســــتی درباره این آثار اشاره داشته، این مسأله اســــت که هنرمنــــد بهعالــــم تجریدی نیفتاده اســــت، هرچند که بازنماییها در آثار او ما را به سمت تجرید و انتزاع میکشاند.

دســــتکم، پرترههــــا و دســــتهای محــــو او این خاصیــــت را دارنــــد که ما را از اصــــل چهره بازنمایی شــــده جدا کنند و بــــه دنیایی دیگــــر ببرند. بهطور ویــــژه پرترههــــای بدون عنــــوان و محو وای.زی.کامی که در آنها چشــــم افراد یا بســــته است یا به پایین دوخته شده، کمتریــــن دادههــــا را از فــــرد اصلی در اختیار مــــا میگذارند تا کمترین ارجاع به واقعیت را داشته باشند و ما را برای منظوری خاص آماده کنند.

ما در این نقاشیها با حسی متضاد و دوگانه روبهرو هســـتیم کـــه یکی ما را ســـمت واقعیـــت و دیگری مـــا را از آن دور میکند اما هیـــچ وقت نمیتوانیم این دو را همزمان با هم ببینیم و درک کنیم. بیراه نیست اگر بگوییم این وجه واقعگرا و رئالیســـتی آثار وای.زی.کامی برآمـــده از دوران کودکـــی و تأثیـــرات علیمحمد حیدریان و ســـبک و سیاق کار او اســـت و نـــوع رفتار او بـــا پرترهها برآمده از زندگی شـــخصی و معاصر او. اگر بیهیچ شناختی وارد نمایشگاه این هنرمند شـــوید شـــاید در ابتدا فکر کنید که این نمایشگاه، نمایشگاهی مذهبی و روحانی اســـت و چهرههـــا متعلق به قدیسان و عبادتگران است، البته شاید همین گونه هم باشد. با وجود این آنچه وای.زی.کامی خلق کرده اســـت همان چیزی اســـت کـــه در واقعیـــت وجودی انســـان معاصر وجـــود دارد، معنویتی که شـــاید از دست رفته اســـت یا تصور این معنویت با انســـان معاصر چندان سازگار نیست، بنابراین سخت میتوان این دو را با هم دید و آمیخت.

در مجموعــــه «برهــــوت» Dry( )Land که بین سالهای ۹۹۹1 تا 2004 کشــــیده شــــده، هنرمند 23 پرتره رنگ روغن را کنار عکسهــــای تکرنگی از نماهای شهری قرار داده است و بیش از هرچیز به شــــهر و مردم غمگین آن توجه میکنــــد. اما در مجموعه بعدی دیگــــری این شــــهروندان از چهرههای اصلی خود دور میشــــوند، بــــه پایین نگاه میکنند یا چشــــمان شــــان بسته اســــت. اینجا دیگــــر خبــــری از تصویر خیابان و ارجاع مســــتقیم به شــــهر یا زندگی شــــهری نیســــت، فقط مردمی هســــتند که باید از دور نگاهشــــان کرد، چرا که از نزدیک با یک نقاشــــی محو و نامعلوم روبهرو هستید. برخورد وای. زی.کامی در پرترههای جدیدش بیش از هر چیز دیگر برخوردی فلسفی است و توانســــته است حرف و کالم ساده اما عمیق فلســــفی را وارد نقاشــــیهایش کند. او بخوبی از پس بیان دوگانگیها برآمده است، مســــألهای که در برخی کارهــــای دیگر او رنگ و بویی سیاســــی نیز به خود گرفته است.

نمایشگاه آثار کامران یوسفزاده از 31 فروردین تا 25 خرداد 7۹ در گالری آب انبــــار به نشــــانی خیابــــان انقالب، دروازه دولــــت، خیابان خاقانی، کوچه روشــــن منش، پالک 2 برگــــزار خواهد بود.