چه زمانی تاریخ مصرف اطالعات دیجیتالی به پایان می رسد؟
زمـــان زیـــادی طول کشـــید تا ســـرانجام کاربران هزاره سوم دریافتند شرکتهایی مثـــل گـــوگل و فیس بـــوک تا چـــه اندازه میتواننـــد در زندگی شـــخصی آنها وارد شـــوند و به شـــخصیترین اطالعات آنها دسترســـی داشته باشـــند. ما نمیتوانیم حریـــم شـــخصی و امنیت خـــود را فدای استفادهازاینترنتکنیم.درعینحالباید توجه داشته باشیم نوآوریهای دیجیتال تشـــنه اطالعات شـــخصی ما هســـتند و عطشآنهاهرگزتمامنمیشود.بنابراین چهکاریمیتوانیمانجامدهیم؟
اتحادیـــه اروپـــا ســـال 2016 میـــالدی کلیات طرحی با عنوان GDPR یا «قانون حفاظـــت از اطالعـــات عمومـــی» را بـــه تصویب رســـاند و این قانون چند روز قبل بـــرای تمام ســـایتهای اینترنتـــی بدون هرگونه استثنا اجرا شد. این قانون که برای حفاظـــت از اطالعات شـــخصی و حریم خصوصی شـــهروندان وضع شده است، جایگزینقانونقبلیمیشودتابهموجب آن تمام شرکتهای دنیا که در نظر دارند بهشهرونداناتحادیهاروپاخدماترسانی کنند، اطالعات آنها را محترم بشمارند و به آنها دســـتدرازی نکنند. اتحادیه اروپا در بخشـــی از این قانون، بنـــدی را اضافه کردهاســـت تا بر اساس آن برای نخستین بـــار در تاریخ فنـــاوری، عرصـــه دادههای دیجیتـــال تاریـــخ انقضا داشـــته باشـــد و شـــرکتها نتوانند تا هر زمـــان که تمایل دارند اطالعات شخصی مردم را در اختیار بگیرند. ■ پاککندیجیتالی
بزرگترین مســـألهای که در گردآوری دادههادرصنعتنرمافزاریجهانوجود دارد به دوره زمانی نگهداری از اطالعات شـــخصی کاربران توســـط این نرمافزارها مربـــوط میشـــود. صنعـــت اینترنـــت و نرمافزار بههیچ وجـــه به «دکمه حذف» اعتقـــاد ندارد. «جاناتان کروک»مفســـر و خبرنگارروزنامهنیویورکتایمزدرگزارش تحلیلی خـــود نوشـــت: بهعنـــوان مثال، بر اســـاس یک بررســـی که هفته گذشـــته انجام دادم متوجه شـــدم شـــرکت گوگل تمام اطالعـــات مربوط به موقعیتهای جغرافیایی من در شـــش ســـال گذشـــته را ذخیـــره کرده اســـت و فیسبوک نیز بر اساس قوانین خود این اجازه را دارد تمام پستهایی را که طی01 سال گذشته از روی صفحه شـــخصی حذف کـــردم در اختیار داشتهباشد.
وی در ادامـــه نوشـــت: ایـــن نـــوع ذخیرهســـازی دادههـــا بهمـــدت طوالنی ممکن است برای برخی کاربران مشکل خاصی ایجـــاد نکند ولی گـــروه دیگری از کاربـــران وجـــود دارند کـــه میخواهند به طور دقیق بدانند اطالعات شـــخصی که آنها چند سال قبل در یک روز بخصوص ایجاد کردند چه سرنوشتی دارد، پیامهای بازیابی شـــده چگونه میتوانـــد از طریق ســـرورهای فیسبـــوک قابل دسترســـی باشـــد، یـــا جســـتوجوهای اینترنتـــی و عـــادات مربـــوط بـــه مرورهـــای روزانه در جستوجوگرها برای چه دوره زمانی نزد شرکتمربوطهباقیمیماند.
در حالـــی کـــه ضمن افزایـــش تهدید برای سوءاستفاده از این اطالعات، نظارت دولتی هم افزایش یافته است، مدیریت ذخیرهســـازی طوالنیمدت اطالعات که توســـط همه شـــرکتهای بزرگ فناوری صورت میگیـــرد از بزرگترین رویاهایی محســـوب میشـــود کـــه اتحادیـــه اروپـــا هماکنـــون آن را در قالب طرحی با عنوان «تاریخانقضایدیجیتالی»پیشمیبرد.
حتـــی اگـــر ایـــن فـــرض محـــال را در نظـــر بگیریـــم کـــه دولتهـــای غربـــی هیـــچ برنامهای بـــرای ردیابـــی اطالعات شخصی کاربران نداشـــته باشند، آگاهی از نظارتهای بالقـــوه دولتی میتواند در نهایتنوعیخودسانسوریرابینکاربران بهدنبال داشته باشـــد. شما بهعنوان یک کاربر عـــادی تهدیـــد خاصی محســـوب نمیشوید و هرگز پلیس فدرال FBI امریکا با ذرهبین بزرگ خود اطالعات شخصی شمارارصدنمیکندولیهمینکهبدانیم آنهـــا میتوانند به اطالعـــات هر یک از ما دسترسی داشته باشند، بهصورت بالقوه یک تـــرس بـــزرگ در جامعـــه اینترنتی جهـــان ایجـــاد میکنـــد. مطالعه ســـال 2013 میـــالدی روی گروهی از بزرگترین نویسندگانامریکایینشاندادپسازآنکه اینافرادمتوجهشدندآژانسامنیتملی امریـــکا )NSA( طرحهای گســـترده برای جاسوســـی اطالعات اینترنتـــی در اختیار دارد، یکششـــم آنها از نوشتن مطلبی با مضمون نظارت دولتی، خودداری کردند تاناخواستهموردهدفمأموراناطالعاتی قرار نگیرند. همچنین یک نفر از هر شش نویســـنده امریکایـــی اعالم کرد بواســـطه ترس ایجاد شده از جاسوسیهای مذکور، از ورود بـــه هرگونه موضوع بحث برانگیز خودداری میکند. بـــرای جلوگیری از این گونه ترسها و نگرانیها و البته جلوگیری از دســـتدرازی دولتهـــا بـــه اطالعـــات شخصی مردم، اتحادیه اروپا طرح «تاریخ انقضایدیجیتالی»راپیشمیبرد. ■ چهاردیواریآنالین
«جاناتان کـــروک» خبرنـــگار روزنامه نیویورک تایمز معتقد اســـت ما بهعنوان یک شـــهروند دیجیتالی این حق را داریم تا درمورد سرنوشت اطالعات خود در این دنیای بزرگ کنجکاو باشیم و بدون اینکه از ردیابیهـــای دولتـــی یا بازداشـــتهای احتمالی بترسیم، در حریم تعریف شده دادههای شخصی خود را رد و بدل کنیم. «ادوارد اسنودن» پیمانکار اسبق سازمان جاسوسیامریکاهفتهگذشتهرویصفحه اختصاصـــی خـــود در شـــبکه اجتماعی توئیتـــر نوشـــت: «از خودتان بپرســـید: در هر نقطهای از تاریخ چه کســـی بیشـــتر از نظارتهایناعادالنهرنجبردهاست؟این نوع نظارتها یک امتیاز نیست و باید باور کنیمکهیکآسیباست.نظارتیکنوع ایمنی نیست و مسألهای است که در حوزه قدرت بررســـی میشود. این اتفاق کنترل مردمراتوسطگروههابیشترمیکند.»
برای شــــرکتهای اینترنتــــی بزرگ که دادههای دهههای گذشــــته ما را هنوز هم در اختیار دارند به نوعی کســــب و کارهای مختلفی وجــــود دارند تــــا از این اطالعات نهایت اســــتفاده را ببرند شــــاید اطالعات قدیمــــی بــــرای شــــرکتهای تبلیغاتــــی بیارزش هســــتند، ولی مراکــــز اینترنتی با تحلیل آنها برمبنای مفاهیم کالن داده و ردیابی اطالعات میتوانند عادات مجازی کاربر طی یک دهه گذشته را بررسی کنند و بــــر اســــاس آن، نیازهای او در ســــالهای پیشرو را بهدرستی ببینند. وی ادامه داد: بــــا همه این توضیحات، بهنظر شــــما چرا گــــوگل اطالعــــات جغرافیایی یــــک کاربر عمومی مثل من را از شش سال گذشته تا امروز نگاه داشته است، یا فیسبوک تمام پیامهاییکدههگذشتهکهازرویصفحه شــــخصی خود حذف کــــردهام را هنوز هم در اختیــــار دارد؟ «جاناتان کروک»مفســــر روزنامهنیویورکتایمزافزود: ممکناست مــــن محل زندگــــی خــــودم را از موقعیت جغرافیایی شش سال گذشته تغییر داده باشم، ممکن است در فیسبوک دوستان مشــــابه را دیگر اطراف خود نداشته باشم و بهنوعــــی عالقهمندیهــــای مــــن تغییر کرده باشــــد و بهطور کلی عادات، شــــغل،
اتحادیه اروپا در بخشی از قانون حفاظت از اطالعات عمومی، بندی را اضافه کرده است تا بر اساس آن برای نخستین بار در تاریخ فناوری، عرصه دادههای دیجیتال تاریخ انقضا داشته باشد و شرکتها نتوانند تا هر زمان که تمایل دارند اطالعات شخصی مردم را در اختیار بگیرند
وزن، ســــطح درآمد و هرآنچــــه که به من مربوط میشود در این دوره زمانی عوض شــــده باشــــد ولی با همه ایــــن توضیحات کمپانیهای اینترنتی هیچ تمایلی ندارند انگشتشــــان روی دکمه «دیلیت» برود و اطالعاتشخصیماراازبینببرند.آنگونه که کارشناســــان اعــــالم کردهانــــد، قوانین موجود به این شــــرکتها اجازه میدهد تا هر زمان که میخواهند اطالعات هر یک از کاربران را در سرورهای خود ذخیره کنند و مهم نیست این اطالعات در چه سطحی هســــتند. اتحادیــــه اروپــــا با وضــــع قانون «تاریــــخ مصــــرف دیجیتالــــی» هماکنون شــــرکتهای بزرگ را مجبور کرده اســــت اطالعــــات شــــخصی شــــهروندان اروپایی را در بازههــــای زمانــــی ســــه ماهــــه حذف کنند. ایــــن اتفاق به مــــردم کمک میکند همچنان از سرویسهای مورد عالقه خود اســــتفاده کنند و بدون نگرانی، هیچ گونه ردپای دیجیتالی برجــــا نگذارند. اتحادیه اروپــــا میگوید که در این طرح شــــرکتها را مجبــــور کرده اســــت یک گزینــــه ویژه در اختیــــار کاربر قرار دهند و او پایان هر فصل بتواند اطالعــــات خود را دانلــــود کند تا در صورت تمایل آنها را در قالب یک پســــت الکترونیکــــی یا یک پیــــام ویــــژه در اختیار داشته باشد. باید قبول کنیم که دنیا دائماً در حال تغییر و حرکت است. ممکن است جلوگیــــری از مانیتورینگ رفت و آمدهای دیجیتالــــی ما توســــط آژانس جاسوســــی )NSA( یا سازمان اطالعات مرکزی امریکا )CIA( بسیار دشــــوار باشد ولی دستکم میتوانیم نخســــتین گام مهــــم را در این زمینــــه برداریم تــــا مانع هرگونــــه نظارت احتمالی توسط این سازمانها شویم. این قبیل مراکز نمیتوانند با فشــــار دادن یک کلید براحتــــی در جزئیترین بخشهای زندگــــی روزانه و دفتر خاطرات شــــخصی ما وارد شــــوند و با تمــــام جزئیات دریابند که طی 10 سال گذشته چه کارهایی انجام دادهایــــم ولی از آنجایــــی که همچنان این مراکز روشهای مختلف را پیش میبرند، میتــــوان امیدوار بود اجــــرای جامع طرح «تاریخ انقضای دیجیتالی» در دیگر نقاط جهان بتواند امنیت بیشتری را زیر سقف دیجیتالیبرایکاربرانفراهمکند.