با جسمی سالم روحمان را پرورش دهیم
بایدها و نبایدهای تغذیه در ماه رمضان
همه ســـاله حال و هـــوای معنـــوی ماه مبـــارک رمضـــان باعـــث میشـــود که بســـیاری از افراد جامعـــه حتی چند روز قبل از شـــروع این ماه مبارک به پیشواز رفته، روزه بگیرند. امـــا روزه داری آدابی دارد کـــه رعایت آنها میتواند ســـالمت جســـم را در کنـــار ســـالمت روح تأمین کند. در حقیقت همه ما طبق دستورات شـــرعی موظف به حفظ ســـالمت بدن خود هســـتیم بنابراین بایـــد وعدههای غذایی خود را به گونهای تنظیم کنیم که سالمت جســـممان مورد مخاطره قرار نگیرد.
دکتـــر محمـــد هاشـــمی متخصص تغذیه و بهداشـــت عمومی بـــا تأکید بر اهمیـــت تنظیـــم وعدههـــای غذایـــی و اســـتفاده از مواد غذایی مناســـب در ماه رمضان بـــه «ایران» میگویـــد: نیازهای جسمی ما ثابت اســـت و در ماه مبارک رمضـــان تغییـــری نمیکنـــد از ایـــنرو مـــا موظفیـــم این نیازهـــا را بـــا توجه به محدودیتهای این ماه به بهترین شکل از وعده افطار تا سحری تأمین کنیم. در این راســـتا یک برنامه غذایی متعادل و درعین حال متنوع در دوران ماه مبارک رمضـــان باعث میشـــود تـــا روزهداران بتوانند با ســـالمتی ایـــن دوره را به پایان برســـانند و دچـــار مشـــکالت جســـمی نشوند.
دبیـــر انجمـــن پیشـــگیری از چاقـــی ایران با اشـــاره به اهمیت وعده سحری خاطرنشـــان میکنـــد: ســـحری وعـــده مهمی اســـت که متأســـفانه بســـیاری از روزهداران از آن غفلت میکنند.
درحقیقت خوردن سحری به میزان مناســـب میتوانـــد بخـــش عمـــدهای از انـــرژی مـــورد نیـــاز مـــا بـــرای انجـــام فعالیتهای روزمره را تأمین کند.
دکتـــر هاشـــمی توصیـــه میکنـــد: انتخـــاب نوع مواد غذایـــی که در وعده ســـحری مورد اســـتفاده قـــرار میگیرد نیز از اهمیت ویژهای برخوردار اســـت. ساالد و انواع سبزی تازه بهعنوان منابع غنی از فیبر درحفظ تعادل میزان آب بدن در طول روز مؤثر هستند به همین دلیل در کنارغذاهای ســـبک که حاوی قنـــد و چربـــی کمـــی هســـتند بهترین گزینـــه برای وعده ســـحری محســـوب میشوند.
وی در ادامه به بـــاور غلطی در مورد نوشیدن آب زیاد در وعده سحری اشاره میکند و میگوید: برخالف تصور برخی از روزه داران، نوشیدن آب زیاد در وعده ســـحری نه تنها به رفع تشنگی در طول روز کمک نمیکند بلکـــه با رقیق کردن شـــیره معده، فرد را دچار عالئم سوء هاضمهمیکند.
اشتباه دیگری کـــه متأســـفانه در بســـیاری از روزه داران دیـــده میشود مصرف غذاهای چرب و شیرین مانند هلیم یا کله پاچه در وعده سحری است. این افراد گمان میکنند غذاهایی از این دســـت میتوانند انرژی مورد نیاز بـــدن آنها را در طـــول روز تأمین کنند در حالـــی که نتیجـــه کامالً برعکس اســـت و آنها با عوارض ناخوشـــایند ســـندروم دامپینگ مواجه خواهند شد.
دکتر هاشمی ســـندروم دامپینگ را چنین تعریـــف میکند: هنگامی که قند زیـــادی وارد بدن میشـــود، بـــدن برای مقابله با آن، انســـولین بیشتری ترشح میکنـــد که ایـــن واکنش به افت ســـریع قند خون و بروز عالئمی مانند بیحالی، خواب آلودگی و گرسنگی بیشتر در طول روز منجر میشود.
دبیر انجمن پیشگیری از چاقی ایران معتقد است، خوردن غذاهای چرب نیز با ایجاد اختالل در فرآیند هضم و جذب غذا فـــرد را با عالئمی شـــبیه به عالئم ســـوء هاضمـــه مواجـــه میکند کـــه این عالئم نه تنها ادامه روزه داری را مشکل میسازد بلکه سالمت فرد را نیز به خطر میاندازد. ■ خوردن آب و شیرینی زیاد هنگام افطار ممنوع
بسیاری از روزه داران بعد از ساعات طوالنـــی روزه داری هنگام افطار تمایل زیادی به نوشـــیدن آب و شـــیرینیهای مخصـــوص این ایـــام نشـــان میدهند درحالی که متخصصان توصیه میکنند نباید هنگام افطار آب زیادی نوشـــید و باید مصرف مواد قنـــدی مانند زولبیا و بامیه را به حداقل رساند. دکتر هاشمی این موضـــوع را چنین توضیح میدهد: بعـــد از ســـاعات طوالنـــی روزه داری، میزان قنـــد خـــون روزهداران به حداقل میرسد و همچنین میزان آب بدن آنها نیز بشدت کاهش مییابد همین موارد باعـــث میشـــود روزه داران ولع زیادی برای نوشـــیدن آب یا خوردن شـــیرینی داشته باشـــند اما زیاده روی در خوردن آب ومواد شیرین میتواند به بروز پدیده دامپینگ و بیحالی ناشـــی از آن منجر شود.
بـــه گفته ایـــن متخصـــص، خوردن مایعـــات گـــرم و غذاهای ســـبک مانند ســـوپ یا نـــان و پنیـــر و خرما، دســـتگاه گوارش را برای خوردن وعده اصلی غذا آمادهمیکند. ■ شامراازافطارجداکنید
بهتر است وعده شام را از افطار جدا کنید، دکتر هاشمی با بیان این موضوع میگویـــد: رعایت این نکتـــه در تنظیم فعالیتهای گوارشی روزه دار و سالمتی او بسیار مؤثر است. استفاده از لبنیات در کنار غذاهای ســـبک که با توجه به هرم غذایی انتخاب میشود در وعده شام به آرامش و خواب راحت کمک میکند.
وی درخاتمـــه تأکیـــد میکنـــد: بعد از شـــام تا هنـــگام ســـحر، آب، میوهها و سبزی های تازه را به اندازه استفاده کنید تا بتوانید نیازهای بـــدن را به طور کامل مرتفعکنید.
هنگامی که قند زیادی وارد بدن میشود، بدن برای مقابله با آن، انسولین بیشتری ترشح میکند که این واکنش به افت سریع قند خون و بروز عالئمی مانند بیحالی، خواب آلودگی و گرسنگی بیشتر در طول روز منجر میشود