خط و نشان اصولگرایان برای الریجانی

مخالفان دولت بعد از انتخابات هیأت رئیسه مجلس، علی الریجانی را مدیون خود خوانده و خواستار تغییر رویکرد سیاسی او شدهاند

24 رأیــی که مخالفان دولــت با کنار رفتن حاجیبابایــی به علی الریجانــی دادند تا او پیروز میدان رقابت با محمدرضا عارف باشــد، نه مجانــی بــود، نــه از روی لطف. حاال آنها در کوتاهترین فاصله از انتخابات هیأت رئیســه مجلس روشــن کردهاند که در ازای این رأی چه میخواهند؛ بازگشت علی الریجانــی به آغوش اصولگرایان. به آغــوش همانها که در انتخابات مجلس دهــم جایی در فهرســت انتخاباتیشــان نداشــت. علــی الریجانــی بــا ســابقهای پررنگ و غیرقابل انــکار از «اصولگرایی»، سالهاســت که دیگر توســط اصولگرایان بهعنوانیکاصولگراشناسایینمیشود. درست از زمانی که زاویه او با احمدینژاد درمجلسهشتمآشکارشد،اصولگرایانی که رئیــس دولتهای نهــم و دهم را یک هدیه الهی برای کشــور میدانستند، روند طــرد کــردن الریجانی از حلقه سیاســیون تأثیرگــذار اصولگرایــی را آغــاز کردنــد. درگیــری او و محمــود احمدینــژاد در ماههــای ابتدایی مجلــس نهم، دوقطبی درون اصولگرایــان را بشــدت تشــدید کــرد امــا روی کار آمــدن دولــت یازدهــم و حمایتهــای صریــح و بیپــرده علــی الریجانی از ایــن دولت خصوصاً در حوزه سیاســت خارجــی و مذاکرات هســتهای، کار را بــه یــک طــاق سیاســی تمامعیــار کشــاند تــا اصولگرایــان در انتخابــات مجلــس دهــم، مهــر «غیرخــودی» را بر پیشانی کسی بزنند که خصوصاً در دولت اصاحات به عنوان سکاندار صدا و سیما، یکــی از مهمتریــن بازوهــای مقابلــه آنها بــا رقیب بــود. علــی الریجانی حــاال برای اصولگرایان یکی از «خــوارج» این جریان اســت. خارج شــدهای که البته هنوز آنقدر در سیاســت نفوذ و جایگاه دارد که تاش برای جلب و جذب او بیهوده جلوه نکند. خصوصــاً در فضایی که مخالفــان دولت دو آوردگاه بــرای زمینگیر کــردن رقیب را پیــش روی خــود میبینند؛ ادامــه برجام با اروپــا و تعیین تکلیــف مباحث مربوط بــه .FATF دو آوردگاهــی کــه در هــر دوی آنها علی الریجانی همنظر دولت و حتی اصاحطلبان به نظر میرسد و این چیزی نیست که باب میل اصولگرایان باشد. ■ اصولگرایانطلبکارالریجانی نماینــدگان طیــف مخالــف دولــت بــه وضــوح هر چــه تمامتر پــس از انتخابات هیأت رئیســه ســه موضوع را در رســانهها مطرح کردهاند؛ اول اینکه الریجانی با رأی والییهارئیسمجلسشد.دوماینکهآنها روش ریاست او بر مجلس را نمیپسندند و ســوم هم اینکــه هر چنــد در اقلیت قرار دارندامااگربخواهند،میتوانندسرنوشت دیگــری بــرای الریجانــی در ســال چهارم مجلــس رقــم بزننــد. نمایندگانــی چون احمــد ســالک، حســین نقــوی حســینی، محمــد دهقــان و حســین مقصــودی در گفتوگوهایــی بــا خبرگزاریهــای فارس و تســنیم، بــه صراحــت الریجانــی را در جریان انتخابات اخیر مدیون جریان خود دانستهاندوگفتهاندکهاوباید ِدینخویش از این بابت را با تغییر روشــی کــه در اداره مجلس در پیــش گرفته، بپردازد. روشــی کــه مشــخصاً چرخش علــی الریجانی به ســمت دولت در سیاســتهایی است که اصولگرایــان مخالــف دولت سرســختانه علیه آن میجنگند. در همین فضاســت که میتوان اظهارنظر برخی از نمایندگان چون احســان قاضیزاده هاشمی را مورد توجــه قــرار داد که بــه خبرگــزاری «مهر» گفته است: «انتخابات هیأت رئیسه نشان داد اصولگرایان مجلس دهم اقلیتی قوی هستند.» اقلیت قوی یعنی آنکه این گروه اگر سال بعد اراده کند، میتواند سرنوشت علی الریجانی را در کرســی ریاست تغییر دهــد؛ چنانچه اگــر امســال حاجیبابایی عقب نرفته بود، اکنون نه علی الریجانی، بلکه محمدرضا عــارف در صدر مجلس قــرار داشــت. مخالفان دولت حــاال با این قدرتنمایی تاکتیکــی این مجال را پیش روی خــود مهیــا میبیننــد کــه فراخــوان بازگشــت الریجانی به اردوگاه اصولگرایی راجاربزنند.چنانچهمحمدعلیپورمختار در همیــن رابطــه بــه ایســنا گفتــه اســت: «انشــاءاهلل وجهــه و روحیــه اصولگرایــی آقای الریجانی هــم در این دوره برگردد و ایشــان هم باید مطمئن باشــد که در این جریان میتواند موفقتر عمل کند.» همیــن موضــوع را حســین مقصــودی در ابعاد مبســوط تــری مطرح کــرده و به تسنیم گفته: «آقایانی مانند جالی، کاتب و آشوری که مدعی اصولگرایی هستند، با انتخابات روز گذشــته مشخص شد که در زیربیرقاصاحطلبیسینهمیزنند،اینها هــم باید بــه خودشــان بیاینــد؛ در ابتدای مجلس دهم ما فراکســیونی قــوی به نام والیی داشــتیم، همــه این افــرادی که نام بــردم، فراکســیون جدیدی تحــت عنوان مســتقان والیی تشــکیل دادند که باعث دودستگی در فراکسیون والیی شدند. نام این فراکســیون مستقان اســت اما در زیر بیرق امید ســینه میزنند و اهداف جریان امیــد را پیــش میبرنــد و در انتخابــات ریاست جمهوری اثبات کردند که از مبانی اصولگرایــی فاصلــه دارنــد.» مقصــودی افزوده اســت: «میتوان گفــت بازنده اول انتخابات روز گذشته فراکسیون مستقان بود. شکســت این فراکســیون ایــن پیام را برای اســامی که نام برده شــدند، داشــت که آنها به مبانی اصولگرایی، شــفافیت و عدالتطلبی بازگردند و همان فراکسیون والیــی اولیه تشــکیل شــود تــا در اتفاقات آینده تصمیمات بهتری اتخاذ شود.» ■ الریجانیدرآستانهدوراهی در این شــرایط اســت که به نظر میرســد رقبــا و مخالفــان دولــت میخواهند علی الریجانــی را در مقابــل یک دوراهــی قرار دهنــد؛ راه اول ادامــه حمایتهــای او از دولــت خصوصــاً در موضوعاتــی مثــل برجــام و FATF اســت و راه دوم چرخش به ســمت آنهــا. با عرض اندامــی که آنها در جریــان انتخاب رئیس مجلس مقابل الریجانی داشتند، بعید نیست که اگر او به راه اول برود، آنها هم بخواهند برای ســال چهــارم مجلس عــرض انــدام انتخاباتی خــود را در برابــرش تــا آخــر ادامــه دهند. آن وقت در صورت تکرار صفکشــیهای امسال شاید علی الریجانی نتواند براحتی دوازدهمین ســال ریاســتش بر مجلس را تجربهکند. رفتــن او بــه راه دوم یعنــی بازگشــت بــه ائتــاف سیاســی بــا اصولگرایــان مخالف دولت قطعاً استمرار ریاستش بر مجلس را تضمیــن میکند اما این پایــان راه برای کسی نیست که هم انتخابات مجلس 98 را پیــش رو دارد و هــم زمزمــه حضورش در انتخابــات 1400 بــه گــوش میرســد. خصوصاً اینکــه فراخوانی که اصولگرایان برای جــذب علی الریجانــی و نزدیکان او در انتخابات اخیر هیأت رئیســه داشــتند، چندان نمیتواند برای معادالت سیاسی بیرون مجلس در همین آوردگاههای 98 و 1400 مــاک عمــل باشــد. اصولگرایــان مخالــف دولت به وضــوح علی الریجانی را بابــت مواضــع یــک دهــه گذشــتهاش، چــه در قبــال دولــت احمدینــژاد و چــه دولــت روحانــی یــک «خائــن» بــه ایــن جریــان میداننــد. رودرروییهــای مکــرر آنها با علی الریجانی که در جریان مراسم 22 بهمن ســال 91 قم به اوج خود رسیده بــود و تــا همیــن امروز کــم و بیــش ادامه یافــت، مانعــی جــدی بــر ســر افزایــش ســطح همکاریهــای دو طرف بــا هم بر سر مسائل بیشتری در قیاس با انتخابات رئیس مجلس است. معادالت آغاز به کار مجلس دهم هــم تقریباً میتواند همین ایده را تقویت کند؛ جایی که ریاســت علی الریجانی بر مجلس ریســمانی شد برای بهم رســاندن اصولگرایان مخالف دولت

و نزدیــکان او در یک فراکســیون واحد. اما همیــن کــه رأی ریاســت الریجانی تثبیت شــد، نزدیــکان او راه دیگــری در پیــش گرفتنــد و بدیــن ترتیــب عمر فراکســیون «والیــت» که در ابتدای مجلس دهم قرار بــود اکثریت مطلق بهارســتان باشــد، به دو هفته هم نکشــید. با این پیشینه بعید است الریجانی مهرهای باشد که مخالفان دولــت بــرای معــادالت و رقابتهــای سیاســی خارج از مجلس روی آن حساب ویــژهای باز کننــد. طیفهایی نظیر جبهه پایــداری، جمعیت ایثارگــران، جمعیت رهپویــان و تشــکلهایی از ایــن دســت که

اکنون بــا کنار رفتن گروههای پیشکســوت و ســابقهدار اصولگرایــی تبدیل به عناصر بازیساز این جریان شدهاند، نه تنها هیچ نشــانی از صــاف شــدن دلشــان بــا علی الریجانــی و امثــال او بــروز ندادهاند، بلکه همین اخیراً با تکرار تأکید همیشگی خود بر مســائلی چون «تصویــب 20 دقیقهای برجــام»، «بــر بــاد دادن منافــع ملــی بــا بســتن دهان منتقدان در مجلس توســط الریجانی»، «پیش بردن خط اســتکبار در لوایــح »FATF و نظایر آن نشــان دادهاند چارچــوب عملی او را در سیاســت تحمل نمیکنند.